گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، برگزاري نمايشگاه كتاب براي ارائه تاليفات نويسندگان كهنه كار و تازه كار فرصتي است تا خوانندگان از اين ويترين با تاليفات خوب و بد ناشران كتاب آشنا شوند.
در اين ميان برخي كشورها در اقدامي فرهنگي تلاش ميكنند تا با برگزاري نمايشگاههاي بين المللي كتاب؛ فرصتي براي حضور آثار خارجي نيز در كشورشان فراهم شود. در اين راستا تبادلات علمي-فرهنگي نيز رشد و توسعه مييابد و علاوه بر اينكه مخاطبان با آثار بومي و خارجي آشنا ميشوند، ناشران و نويسندگان نيز فرصتي مي يابند تا با تعامل و تبادل اطلاعات با ديگر نويسندگان آثار خود را به سطح استانداردهای جهاني نزدیک كنند.
نمايشگاه كتاب فرانكفورت نيز يكي از نمايشگاههايي است كه هرساله در كشور آلمان برگزار ميشود. اين نمايشگاه امسال براي شصت و هفتمين دوره با حضور بيش از 100 كشور از 22 تا 26 مهرماه مصادف با 14 تا 18 اكتبر با حضور بيش از 7 هزار ناشر داخلي و خارجي در شهر فرانكفورت بر پا ميگردد.
اين نمايشگاه همچون ديگر نمايشگاهها برنامه ريزيها و تشريفات خاص خود را دارد. بنا بر برنامه ريزي هاي صورت گرفته؛ قرار بود ايران در 12 غرفه و با حضور 4 تشكل صنفي آثار خود را در معرض ديد عموم قرار دهد. بر همين اساس انتشارات کامل، همشهری، خانه هنرمندان، روایت فتح، باغ کتاب تهران، شبکه مترجمین، سفیر اردهال و نشریه Printed in Iran، انتشارات بارسا، جهان یارانه کوثر، نشر بین المللی اسرا، انجمن زنان ناشر و پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ غرفههاي اين دوره از نمايشگاه را تشكيل دهند. همچنين قرار بود اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی، مجمع ناشران انقلاب اسلامی، مجمع ناشران دفاع مقدس تشكلات صنفي حاضر در شصت و هفتمين نمايشگاه كتاب فرانكفورت باشند.
نیز ارائه 250 عنوان كتاب در غرفه بزرگسالان، اتحاديه ناشران و كتاب فروشان تهران همچنين اثر در حوزه دفاع مقدس، 120 اثر در حوزه دين و انقلاب، 50 اثر در حوزه ناشران دانشگاهي و 300 عنوان كتاب در حوزه كودك و نوجوان در اين دوره از نمايشگاه كتاب فرانكفورت در دستور كار قرار داشت.
نویسنده مُرتد، سخنران افتتاحيه نمايشگاه كتاب فرانكفورت
در شرايطي كه كشورهاي شركتكننده در تدارك حضور حداكثري و با كيفيت خود در اين نمايشگاه بودند؛ اما خبري ناگهاني ناشران ايراني را از حضور در اين نمايشگاه منصرف كرد. حضور سلمان رشدي نويسنده كتاب موهن «آيات شيطاني» به عنوان سخنران افتتاحيه اين نمايشگاه. اين خبر به سرعت در رسانهها منتشر شد، به دنبال اين خبر اعتراض ايران به اين موضوع به مسئولان نمايشگاه منتقل شد.
در همين راستا اعتراض اتحادیۀ تعاونیهای ناشران ایران، مجمع ناشران انقلاب اسلامی، مجمع ناشران دفاع مقدس، انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان، اتحادیۀ ناشران قم، انجمن فرهنگی ناشران کتب دانشگاهی، انجمن اسلامی ناشران، شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران، انجمن فرهنگی هنری زنان ناشر، شرکت تعاونی ناشران خراسان و انجمن فرهنگی ناشران بینالمللی ایرانیان با ارسال نامه اي به به یورگن باس، رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت منعكس شد.
