جمله مشهوری که چند سالی است شنیده می‌شود
به گزارش حوزه احزاب «خبرگزاری دانشجو»، «ما لیبرال دموکرات مسلمانیم»؛ جمله مشهوری که چند سالی است از سوی برخی افراد منتسب به حزب کارگزاران شنیده شده است.
جمله‌ای که حتی شاید استعفای محمد هاشمی عضو و رییس هیات موسس «حزب کارگزاران» را به دنبال داشت و البته در جای خود یکی از موضوعات داغ محافل سیاسی و رسانه‌ها شد چراکه پس از چند روز از استعفای، وی در توضیح چرایی استعفای خود جمله‌ای را گفت که ذهن را متوا‌تر به بیان چنین دیگاه‌هایی می‌کند و آن جمله این بود که «افراد دیدگاه‌های مختلفی را مطرح کردند که ترجیح دادم در شورای مرکزی نباشم.»
هاشمی حتی در مصاحبه‌های خود در این زمینه نیز به اظهارات حسین مرعشی سخنگوی حزب که بار‌ها گفته است «ما لیبرال دموکرات مسلمان هستیم و بر این اساس عمل می‌کنیم» نیز واکنش نشان می‌دهد و ضمن اظهار اینکه اسلام ناب با لیبرالیسم در تقابل است می‌گوید: «مقطعی از زمان که انقلاب پیروز شد جهان دو قطبی بود. انقلاب اسلامی این معادله را به هم زد و جهان دیگر آن دو قطبی نیست. سرنوشت شوروی را که همه دیدیدم چه شد. امام (ره) هم این سرنوشت را پیش بینی کرده بود. فقط یک طرف مانده. کاپیتالیسم یاسرمایه‌داری یا لیبرالیسم. این لیبرالیسم در نقطه مقابل اسلام قرار دارد. البته اسلامی که در جمهوری اسلامی ایران قرار دارد وگرنه لیبرالیسم هیچ مخالفتی با اسلامی که در عربستان اجرا می‌شود ندارد! با اسلام بحرین و قطر که موافقند اما با اسلامی که جمهوری اسلامی ایران معرفی کرده بود و امام (ره) آن را پیاده کرده بود مخالفت می‌کنند.»
و جالب‌تر آنکه محمد هاشمی در بخش دیگری از اظهاراتش ترس از همانند شدن کارگزاران به مشارکت را اصلیترین دلیل استعفایش دانسته و می‌گوید: «بیشترین نگرانی من این بود که کارگزاران به سرنوشت احزاب دیگر مثل مشارکت دچار شود.»
«بالاخره روشنفکری باید تکلیف خودش را با یکسری مسائل روشن کند، دوستان ما هنوز ذهنشان نسبت به سکولاریزم روشن نیست... هنوز راجع به لیبرالیسم و غرب ذهن‌ها روشن نیست... برچسب غرب زده برای این است که من و شما را بترسانند، از چه می‌ترسیم؟ من خیلی خشنود شدم وقتی شنیدم پاره‌ای از کارگزاران صریحا اعلام کردند ما لیبرال هستیم، بسیار خوب ش‌تر سواری که دولا دولا نمی‌شود...»
این سخنان را عبدالکریم سروش در منزل عبدالله نوری که از نقاط مشترک کارگزاران با دیگر اصلاح طلبان است نیز بیان کرد.
سروش در آن مجلس با انتقاد از اصلاح طلبان که معتقد بود به دین سنتی عمل می‌کنند و خمسشان را به کسانی می‌دهند که نگاه‌شان با اصلاح طلبان متفاوت است خواستار کار اثباتی در ایجاد فقه جدید و کلام جدید شد. وی در این سخنرانی بار‌ها از ضرورت افشای مخالفت با نگاه رایج به اسلام سخن گفت و این اقدام کارگزاران را ستود.
این در حالیست که حتی محمد قوچانی عضو جدید کارگزاران که سردبیری ماهنامه مهرنامه و هفته‌نامه صدا و همچنین سردبیری ارگان کارگزاران (عصرجدید) را برعهده دارد، بار‌ها در مقالات خود بر این نکته تاکید کرده است که مدل مطلوب حزب متبوعش را لیبرالیسم سیاسی می‌داند.
اما باید گفت اولین بار این جمله از سوی سیدحسین مرعشی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ در جمع دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان مطرح شد که گفت: اگر اسلام قابل جمع کردن با لیبرالیسم نباشد، قابل جمع کردن با فاشیسم هم نیست.
وی افزود: امروزه از اسلام تعابیر مختلفی ارائه می‌شود که ما آن‌ها را به عنوان اسلام ناب قبول نداریم، مانند اسلام طالبان که آن را با فاشیسم قاطی کرده‌اند. مرعشی تصریح کرد: ما دموکرات هستیم و حکومت اکثریت و اقلیت و حکومت مردم بر مردم را قبول داریم، هر چند که دموکراسی یا حکومت دموکرات بهترین نوع حکومت نیست، اما حکومتی است که تا کنون بشر توانسته به آن دست یابد.
