به گزارش خبرنگار اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»، به طور کلى از نظر ارقام، هویج دو قسم کلى دارد، هویج علوفه اى و هویج غذایى که به مصرف غذاى انسان مى رسد.
هویج غذایى نیز از نظر کلى دو رقم است هویج قرمز و هویج زرد و هریک از این ارقام نوع بلند و کوتاه و متوسط آن نیز وجود دارد. این ارقام پرورشى از آمیزش گونه هاى مختلفه طى قرون و اعصار کشت آن به صورت دو رگه هایى ایجاد شده که برخى از آنها اصولا شباهت خیلى کمى با هویج اجدادى خود دارند. هویج گیاهى است علفى دوساله داراى ریشه اى عمودى، ضخیم، ساقه بى کرک برگها متناوب بسیار بریده بریده که به قطعات نازکى تقسیم مى شود. گلها سفید کوچک به صورت گروهى و چترمانند در انتهاى شاخه گلدهنده.
روش تکثیر:
تکثیر هویج از طریق کشت بذر آن صورت مى گیرد. به علت داشتن ریشه عمودى و ضخیم خاک باید خوب شخم خورده و نرم باشد و کود کافى داده شده باشد. تخم هویج زودرس را در اوایل پاییز مى کارند. در طول مدت زمستان گیاهان جوان را در مناطق خیلى سرد با پوششى از کاه و خاشاک از یخ زدن حمایت مى نمایند این نوع هویج زودرس در اردیبهشت محصول ریشهاش برداشت مى شود. انواع دیگر را بر حسبنژاد از اواخر اسفند تا اوایل خرداد مىتوان کاشت. براى تولید بذر در موقع برداشت ریشه، ریشه هاى قوى و خوب را انتخاب و در بستر مناسبى محفوظ نگه مىدارند و در بهار سال بعد مجددا این ریشهها کاشته مى شوند. از این هویجها در مرداد و شهریور محصول بذر برداشت مى شود.
ترکیبات شیمیایی:
از نظر ترکیبات شیمیایى گزارشهاى فنى منتشره در مغربزمین نشان مى دهد که در گیاه هویج ترکیبات زیر موجود است: پیرولیدین، دوسین، دوکوسترین. اسانس روغنى فرار موجود در آن شامل لیمونن، پینن و سینئول. و تخم آن داراى تیگلیک اسید، آسارون و بیزابول مى باشد.
بررسى شیمیایى دیگرى حاکى است که در گیاه هویج مواد پیرولیدین و دوسین موجود است و در هر ۱۰۰ گرم ریشه هویج در حدود ۰۰۵/ ۰ میلىگرم ارسنیک وجود دارد.
به علاوه آلفا و بتا و گاماکاروتن در آن یافت مىشود. اسانس روغنى آن در حدود ۶۵/ ۱ درصد است که شامل کاروتال است.
بررسى شیمیایى دیگرى حاکى است که در برگ سبز هویج در حدود ۲۳/ ۰ درصد یک ماده عامل تلخ گلوکوزیدى وجود دارد و در حدود ۰۳/ ۰ درصد یک روغن اترى ولى اثرى از تاننها و ساپونینها در آن دیده نشده است به علاوه وجود چند پروتوآلکالوئید و ماده پیرولیدین و دوسین نیز در آن تأیید شده است.
اسانس روغنى فرار هویج وحشى که از مناطق جنوبى شوروى به دست آمده داراى ۵۰ درصد ماده ژرانیول است. در تخم هویج اسانس روغنى فرار (در حدود ۱ درصد) وجود دارد که شامل ۳/ ۱۱ درصد دوکول و ۷۰ درصد کاروتال مىباشد.
از نظر سایر ترکیبات و ویتامینها در هریک صد گرم قسمت قابل خوردن ریشه هویج مزروع خام مواد زیر موجود است: هیدراتهاى کربن ۷/ ۹ درصد، کلسیم ۳۷ میلىگرم، پتاسیم ۳۴۱ میلىگرم، فسفر ۳۶ میلىگرم، ویتامین A در حدود ۱۱۰۰۰ واحد بین المللى، آهن ۷/ ۰ میلىگرم، تیامین ۰۶/ ۰ میلىگرم، رایبوفلاوین ۰۵/ ۰ میلىگرم، نیاسین ۶/ ۰ میلىگرم و ویتامین C ۸ میلىگرم.
آزمایش جدید دیگرى وجود یک نوع انسولین گیاهى را که اثر کمکننده قند خون دارد در هویج گزارش نموده است.
مصارف درمانی:
۱. سبب تلطیف مواد غلیظ در بدن میشود زیرا ملطف است.
۲. از آنجا که هویج مقوی معده و ملین طبع است تجویز آن در کسانی که به سبب ضعف معده دچار یبوست شدهاند بسیار مناسب است.
۳. بتاکاروتن موجود در گیاه برای چشم مفید است.
