به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، سرانجام پس از اعلام جمع بندی مذاکرات هسته ای وین در ۲۳ تیر و ارسال مفاد برجام به منظور تایید شورای امنیت،این شورا درتاریخ ۲۹ تیر (۱۴ جولای) قطعنامه ۲۲۳۱ خود را درارتباط با تایید مفاد برجام در رابطه با پرونده هسته ای ایران صادرکرد. البته لازم است این قطعنامه از زوایای گوناگون حقوقی فنی و سیاسی مورد مداقه و بررسی صاحب نظران و کارشناسان قرارگیرد.همان گونه که بنده در یادداشت پیشین خود (گرگ گرگ است) بدان پرداختم دراین قطعنامه نیز صراحتا شورای امنیت بر نقش بی بدیل و خطیر آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان مهم ترین سازو کار نظارتی در راست آزمایی پایبندی اساسی ایران به مفاد برجام و ارسال گزارشهای منظم به شورای حکام آژانس و شورای امنیت تاکید کرده است .
بند ۹ قطعنامه ۲۲۳۱ اعلام می کند:
“با حمایت قوی از نقش مستقل و اساسی آژانس بین المللی انرژی (آژانس) در راستی آزمایی پایبندی به موافقتنامه های پادمان، از جمله عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده به سوی اهداف اعلام نشده و عدم وجود مواد هسته ای اعلام نشده و فعالیت های هسته ای اعلام نشده، و، در این چارچوب، در حصول اطمینان از ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران، از جمله از طریق اجرای «چارچوب برای همکاری» که در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳ بین ایران و آژانس مورد موافقت قرار گرفت و «نقشه راه برای رفع ابهام از موضوعات با اهمیت گذشته و حال»، و با شناسایی نقش مهم آژانس در حمایت از اجرای کامل برجام.”
چنان که مشاهده می شود مجددا نقش اصلی آژانس در گزارش انحراف یا عدم انحراف برنامه هسته ای ایران به سمت مقاصد نظامی و اعلام نشده مورد تاکید شورای امنیت قرارگرفته و به نوعی موضوع چالش برانگیز بین ایران و آژانس یعنی انحراف فعالیت ها بسوی اهداف نظامی و اعلام نشده همچنان باقی است.
در بند سوم بندهای اجرایی قطعنامه مزبور یک نکته بسیارکلیدی و خطیر مطرح می شود که می تواند براحتی زمینه را برای نقض برجام و اعمال مجدد تحریم ها علیه کشورمان هموار نماید.شورای امنیت تاکید می کند که همکاری ایران با آژانس باید بطور کامل و طبق خواست آژانس صورت گیرد تا آژانس در گزارشهای ارسالی خود به شورای حکام و شورای امنیت حل موضوعات مهم را اعلام نماید:
“از مدیر کل آژانس می‌خواهد که راستی آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران را برای تمام مدت اجرای این تعهدات وفق برجام بر عهده بگیرد، و مجددا تاکید می نماید که ایران باید به طور کامل آن گونه که آژانس درخواست دارد، همکاری کند تا آژانس بتواند تمام موضوعات مهم را به نحو مشخص شده در گزارش‌هایش حل کند؛”
اکنون یک سوال مهم مطرح می شود اگر در زمینه همکاری کامل ایران با آژانس و درخواستهای نهاد مزبور ازایران که طبق قطعنامه کشورمان ملزم به اجرای کامل این درخواستهاست اختلافی بروز کرد چه باید کرد؟…
به عنوان نمونه ممکن است آژانس به بهانه راست آزمایی پایبندی ایران به تعهدات هسته ای خود درخواست بازرسی از مراکز نظامی و ممنوعه کشور را به بهانه تدوین گزارشی در رابطه با عدم وجود مواد و فعالیتهای هسته ای اعلام نشده مطرح کند و ایران نیز مطابق قطعنامه شورای امنیت ملزم به تمکین در برابر درخواست آژانس انرژی اتمی است. در این شرایط چه تدبیری اندیشیده شده تا هم مراکز حساس و استراتژیک ایران از بازرسی بخوانید جاسوسی مصون باشند و هم طبق مفاد برجام کشورمان به عدم پایبندی اساسی به برنامه جامع اقدام مشترک که زمینه ساز اعمال مجدد تحریمها است متهم نشود؟…
در بند چهارم بندهای اجرایی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، ارسال گزارش های منظم از مدیر آژانس به شورای حکام و شورای امنیت درخواست شده است.اما یک نکته حاءز اهمیت وجود دارد در این بند از مدیرکل آژانس انرژی اتمی خواسته شده موضوعات نگران کننده موثر برتحقق تعهدات برجام را به شورای حکام و این شورا گزارش دهد،اکنون یک سوال مهم به ذهن متبادر می شود:
موضوع یا موضوعات نگران کننده از دید مدیر کل آژانس و شورای امنیت که تعهدات برجام را تحت تاثیر خود قرار می دهند چه مواردی هستند و درصورت گزارش موضوع نگران کننده شورای امنیت چه تدابیری برای حل این موضوعات اتخاذ می کند؟
“از مدیر کل آژانس می‌خواهد تا در خصوص اجرای تعهدات ایران وفق برجام گزارش های منظم به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و در صورت اقتضاء به موازات آن به شورای امنیت ارائه کند، و همچنین هر زمان که مدیرکل آژانس بر اساس دلایل معقول، اعتقاد داشته باشد که موضوعی وجود دارد که موجب نگرانی بوده و به طور مستقیم بر تحقق تعهدات وفق برجام تاثیر می گذارد، به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت گزارش دهد؛”
اما شاید کلیدی ترین و در عین حال یکی از چالش برانگیزترین بندهای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بندهای ۵ و ۶ مربوط به لغو باشد.در این بندها تصریح شده که وظیفه بسیار مهم و حساس تایید اجرای تعهدات برجام و صلح آمیز ماندن مواد هسته ای ایران منوط به گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
۵- “می خواهد که، به محض آنکه آژانس راستی آزمایی کرده باشد که ایران اقدامات مشخص شده در بندهای ۱۵٫۱ تا ۱۵٫۱۱ پیوست۵ برجام را اجرا کرده است، مدیرکل آژانس گزارشی در تایید این واقعیت به شورای حکام و به طور موازی به شورای امنیت ارائه کند؛”
“همچنین می خواهد که، به محض اینکه آژانس به «نتیجه گیری گسترده تر» رسید که تمام مواد هسته‌ای در ایران در فعالیتهای صلح‌آمیز می ماند، مدیرکل آژانس گزارشی در تایید این نتیجه گیری به شورای حکام آژانس و به موازات آن به شورای امنیت تسلیم نماید؛” یک پرسش بسیار مهم همان گونه که بیان شد طبق مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، آژانس بین المللی انرژی اتمی در زمینه موضوع مهم راست آزمایی میزان پایبندی اساسی ایران به مفاد برجام دارای نقش محوری و خطیر است و درحقیقت گزارشهای آژانس به شورای حکام و شورای امنیت عامل اصلی و تعیین کننده در لغو یا اعمال مجدد تحریم های شورای امنیت علیه کشورمان می باشد.
اکنون با عنایت به سابقه ناخوشایند و تاریک آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه با چگونگی بررسی برنامه هسته ای ایران که عمدتا از چارچوب حقوقی و تخصصی خارج شده و رویکرد سیاسی و گزینشی نهاد مزبور در ارتباط با این موضوع مهم بر جنبه حقوقی و فنی آن به روشنی غالب گردیده و شاهد این مدعا اراءه گزارشهای دوپهلو و مبهم از سوی آژانس درباره فعالیت های هسته ای ایران است که با اعلام امکان وجود مواد، برنامه و مراکز هسته ای اعلام نشده همواره راه بهانه جویی و مفتوح بودن پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت را در چند سال اخیر فراهم نموده است یک دغدغه جدی مطرح می شود که چه ضمانتی وجود دارد که این نهاد بین المللی این بار نیز تحت تاثیر اعمال فشارهای کشورهای صاحب نفوذ عضو آن نظیر امریکا و … قرار نگیرد و بدرستی به وظیفه مهم خود یعنی راست آزمایی میزان پایبندی ایران و انجام اقدامات اعتمادساز عمل نماید؟ چگونه می توان کاملا اطمینان حاصل کرد که آژانس انرژی اتمی در تدوین گزارش های ارسالی خود به شورای حکام و شورای امنیت از هرگونه پیش داوری سیاسی و حب و بغض پرهیز نموده و حقیقت انکار ناشدنی صلح آمیز بودن برنامه هسته ای کشورمان را دقیق و عادلانه گزارش نماید؟…
بنابراین پرواضح است که باید در این مقطع حساس و مهم تاریخ کشور عزیزمان بدور از هرگونه خوش بینی و با چشمان باز تصمیم گیری و اقدام نماییم تا در دهه های بعد خدای ناکرده فرزندانمان ما را بخاطر کوتاهی در حفظ و تداوم میراث علمی و استراژیک کشور که حاصل خون و عرق جبین دانشمندان جوان و غیرتمند این مرز و بوم است سرزنش نکنند.
ارسال نظرات