مرعشی خاطرنشان کرد: اگر رای را در جمهوری اسلامی مبنا قرار دهیم و حکومت دموکراسی را بپذیریم پس دموکرات هستیم که البته این جمهوری اسلامی هم قواعدی دارد که باید با احکام اسلام سازگار باشد. بسته‌های سوسیالیستی و بسته‌های فردگرایی لیبرالیسم آزادی فرد را مبنا قرار می‌دهد و ما در حزب کارگزاران به افراد و انسان‌ها اصالت می‌دهیم و مشی ما لیبرالیستی است نه سوسیالیستی.
وی در آن جلسه به سخنان سروش واکنش نشان داد و اظهار داشت: عبدالکریم سروش از اعضای حزب ما نیست و نباید آن را به حزب کارگزاران و اصلاح‌طلبان مرتبط بدانیم و در زمینه سخنان ایشان من پاسخگو نیست.
مرعشی در آن جمع حاضرگفت: در جمهوری اسلامی آزادی است و رای مردم مبنای مشروعیت حکومت اسلامی است و ما نیز لیبرال دموکرات مسلمان هستیم و بر این اساس عمل می‌کنیم.
حتی مرعشی، اخباری را که درباره اختلافات درونی این حزب در محافل سیاسی منتشر شده بود، تکذیب کرد. اخباری که حکایت از آن داشت در پی مطرح شدن بحث لیبرال دموکرات بودن این حزب توسط مرعشی، اختلافاتی در میان اعضا شکل گرفته و حتی به مشاجراتی در جلسه شورای مرکزی انجامیده است.
این در حالیست که در آذر ماه ۸۹ «حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد علم‌الهدی»، در سخنرانی خود با موضوع» دانشگاه اسلامی - دانشگاه سکولار «که در قالب سلسله نشست‌های نهضت تولید علم از سوی بسیج دانشجویی دانشکده حقوق، علوم سیاسی و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد برگزار شد، با بیان اینکه مکتب» لیبرال دموکراسی «از پدیده‌های فکری» مدرنیسم «است، آن را بر سه اصل» اومانیسم «،» راسیونالیسم «و» سکولاریسم «استوار دانست و گفت: بر اساس اندیشه اومانیسم، انسان نقطه نهایی عرصه وجود هستی است و بالا‌تر از او وجود ندارد، بنابراین تمام موجودات و تمام خصایص طبیعت در استخدام انسان هستند.
وی با تاکید بر اینکه اگر کسی خود را لیبرال دموکرات معرفی کرد، یعنی کافر مسلمان است، نسبت به اظهارات مرعشی واکنش نشان داد و خاطرنشان کرد: دو سال قبل کارگزاران رسما چنین مساله‌ای را مطرح کردند و بیان چنین مساله‌ای یعنی آن‌ها خود را کافر مسلمان معرفی کردند چرا که در اندیشه دموکرات، ماورای انسان وجود ندارد و تکیه تنها بر خرد مادی و عقلانیت بشر است و مبنای اندیشه لیبرال دموکراسی نیز سکولاریسم یعنی حذف دین است.
عضو مجلس خبرگان رهبری با طرح این سوال که آیا» یک مسلمان می‌تواند دین را از زندگی خود حذف کند؟ «، اضافه کرد: چنین شخصی یا معنای اسلام را خوب درک نکرده است یا معنای لیبرال دموکرات را؛ و اگر شخصی این دو رکن را در کنار یکدیگر قرار دهد، یک عنصر التقاطی خواهد بود که مشابه آن را در اوایل انقلاب یعنی تلفیق کنندگان مارکسیسم و اسلام داشتیم که امام خمینی (ره)، آن‌ها را منافق خواند و اندیشه التقاطی، هم شرک و هم نفاق است.
البته حجت‌الاسلام نبویان از اساتید حقوق و فلسفه درباره این اظهارات می‌گوید: لیبرالیسم در هیچ بعدی با اسلام سازگار نیست و اجتماع نقیضین است کسی بگوید من لیبرال‌ام و ارزش‌های اسلامی را هم قبول دارم؛ مثلاً در آموزه‌های لیبرالیسم هیچ فرد و مکتبی غیرقابل نقد نیست؛ اصلا معصوم معنا ندارد و در لیبرالیسم می‌شود خدا، پیامبر و ائمه را به چالش کشید و این در حالی است که اساس اسلام با خطاناپذیری قرآن، پیامبر و ائمه شکل گرفته است و با توصیف لیبرالیسم اساس اسلام زیر سؤال است و منتج به انکار، نبوت و ولایت می‌شود.
حتی در اسفندماه ۹۱ مناظره‌ای جالب توجه میان اسدالله بادامچیان و مرعشی در اینباره برگزار شد.
