نوربخش اجازه نداد از «فضل‌الله توکل» تجلیل شود/ معاونت هنری موافق حضور بخش موسیقی انقلاب در جشنواره نبود/ وظایف حاکمیتی قابل تفویض نیست

به گزارش گروه فرهنگی«خبرگزاری دانشجو»،بیش از سه ماه است که از زمان استعفای پیروز ارجمند مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد می‌گذرد. او در بخشی از اتفاقات جشنواره پیش روی موسیقی فجر دخیل بوده و حکم حسن ریاحی به عنوان دبیر جشنواره را هم او صادر کرده است. پس از خداحافظی ارجمند با دفتر موسیقی، در اقدامی عجیب جشنواره به حمید رضا نوربخش مدیر عامل خانه موسیقی واگذار شد و این مدیر که شائبات فراوانی پیرامونی فعالیت‌های نهاد زیر مجموعه‌اش وجود دارد، اختیار تمام و کمال جشنواره موسیقی فجر را برعهده گرفت. بعد از این انتخاب مدیر عامل نهادی که هیات مدیره‌اش به صورت غیرقانونی فعالیتش را ادامه می‌دهد، خبر از تغییرات بنیادین در جشنواره موسیقی فجر داد. پیرامون این تغییرات با مدیر کل سابق دفتر موسیقی که در جریان بسیاری از مسائل درون سازمانی معاونت هنری بوده، به گفت‌وگو نشسته ایم، که در ادامه می‌خوانید:

شما به عنوان کسی که در جریان سی دوره جشنواره و در دو دوره هم رییس جشنواره بودید، درباره این که آقای نوربخش به تغییرات بنیادی در جشنواره فجر اشاره کرده و گفته از مدت ها پیش تحول در ساختار برپایی جشنواره مدنظر بوده و حتی این موضوع مطرح بوده که شاکله فعلی برگزاری جشنواره به طور کلی تغییر کند و پس از سی دوره وقت یک اتفاق نو فرارسیده است بگویید آیا این موضوع در دوره های قبل هم مطرح بوده؟

بله، اتفاقا خود من اولین کسی بودم که این موضوع را مطرح کردم. ولی سال گذشته، در دوره بیست و نهم جشنواره با توجه به این که برنامه های جشنواره بسته شده بود امکان تغییر میسر نبود. بعد از ابلاغ حکم اقای دکتر ریاحی به عنوان دبیر جشنواره، بعد از بررسی کارشناسی جشنواره در کارگروهی که با همین منظور تشکیل شده بود طرح تغییرات جشنواره و اساس نامه جشنواره را تهیه کردیم. در جلسه اول مقرر گردید، اعضا شورای سیاست گذاری جشنواره که عموما نمایندگان نهادهای صنفی و حقوقی از جمله روسای دانشکده های موسیقی و کارشناسان موسیقی بودند تعیین شوند. جالب توجه اینجاست که آن مصوبه اجرایی نشد و بر خلاف قانون، بدون اطلاع و دعوت من که رییس جشنواره بودم دو جلسه شورای سیاست گذاری که همان اعضا همیشگی منصوب معاونت هنری و مشاورین اقای مرادخانی بودند در ساختمان معاونت هنری تشکیل شده بود. زمانی من متوجه شدم که تصمیمات اساسی گرفته شده بود و اساسنامه و اعضا جدید هم نادیده گرفته شده بود. در همان جلسه وقتی من از اقای نوربخش خواستم به عنوان مدیرعامل خانه موسیقی از هنرمندان طراز اول برای شرکت در جشنواره دعوت کند ایشان گفتند هنرمندان درجه یک در جشنواره شرکت نمی کنند البته ایشان به طور جدی با پیشنهادات من برای تغییرات در جشنواره هم مخالفت کرد.  

