گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو» - محمد امینی رعیا، دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه علم و صنعت؛ با گرم شدن بحث های انتخاباتی، مباحث مختلفی راجع به ویژگی های رئیس جمهور آینده مطرح می شود. هر کس شاخصی دارد و با شاخص خود، رئیس جمهور منتخبش را برمی گزیند. از جمله شاخص ها و برنامه هایی که در مورد کاندیدا چالشی بوده و بیش از سایر موضوعات در بحث ها و مناظرات انتخاباتی به آن پرداخته می شود، سیاست خارجی است.
برخی معتقدند که باید سیاست خارجی تعدیل شود یا تغییر کند؛ در واقع این افراد دلیل مشکلات اقتصادی را ناشی از سیاست خارجی مقاومتی ایران در برابر آمریکا و سایر کشورها می دانند و معتقدند که اگر ما از مواضع مقاومتی که در واقع رسیدن به حقوق مسلم خودمان است، کوتاه بیاییم، مشکلات اقتصادیمان رفع می گردد و در مسیر توسعه و پیشرفت قرار می گیریم، لذا کاندیدای منتخب خود را کسی می دانند که حاضر به کوتاه آمدن از مواضع سیاست خارجی فعلی باشد.
در طرف دیگر عده ای این بحث را نمی پذیرند و اعتقاد دارند که سیاست خارجی فعلی ما از جمله آرمان های گفتمان انقلاب اسلامی است که کوتاه آمدن از آن، موجودیت نظام جمهوری اسلامی ایران را زیر سوال می برد، لذا به کاندیدایی جهت تصدی مقام ریاست جمهوری اعتقاد دارند که بدون کرنش و سازش با استکبار جهانی که حقوق مسلم ما را زیر سوال می برد، زمینه پیشرفت کشور را فراهم آورد.
حال باید بپرسیم که آیا پیشرفت بدون کوتاه آمدن از مواضع سیاست خارجی امکان پذیر است؟ پاسخ به این سوال را پس از بررسی مشکلاتی که در داخل کشور با آن درگیر هستیم، خواهیم داد.
از مشکلاتی که در حال حاضر با آن درگیر هستیم و در واقع سدی در مقابل پیشرفت ما هستند می توان به سازوکارهای ضعیف مالیاتی، وابستگی شدید و همیشگی به درآمدهای نفتی تا امروز، عدم کشف راه حل سریع برای مشکلات به علت ساختار بوروکراتیک دولتی، بدنه کارشناسی ضعیف در جبهه های اقتصادی کشور از جمله بانک مرکزی و وزارت اقتصاد، وابستگی بیش از حد به دلار، عدم وجود سیستم های اطلاعاتی قوی، سیاست های پولی خنثی به دلیل عدم استقلال بانک مرکزی از دولت و مسائلی از این دست اشاره کرد.
در واقع باید گفت که ما دچار خودتحریمی هستیم و آنچه ما را از پیشرفت باز می دارد، مسائل و مشکلات در سازوکارهای داخلی است نه سیاست خارجی. خودتحریمی یعنی اینکه سازوکارهای مورد نیاز جهت بهبود وضعیت اقتصادی را ایجاد نکرده ایم و لذا نیاز به رئیس جمهوری موجه از هر نظر جهت حل این مشکلات و ایجاد این سازوکارها در چارچوب سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران داریم.
مشکلات ناشی از تحریم و عدم کرنش در برابر استکبار جهانی، قابل دور زدن هستند، اما عقبگرد از سیاست خارجی فعلی قابل جبران نیست و فقط کشور را چند سالی دوباره به عقب باز می گرداند؛ کسانی که به کوتاه آمدن از مواضع انقلابی جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارند، فراموش کرده اند که در دوران اصلاحات پس از اینکه سالیانی گفتمان گفت و گوی تمدن ها باب شد، توسط آمریکا به عنوان محور شرارت در منطقه خوانده شدیم.
باید گفت که قدرت های ظالم جهانی تنها یک هدف دارند و آن هم جلوگیری از ظهور یک قدرت اسلامی در جهان است؛ آنان به هر بهانه ای و با هر منظوری به دنبال این هدف خود هستند و حاضر نیستند از آن کوتاه بیایند. بی شک در این مورد رویکرد دشمن نیز برای ما درسی هست و آن اینکه نباید به هیچ وجه، سیاست خارجی تغییر کند. شاهد این مدعا عدم تغییر در مواضع آمریکا مقابل ایران با تغییر در ریاست جمهوری این کشور است.
حال که برکات تحریم از جمله جلوگیری از هدرروی منابع نفتی و خام فروشی، اصلاح نرخ ارز، طراحی مدل های جدید ارتباطی اقتصادی و غیره شامل حالمان شده است که البته فشارهای زیادی را نیز بر مردم وارد آورده، به خودمان آمده ایم، بنابراین لازم است تا با اصلاح سازوکارهای ناقص موجود، ظرفیت بالقوه نظام جمهوری اسلامی ایران یعنی کارآمدی و تبدیل شدن به الگویی جهانی را بالفعل کنیم.
برای این منظور نیاز است تا قوه عاقله ای در مسند ریاست جمهوری قرار گیرد که با ایجاد سازوکارها و تصمیماتی که موانع خودتحریمی را از میان برمی دارد، مسیر پیشرفت ایران اسلامی را هموار گرداند و با سیاست مقدس خارجی فعلیمان که همانا رسیدن به حقوق مسلم‌مان است، زمینه تبدیل ایران به الگویی اسلامی در جهان را فراهم آورد.
از جمله تصمیمات و سازوکارهایی که رئیس جمهور باید در این جهت مدنظر قرار دهد عبارتند از کنترل ارز به صورت شناور مدیریت شده با توجه به تورم، اصلاح زیرساخت های مالیاتی و تبدیل ادبیات مالیاتی از معافیت به اعتبار مالیاتی، ایجاد سیستم های اطلاعاتی قوی و برقراری ارتباط میان آنها، راه اندازی و تقویت بنادر از جمله بندر چابهار، حذف ارز واسط جهت کاهش وابستگی به دلار، استفاده از درآمدهای نفتی در توسعه پالایشگاه ها جهت جلوگیری از خام فروشی، پایان دادن به حاکمیت شرکت نفت بر درآمدهای نفتی و بخش نفت کشور و افزایش نقش وزارت نفت طی آن، بودجه ریزی و حسابرسی عملیاتی و ...
امیدواریم که رئیس جمهور آینده بتواند موانع موجود ذکر شده را از میان بردارد؛ بی شک نیاز است که چنین شخصی از توان بالا، قدرت مدیریت و اعتقاد به گفتمان انقلاب اسلامی برخوردار باشد و بدون ترس و با توکل به خداوند و تنها به خاطر رضایت خداوند در چنین مسیری قرار گرفته و قدم بردارد چرا که با وضعیت سخت و دشواری در این راه مواجه خواهد بود.
به امید پیشرفت ایران اسلامی در افق 1404