در این مناظره بادامچیان خطاب به مرعشی گفت: مسلمانی که آزادمنشی است را بالا‌تر از لیبرالیسم می‌دانم و مرعشی می‌گوید: هنوز هم می‌گویم مسلمان لیبرال دموکرات هست.
در قسمتی دیگر بادامچیان عقیده داشته که با دیدگاه عرف غربی نمی‌تواند کشور اسلامی را اداره کردو مرعشی در پاسخ می‌گوید» دولت عراق ولی فقیه ندارد ولی اسلامی است.
وی در سخنان می‌گوید: در عراق آیت الله سیستانی دولت عراق را اسلامی می‌داند ولی دولت ولی فقیه ندارد و پذیرفته اگر مقررات اسلامی را رعایت کند دولت اسلامی است و در جمهوری اسلامی بر اساس دیدگاه امام خمینی پذیرفتیم جمهوری اسلامی با ولایت فقیه مشروعیت پیدا می‌کند و این موضوع تمام شده است و الان باید مسائل جاری نظام را بررسی کنیم.
در این مناظره دو ساعت و نیمه مرعشی و بادامچیان قسمتی جال توجه دارد که بادامچیان بیان می‌کند: من می‌گویم نظام نیاز به مسئول اسلامی دارد نه لیبرال. چون لیبرال‌ها نظام را....
و مرعشی در این میان می‌گوید: به باد می‌دهد؟!
بادامچیان پاسخ داده است: نه. بحث من این است که نباید کسی بیاید سرکار که لیبرال باشد.
و مرعشی می‌گوید: لیبرال مسلمان چی؟
و بادامچیان در جواب گفته است: کسی باید بیاید سرکار که به اصل ولایت فقه باور دینی داشته باشد. غیر مسلمانان هم که به قانون اساسی ما هم التزام دارند. من مسلمانیم که آزادمنشی را بالا‌تر از لیبرالی می‌دانم.
و در نهایت مرعشی گفت: ولی در مسالمان‌ها دیکتاتور هم زیاد است!
با این حال، و علیرغم تاکیدات افرادی مانند محمد قوچانی، عضو جدید کارگزاران و حسین مرعشی، سخنگوی این حزب، اخیرا محمد عطریانفر به طور تلویحی این گفته‌ها را رد می‌کند و می‌گوید: من اولین بار است که این اظهارنظر (لیبرال بودن کارگزاران) را می‌شنوم.
عطریانفر البته در ادامه با نوعی تفکیک میان حوزه سیاسی و حوزه ایدئولوژیک در بحث لیبرالیسم، در پاسخ به این سؤال که چطور اسلام و لیبرالیسم با یکدیگر جمع می‌شوند و آیا این اجتماع نقیضین نیست، می‌گوید: اگر به لیبرالیسم به عنوان مکتب سیاسی توجه کنیم، یک برداشت می‌شود و اگر مکتب اعتقادی باشد، برداشت دیگری از آن می‌شود اما اگر برداشت دوم یعنی مکتب اعتقادی منظور شما باشد، باید بگویم کارگزاران نسبتی با مبانی فکر ایدئولوژیک در حوزه لیبرال ندارد. در بحث سیاسی باید تعریف کرد که لیبرالیسم در دستگاه فکری سیاسی برای جمهوری اسلامی چیست.
اما آنچه که جای تعجب دارد این است که در دوران جدید به نظر می‌رسد حزب کارگزاران تلاش دارد به نحوی عمل کند که سردمداری جریان اصلاحات را در دست گیرد زیرا آن‌ها به خوبی می‌دانند که احزاب و جریانات رادیکال و موثر در جریان اصلاحات نظیر مشارکت و مجاهدین انقلاب به دلایل قانونی امکان فعالیت تشکیلاتی ندارند و از طرفی دیگر موانعی که پس از انتخابات سال ۸۸ در مقابل فعالیت بعضی از جریانات اصولگرا هنوز پا برجاست و بنابراین کارگزاران تلاش می‌کنند از این فرصت بهره بگیرند و با استفاده از واژگان عجیبی همچون لیبرال دموکراسی اسلامی فرصتی را برای احیاء مجدد خودشان بهره بگیرند.
هرچند که حزب کارگزاران با بیان چنین تعابیری شاید با احزاب منحلهٔ مشارکت و مجاهدین انقلاب هیچ تفاوت اصولی نداشته باشند و تنها روش آن‌ها در مقاطع زمانی مختلف تفاوت پیدا کند اما کارگزاران به دلیل ماهیت خود یک روحیهٔ محافظه کاری شدیدی دارد و برخلاف مجاهدین و مشارکت که تلاش می‌کردند از فرصت بهره گیرند و حداکثر تغییرات را در حداقل زمان ایجاد کنند، حزب کارگزاران به نوعی حزبی عافیت طلب است و سعی می‌کند رفتار‌های سیاسی را به نحوی انجام دهد که کمترین هزینه را صرف کند.
گزارش: نیره ساری
ارسال نظرات