اعتراض ايران به حضور نويسنده کتاب موهن در نمايشگاه
در بخشي از نامه ناشران ايراني شركتكننده در نمايشگاه كتاب فرانكفورت به «يورگن باس» آمده است: استحضار دارید که نمایشگاه کتاب فرانکفورت در مراسم افتتاح پیش رو، از آقای سلمان رشدی جهت سخنرانی دعوت به عمل آورده که آثار ایشان موجب جریحهدار شدن احساسات میلیونها مسلمان در جهان شده است. اقدام مزبور علاوه بر آزردگی همکاران ناشر مسلمان در سراسر جهان و از جمله در ایران، بیانگر فاصله گرفتن نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت از رویکرد حرفهای و صنفی و نفوذ شائبههای ایدئولوژیک در حوزه نشر است. رویکردی که در نهایت میتواند به افزایش افراطیگری و تشدید فاصلههای فرهنگی بین کشورها و ملتها منجر شود.
در بخش ديگري از اين نامه تصريح شده است: ما ناشران، نویسندگان و فعالان فرهنگی ایرانی و همچنین تشکلها و اتحادیههای صنفی نشر ایران، معتقدیم اینگونه کارها شائبۀ نفوذ سیاستمداران را در این رویداد بزرگی فرهنگی القا میکند و موجب تحریک عواطف دینی مسلمانان و ناشران کشورهای اسلامی که بخش قابلتوجهی از حاضران و فعالان نمایشگاه فرانکفورت را تشکیل میدهند، میگردد و میتواند موجب تشدید فاصلههای فرهنگی و مقدمهای برای واگرایی بین ملتها و فعالان فرهنگی کشورها و باعث ایجاد اختلال در آزادی بیان شود.
در بخش پاياني اين نامه خطاب به رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت آمده است: از جنابعالی، بعنوان رئیس نمایشگاه فرانکفورت، با جدیت میخواهیم به احترام ناشران مسلمان شرکتکننده در این رویداد بزرگ و به احترام ادیان ابراهیمی و پیامبر عظیمالشأن اسلام، در برنامۀ نشست خبری افتتاحیه تجدیدنظر نموده و از دادن تربیون به این شخص بیصلاحیت خودداری نمایید.
پاسخ رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت به ايراني ها
عليرغم واكنش ناشران ايراني و اطلاع اروپايي ها درباره پيشينه سلمان رشدي در انتشار نوشته هاي موهن؛ با اين وجود يورگن باس در پاسخ به نامه ناشران ايراني گفت: مستحضر هستم که شما از طرف تشکلهایی که نامشان در زیر نامۀ مورخۀ 5 اکتبر آمده است، با ما مکاتبه میکنید. نمایشگاه کتاب فرانکفورت آقای سلمان رشدی را بهعنوان یک نویسندۀ شناختهشده در سطح جهان دعوت کرده است. کنفرانس خبری یک روز قبل از نمایشگاه برگزار میشود. آقای رشدی در مورد کتاب جدیدش که ماه گذشته چاپ شده است، صحبت میکند.
رئيس نمايشگاه فرانكفورت با ابراز خرسندي از حضور سلمان رشدي در اين نمايشگاه تصريح كرد: ما خوشحالیم که آقای سلمان رشدی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت صحبت میکند، چرا که نمایشگاه کتاب فرانکفورت همیشه طرفدار آزادی بیان بوده است. خوشحال میشویم که بحثهای بیشتر در این باره را در فرانکفورت داشته باشیم.
حضور برنامه ريزي شده سلمان رشدي در نمايشگاه كتاب فرانكفورت
حرمت نهادن به اديان، مذاهب و مقدسات از مهمترين و لوازم اقتضائات آزادي بيان است. در همين راستا مي توان حضور فردي كه طي ساليان متمادي اعتقادات بيش از یک و نيم ميليارد مسلمان در جهان را مورد اهانت قرار داده؛ به عنوان سخنران اصلي نمايشگاه بين المللي كتاب فرانكفورت، دهنكجي به اين جمعيت عظيم در سراسر جهان و اقدامي از پيش برنامهريزي شده است.
