خنکای شیرین تابستان در فیروزکوه

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ در منتهی الیه شمال شرقی تهران درست در دامنه مرکزی کوه های البرز شهرستانی خنک و آرام می بینی با مردمانی که دل هایشان گرم گرم است؛ آن قدر که هر تابستان و بهار با روی باز میزبان گردشگرانی هستند که از آلودگی تهران و شهرهای بزرگ به ستوه آمده اند.
 

آنها دوست دارند ساعتی در آرامش خنک فیروزکوه و روستاهای زیبایش بیاسایند و کام تلخ شهرزده‌شان را با انواع محصولات طبیعی و سنتی این شهرستان زیبا شیرین کنند.
 

فیروزکوه از شمال و شرق به استان مازندران می رسد؛ به همین دلیل مردم این شهرستان لهجه مازندرانی دارند، اما قله های مرتفع، این شهرستان خنک را از همسایه های شمالی اش جدا می کند.

فیروزکوه در زمستان یکی از سردترین مناطق کشور محسوب می شود، اما تابستان های خنک و معتدل این شهرستان هیچ گاه از یاد گردشگران بیرون نمی رود.

به گفته اهالی استفاده از بخاری هیچ گاه در خانه های فیروزکوهی ها  تعطیل نمی شود و همیشه احتمال هجوم سرمای بی سابقه به منطقه وجود دارد.

فیروزکوهی‌ها باغدارند

اساس محور اقتصادی شهرستان، فعالیت های باغداری و دامپروری است. فیروزکوه با داشتن 59 هزار و 220 هکتار اراضی زیر کشت، 21.1 درصد از اراضی زیر کشت استان را داراست؛ از این میزان اراضی، 81 درصد به کشت محصولات سالانه و 19 درصد مابقی به تولیدات محصولات باغی اختصاص دارد که از این میان گندم و جو به عنوان مهمترین محصولات کشاورزی و سیب، قیسی و گردو نیز از مهمترین محصولات باغی این شهرستان به حساب می‌آید.

در بخش دامپروری، با وجود استعدادهای بالقوه و فراوان شهرستان، دامپروران تا به حال قادر به استفاده بهینه از این موهبت خدادادی نبوده ‌اند، به طوری که بخش دامپروری شهرستان تنها توان تولید 15 هزار و 300 تن شیر یعنی دو درصد شیر تولیدی استان و 94هزار و 800 تن کود (4.7 درصد تولید استان) را داشته ‌است.
 

بخش صنعت و معدن از وضعیت مناسب‌تری برخوردار است؛ وجود معادن شن و ماسه، سنگ های لاشه ساختمانی، آهک، سیلیس و کائولن و کارخانه سیمان و شهرک صنعتی در این منطقه باعث رونق اقتصادی در این بخش شده ‌است، به طوری که 3446 کارگر و پنج بهداشتیار کار در این کارخانه‌ها و کارگاه ها مشغول به کار هستند.

شبکه بهداشت و درمان فیروزکوه دارای چهار مرکز بهداشتی-درمانی روستایی، یک مرکز بهداشتی-درمانی شهری روستایی، یک پایگاه شهری ضمیمه، 18 خانه بهداشت فعال و یک خانه بهداشت غیر فعال، دو واحد تسهیلات زایمانی و یک مرکز آموزش بهورزی است.

فیروزکوه؛ شهر فیروز ساسانی

وجود 35 امامزاده و بقعه متبرکه، 28 قلعه، یک خانه تاریخی، هفت گورستان و زیارتگاه، 18 محوطه باستانی تاریخی و اسلامی، سه غار و دژ طبیعی، دو پل تاریخی، یک مسجد تاریخی، هشت کاروانسرا و 18 برج آرامگاهی مهمترین جاذبه های گردشگری این شهرستان هستند.

برخی این شهر قدیمی را با افسانه های فریدون و ضحاک مرتبط می دانند و می گویند این همان شهری است که فیروز ساسانی دستور ساختش را صادر کرد.
 

تنوع حیات وحش یکی از ویژگی های اصلی این شهرستان بکر است. منطقه شکار ممنوع کاوه ده با 174 هزار هکتار وسعت، دارای پوشش گیاهی متنوع و غنی است که انواع وحوش از جمله قوچ و میش، کل و بز، آهو و گراز، پلنگ، روباه، خرس، خرگوش و انواع پرندگان و خزندگان را در خود جای داده‌ است که به صورت گله‌های بزرگ در منطقه زندگی می‌کنند. 

