به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، انقلاب‌ها که در فرهنگ نامه‌های سیاسی به معنای سرنگونی یک نظام اجتماعی فرسوده و جایگزین کردن آن با نظامی نو و مترقی تعریف شده‌اند، به عنوان مهم‌ترین تحولات اجتماعی و سیاسی جوامع، همواره در طول تاریخ مورد توجه جامعه‌شناسان، سیاستمداران و نظریه پردازان بوده و از زوایای مختلف مورد بررسی قرارگرفته‌اند.
با نگاهی به تاریخ معاصر و صده‌های گذشته می‌توان اشکال گوناگونی از این پدیدهٔ اجتماعی را در کشور‌ها ی مختلف مشاهده نمود که بسته به نوع آن در نهایت منجر به دگرگونی بنیادین ساختارهای سیاسی، اجتماعی و یا اقتصادی جوامع شده است. نکتهٔ قابل توجه اینجاست که انقلاب‌ها صرف نظر از زمان وقوع و مکان شکل گیری دارای وجوه مشترکی می‌باشند که به دنبال ایجاد شرایط عینی یا وضع انقلابی و شرایط ذهنی تحقق می‌پذیرند.
به زیر کشیدن نظام اقتصادی موجود و ایجاد نظامی نوین، کارآمد و مطلوب مردمی که ریشهٔ آن را باید در فقر، تبعیض و فساد مالی گستردهٔ دستگاه حاکم جستجو کرد یکی از اصلیترین اهداف انقلاب هاست؛ موضوعی که تا پیش از وقوع انقلاب اسلامی ایران به زعم بسیاری از نظریه پردازان انقلاب، یکی از اصلیترین دلایل انقلاب‌ها به شمار می‌رفت.
اما به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی ایران و ویژگی‌ها و آثار خاص آن موجب شد تا نظریه پردازان تحلیل جدید و متفاوتی از علل بروز این پدیدهٔ اجتماعی در کشورمان ارائه دهند تا جایی که «تد اسکاچپول» بعد از بررسی انقلاب ایران ضمن اصلاح نظریهٔ خود در خصوص انقلاب‌ها چنین می‌گوید: «ریشهٔ کلیهٔ انقلاب‌ها را باید در اقتصاد جستجو کرد اما این قاعده یک استثنا دارد و آن انقلاب اسلامی ایران است که ریشه‌های آن فرهنگی است.» حقیقتی که بررسی و تحلیل وقایع تاریخی ایران در دو قرن اخیر به ویژه دوران مشروطیت و از ابتدای حکومت پهلوی تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی موید آن می‌باشد.
با نگاهی به گذشته به روشنی می‌توان دریافت که منشآ اصلی انقلاب ایران بر خلاف سایر انقلاب‌ها در دین و فرهنگ نهفته است و اگرچه بسیاری در هم ردیف قرار دادن انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب‌های جهان پافشاری کرده‌اند، اما بدون شک نمی‌توان این تحول بزرگ تاریخی را بدون در نظر گرفتن ویژگی‌ها ی خاص آن به درستی تفسیر کرد. تعریف اقتصادی از انقلاب ایران نشانگر ناآگاهی و عدم شناخت حقایق تاریخی، مذهبی و فرهنگی ملت ایران می‌باشد. اما آنچه که موجب می‌شود انقلاب ایران را بیش از هرچیز انقلابی فرهنگی و مذهبی بدانیم موضوعی است که به روشنی می‌توان از بازخوانی پروندهٔ تحولات و وقایع دوران انقلاب و سالهای پیش از آن دریافت. در این خصوص نباید تاثیر حضور و سلطهٔ استعماری انگلیس و آمریکا و نقش آفرینی آنان در وقایع تلخ قرن معاصر در جهت ضربه زدن به هویت تاریخی، فرهنگی و مذهبی ملت ایران را به فراموشی بسپاریم که با حرکت آگاهانهٔ توده‌های مردم در کنار رهبری منسجم روحانیت ناکام ماند و به پیروزی انقلاب شکوه‌مند اسلامی و قطع دست سلطه گر استعمار گران منجر شد.
یاد آوری شعار‌های میلیون‌ها تظاهر کننده‌ای که یکصدا خواهان استقرار نظام جمهوری اسلامی و نفی سلطهٔ شرق و غرب بر کشور بودند گویای این حقیقت است که اصلیترین موتور محرکهٔ حرکت‌های مردمی در راهپیمایی‌های عظیم و قیام تاریخی بهمن 57، نه بحث اقتصاد و دغدغهٔ نان، بلکه عزم جدی در پایان بخشیدن به فساد گسترده و رو به رشد هیئت حاکمه و رهایی از نفوذ و سلطهٔ فرهنگی و اجتماعی غرب به ویژه آمریکا بود؛ چرا که رژیم دست نشاندهٔ پهلوی از چند دهه پیش از وقوع انقلاب اسلامی در تلاشی همه جانبه سعی داشت تا با بیرون کشیدن علقه‌های مذهبی از رگ‌های جامعه و تزریق فرهنگ غربی به آن علاوه بر سست کردن و از میان برداشتن ریشه‌های مذهبی مردم به تضعیف جایگاه روحانیت بپردازد.
بدون تردید پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن سال 57 نشانگر خواست و ارادهٔ ملت در دگرگونی همه جانبهٔ شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه می‌باشد؛ همان گونه که مشارکت و حضور طیف‌های گوناگون فکری و عقیدتی در راه پیمایی‌ها و مبارزات مسلحانه بر ضد رژیم پهلوی از نارضایتی تمامی گروه‌ها و مبارزان سیاسی از اوضاع و شرایط حاکم بر ایران آن روز‌ها حکایت می‌کند؛ اما در نهایت می‌بینیم آنچه که انقلاب اسلامی ایران را به پیروزی رساند، ارادهٔ اکثریت ملتی بود که نه سودای برپایی نظامی بر پایهٔ اقتصاد مارکسیستی را در سر داشتند ونه پیرو فرق و اندیشه‌های گوناگونی بودند که در اوضاع آشفتهٔ اجتماعی آن روزگار مجال و فرصت ظهور و بروز یافته بود. آنچه مسلم است جایگزین کردن قوانینی برپایهٔ شریعت اسلام وسازگار با فرهنگ اصیل ایرانی به جای الگو برداری از غرب و از میان برداشتن هویت اسلامی که در رأس سیاست‌های رژیم پهلوی قرار داشت مبنای اصلی خیزش مردمی و مبارزاتی بود که در نهایت نوع حکومت کشورمان را به جمهوری اسلامی تبدیل کرد. حکومتی که با قرار دادن عنوان اسلامی در کنار واژهٔ جمهوری بهترین شاهد بر این ادعاست و انقلاب ایران که بر اساس ایدئولوژی اسلامی شکل گرفت سر منشاٌ عصری تازه در تاریخ شد.
منبع: فرهنگ نیوز
ارسال نظرات