خاطره و ذهن ايرانيان نيز اين نويسنده موهن را عنصرفاسدی ميداند كه بنيانگذار انقلاب اسلامي وي را مرتد اعلام كرد و اينك با گذشت بيش از 3 دهه از اين فتواي تاریخی؛ كماكان موضع نظام جمهوري اسلامي درخصوص وي به قوت خود باقي است. اقدام مسئولان نمايشگاه كتاب فرانكفورت كه با عنوان برنامه اي فرهنگي برگزار مي شود اقدامي غيرفرهنگي و سياسي و غيراخلاقي و در راستاي ناديده گرفتن احساسات ميليون ها مسلمان است.
دعوت از سلمان رشدي به عنوان يك ضد فرهنگ در يك برنامه فرهنگی را مي توان اقدامي در ستيز با اسلام دانست از همين رو به گفته فعالان عرصه كتاب در صورت اصرار مسئولان نمايشگاه فرانكفورت به حضور سلمان رشدي در نشست خبري اين نمايشگاه ايران بايد اين نمايشگاه را تحريم كند.
موافقان و مخالفان حضور در نمايشگاه فرانكفورت
در اين ميان برخي بر حضور در اين نمايشگاه اصرار دارند و آنرا فرصتي مي دانند كه اگر از ان بهره گيري نشود نمي تواند صداي اعتراض ما را به كسي برساند. اين دسته براين باورند حضور در اين عرصه جهاني مي تواند به نوعي حضور در عرصه جنگ نرم فرهنگي باشد تا با عرضه محتواي صحيح از اسلام و فرهنگ اسلامي و نيز گفت و گو با رسانه ها و ناشران ديگر كشورها انقلاب اسلامي را تبيين كنند.
مخالفان اما اين موضوع را در اين برهه از زمان پس از اقدامات سعودي در فاجعه منا، جنايات داعش و تكفيري ها در كشور هاي اسلامي مي گويند حضور در اين نمايشگاه به نفع هيچ كسي نيست اما اين عدم حضور بايد با بهره گيري از قدرت رسانه ها به تمام جهان مخابره شود.
اما موافقان حضور در نمايشگاه معتقدند حضور نداشتن ما هیچ اعتراضی را گوشزد نخواهد کرد، چرا که در بازار جهانی کتاب با وجود کشورهای بسیار، حضور نیافتن ما اصلاً به چشم نخواهد آمد. بلکه باید از این میدان به عنوان عرصه جنگ نرم فرهنگی استفاده کرده تا بتوانیم حرکت اعتراضی خود را نشان دهیم
.
عدم انفعال در برابر فرهنگ مهاجم
رهبر معظم انقلاب در ديدار اعضاي شوراي انقلاب فرهنگي در سال 90 فرمودند: فرهنگ مهاجم نباید ما را منفعل بکند؛ حداکثر این است که بگوییم خیلی خب، ما در مقابل این نمیتوانیم یک حرکتی انجام بدهیم، اما منفعل هم نمیشویم. منفعل شدن و پذیرفتن تهاجم دشمن، خطایی است که بایستی از آن پرهیز کرد.
قدر مسلم حضور سلمان رشدي در افتتاحيه و نشست خبري نمايشگاه فرانكفورت نه تنها نمي تواند چهره پليد اين نويسنده موهن را تطهير كند بلكه اين موضوع به عنوان اقدامي ضد اسلامي از سوي متوليان امر فرهنگ در غرب در ذهن مسلمانان و ايرانيان تثبيت مي شود. به گفته كارشناسان در زماني كه مسئله سلمان رشدي از اب و تاب افتاده غربي ها در تدارك هستند تا در شرايطي كه ايران به عنوان مهمان ويژه اين نمايشگاه در تدارك حضور بود اين مسئله را دوباره دستاويز اغراض شوم خود قرار دهند.
از آنجا كه ناشران و فرهيختگان ايراني اقدام سلمان رشدي را در تدوين آيات شيطاني را منافي آزادي بيان مي دانند و براين باور هستند كه اين اقدام مسئولان نمايشگاه كتاب فرانكفورت مقدمه مخدوش کردن و گسترش دادن خشونتهای اجتماعی و انسانی است از همين رو براساس اعلام مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اگر مسئولان نمایشگاه فرانکفورت به حضور سلمان رشدی اصرار داشته باشند ایران از حضور در اين نمايشگاه انصراف مي دهد.