منطقه شکار ممنوع کاوه ده 400 هزار هکتار مساحت دارد و در آن انواع حیات وحش از جمله پستانداران، پرندگان و خزندگان می‌توان دید. پوشش گیاهی عمده آن شامل گونه‌های گیاهی ارس، پسته وحشی، بادام وحشی، بید، گردو، زرشک، باریجه، آویشن، شقایق، کاکوتی، گلپر کلاه میر حسن، آتریپلکس، زنبق وحشی و انواع گندمیان است.
 

این منطقه زیبا زیستگاه حیواناتی مثل  قوچ و میش، کل و بز، آهو، پلنگ، کراز، گرگ، روباه، شغال، کاراکل، گربه وحشی، جغد، جوجه تیغی، کبک، تیهور، سارکپه، دلیچه، دال، پرندگان شکاری، افعی دماوندی، افعی شاخدار، گرزه مار، افعی اره‌ای، لاک پشت مهمیزدار، بزمچه و آگاما است.

این مجموعه دارای ظرفیت مناسبی برای فراهم آوردن امکانات زیستی و زاد و ولد طبیعی برای حیات وحش است تا از خطرات انسانی و غیرطبیعی در امان باشند.

همزیستی طبیعت زیبا و آثار باستانی در تنگه واشی
 

در 15 کیلومتری شمال غرب شهرستان فیروزکوه تنگه واشی قرار دارد؛ تابستان های بسیار خنک این منطقه و رودخانه زیبایی که از دل یک دره سنگی می گذرد تعداد زیادی از گردشگران تابستانی را شیفته و مجذوب خود کرده است.

تنگه واشی به طول حدود 300 متر و با دیواره‌های صخره‌ای بلند به ارتفاع حدود 100 متر محل عبور رودخانه‌ای است که از کوه‌های واشی سر چشمه می‌گیرد و از میان دشت می‌گذرد. در فصل تابستان که آب به کمترین میزان خود می‌رسد، عمق آن به حدی است  که در برخی نقاط تا زیر زانوی گردشگران را خیس می کند.

یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های این تنگه، همین عبور کل مسیر از میان آب است. برای رفتن به تنگه واشی در کیلومتر 2 جاده فیروزکوه-تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی حدود 9 کیلومتر، روستای جلیزجند نمایان می‌شود.

این روستا در حاشیه یک دشت سرسبز با مزارع گندم و سیب زمینی و باغات مختلف بنا شده ‌است. بعد از عبور از روستا و طی حدود چهار کیلومتر در جاده‌ای که میان دشت و در کنار جوی‌های پر از آب زلال احداث شده، محل پیاده روی تنگه واشی شروع می‌شود. بعد از عبور از تنگه اول و گذر از دشتی زیبا، تنگه دوم قرار گرفته که حدود دو کیلومتر با تنگه اولی فاصله دارد. این تنگه هم مانند تنگه اول چشم نواز است و از دیواره‌های سنگی آن در نقاط مختلف چشمه‌های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است. در انتهای این تنگه نیز هیاهوی ریزش آب آبشاری زیبا مسافران را به خود می‌خواند تا در زیر آبشار و در هوای گرم تابستانه تنی به آب بزنند. در تنگه واشی گیاه کمیاب باریچه که مصارف مهم صنعتی و دارویی دارد، می‌روید.
 

تنگه واشی علاوه بر طبیعت زیبا، دارای آثار باستانی نیز هست. یکی از سه کتبیه معروف دوره قاجار در این تنگه واقع شده ‌و دو کتبیه دیگر در چشمه علی شهر ری و تونل وانا در جاده هراز قرار دارد؛ هر سه این کتیبه‌ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده ‌است؛ فتحعلی شاه دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های آن دیار، سه نفر به نام های حجارباشی، نقاش باشی و معمارباشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد.
 

کتیبه واقع در تنگه واشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور آن روایت شده ‌است. بزرگ‌ترین نقش برجسته این کتیبه‌ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی قلی میرزا و علی نقی میرزا، پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید. این کتیبه که حدوداً 185 ساله ‌است به گونه‌ای در دل کوه حک شده که از بارش باران و تابش آفتاب در امان ‌است.