۴. به خاطر قدرت تفتیحی که دارد، سدد کبدی را باز میکند.
۵. مقاومت بدن را در برابر بیماریهای عفونی افزایش میدهد و به طور کلی سموم را از بدن دفع میکند.
۶. برای بیماریهای ادراری مثل سنگ کلیه مفید است.
۷. برای درمان نقرس مفید است.
۸. عصاره ریشه هویج روى سوختگىها گذاشته مىشود و اثر شفابخش دارد.
۹. ریشه هویج مغذى و مقوى معده و بادشکن است و براى تسکین دردهاى آلات داخل شکم استفاده مىشود.
۱۰. میتوان برای تسکین درد رحم و هم چنین در هنگام شروع قاعدگی از آن استفاده کرد.
۱۱. تخم هویج مدر است و از آن براى معالجه استسقا استفاده مىشود.
۱۲. از روغن دانه آن برای درمان اسهال شدید (دیسانتری) استفاده میشود.
۱۳. قابل توجهترین جنبه شفابخش هویج تأثیر بسیار زیاد آن در کاهش خطرات برخى از شدیدترین و غیرقابل درمانترین انواع سرطان بخصوص سرطان ریه و سرطان لوزالمعده مىباشد. تحقیقات زیادى نشان داده است که حتى خوردن مقدار مختصرى هویج و بخصوص خوردن ماده بتاکاروتن موجود در هویج، در کاهش سرعت رشد سرطان و در برخى موارد حتى در از هم گسیختن مکانیسمى که منشأ شروع بدخیم شدن سلولها مىباشد تأثیر محسوسى دارد.
۱۴. مرباى هویج با عسل بسیار مبهى و براى تقویت نیروى جنسى مؤثر است.
۱۵. افراد چاق میتوانند همه روزه با غذا هویج خام و افراد لاغر آب هویج را به عنوان صبحانه میل کنند.
۱۶. خوردن آن پوست را لطیف و نرم میکند.
۱۷. مسکن خوبی برای دردهای معدی و پایین آوردن تب میباشد.
۱۸. جوشانده هویج و پیاز که به آن آبلیمو زده باشند عامل موثری برای درمان امراض عصبی است.
۱۹. خون را پاک میکند و به علت داشتن آهن هموگلوبین خون را زیاد میکند.
۲۰. خوردن هویج خام کرمهای معده را ناتوان میسازد و گاهی از بین میبرد.
۲۱. کلسترول خون را کم میکند.
۲۲. به خاطر غنی بودن از املاح و ویتامینهای گوناگون مصرف آن به بانوان باردار و مادران شیرده توصیه میشود.
۲۳. هنگام دندان درآوردن کودکان اگر یک هویج شسته شده را در اختیار آنان قرار دهند و یا والدین هویج را به آرامی روی لثه کودک ماساژ دهند به بیرون آمدن دندانها و کاهش خارش لثه کمک میکند.
۲۴. هویج دارای اثر قاطع بلغم است. بنابراین در بسیاری از بیماریها مانند بیماریهای دستگاه تنفسی نظیر نزله، سرفه، آسم و گرفتگی میتوان آن راتجویز کرد.
۲۵. براى تقویت استخوانهاى کودکى که سه ماه از عمرش گذشته باشد به اندازه پنج یا شش قاشق از آب هویج به او باید داده شود.
۲۶. براى معالجه اسهال اطفال باید هر روزى یک مقدارى هویج به آنان داد.
۲۷. عرق آنکه با ادویه مناسب گرفته شود در تمام آثار مثل شراب است و کمی مست کننده میباشد.
عوارض جانبی و احتیاطات:
۱. دیرهضم است اما مربایش زودهضمتر است.
۲. مضر گرممزاجان است و از این نظر باید با گوشت، پخته و خورده شود.
۳. مصرف آن برای زنان حامله مناسب نیست چرا که دانه، روغن و قسمتهایی که روی زمین رشد میکنند میتوانند باعث باعث انقباض رحم، شروع قاعدگی و سقط جنین شوند.
۴. ممکن است بر روی فشار خون اثر بگذارد و در نتیجه با کنترل فشار خون در حین و بعد از عمل جراحی مداخله کند.
۵. احتمال آفتاب سوختگی را بعد از قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا اشعه UV افزایش میدهد. در هنگام درمان با اشعه UV نباید از هویج استفاده کرد.
۶. خوردن مقدار زیاد هویج یا مواد غذایی دیگر حاوی بتاکاروتن یا دیگر کاروتنوییدها میتواند باعث بیماری به نام کاروتنمیا (Carotenemia) شود. کاروتنوییدها ذرات چربی طبیعی محلول در آب هستند که درهویج، مرکبات، کدو تنبل و سایر مواد غذایی وجود دارند. در این بیماری تغییر رنگ پوست به ویژه در کف دست و یا به صورت زرد و نارنجی دیده شود که هیچ خطری ندارد و خود به خود برطرف میشود.