ایشان عنوان کرده‌اند جشنواره موسیقی فجر تا کنون جشنواره نبوده بلکه جشن است. این ادعا درست است؟

طبیعی است جشنواره موسیقی فجر در ایام دهه مبارک فجر برگزار می شود و باید هم ماهیت جشن داشته باشد. این چه حرفی است؟ باید آقای نوربخش پاسخ دهند در حوزه موسیقی انقلاب اسلامی در تمامی این سالها که ایشان مسئولیت داشته اند چه حرکتی انجام شده؟  بر خلاف این که گفته به عنوان عضو شورای سیاست گذاری نقشی در جشنواره نداشته برای این که بگویم ایشان خیلی هم موثر بودند به خاطره ای اشاره می کنم که مبین میزان قدرت و نفوذ ایشان در جشنواره بود. در جشنواره بیست ونهم، موسسه پیشکسوتان و دفتر موسیقی برنامه قدردانی از استاد فضل الله توکل را داشتند و بر همین اساس هم لوح و هدیه برای این استاد اماده شد. استاد توکل با وجود کهولت سن و بیماری در مراسم اختتامیه حاضر شدند و در ردیف جلو مستقر شدند. اقای نوربخش گفت من اجازه نمی دهم از اقای توکل تجلیل شود چون ایشان استاد نیستند و با بالا رفتن سن هنرمند، آن فرد، استاد نمی شود و شأن جشنواره اجازه نمی دهد از ایشان قدردانی شود. البته در ان جلسه برای این که استاد ناراحت نشوند، شخصا مسئولیت تجلیل نشدن را به عهده گرفتم تا استاد متوجه این بی مهری مدیر عامل خانه موسیقی نشود. متاسفانه تجلیل از استاد هم انجام نشد. استاد فضل الله توکل چهره شناخته شده در میان موسیقی دانان و از اساتیدی است که با اکثر دیگر استادان نسل دوم در پنج دهه موسیقی اصیل ایرانی برنامه اجرا کرده و پس از انقلاب، فعالیت هایش در حوزه موسیقی بیشتر آهنگسازی و ترانه سرایی بوده و آثار ارزشمندی از ایشان با موضوعات ارزشی در حوزه هنری انقلاب اسلامی تولید شده. در دوره قبل هم آقای نوربخش در مسایل اجرایی از جمله واگذاری فروش بلیط به شرکت خاصی دخالت می کرد. چگونه ایشان می گویند نقشی در جشنواره نداشته اند.

شما در نشست خبری سال گذشته چهار برنامه با موضوع و مفاهیم ارزشی وانقلاب اسلامی مطرح کردید که بارقه امید در احیاء بخش انقلابی جشنواره موسیقی فجر ایجاد کرد ولی هیچ کدام از انها عملی نشد.

بله درست است. طراح این برنامه ها خود من بودم و برایم جای سوال داشت که چرا شورای سیاست گذاری از جمله اقای نوربخش، بعد از جشنواره سی ام از برگزار نشدن چهار بخش مربوط به حوزه موسیقی انقلاب اسلامی سوال و ابراز ناراحتی نکرد؟ بعد از اتمام جشنواره بیست و نهم، برای احیا بخش موسیقی انقلاب اسلامی در جشنواره سی ام که سال 93 برگزار شد، چهار برنامه طراحی و هماهنگ کردم .این چهار برنامه شامل زنگ سرود انقلاب بود که قرار بود در محوطه تالار وحدت و قبل از شروع اختتامیه برگزار شود. برنامه بعدی جشنواره سرود ایثارگران و آزادگان و همزمان با جشنواره موسیقی فجربود. برنامه سوم هم اجرای  سرودهای انقلاب توسط ارکستر سنفونیک صدا و سیما و چهارمین برنامه هم حضور گروه برگزیده سرود دانش اموزان کشور بود که منتخب جایزه دفتر موسیقی با تولید اثری در مضمون سبک زندگی ایرانی اسلامی بود. متاسفانه نه تنها جایی برای این برنامه ها در جدول برنامه های جشنواره دیده نشد بلکه بخش مالی جشنواره هم برای پرداخت دستمزد گروه ها موافقت نکرد و مشکلات بسیار زیادی هم برایم ایجاد شد.

مگر بخش مالی تحت نظارت شما به عنوان رییس جشنواره و مدیر کل دفتر موسیقی فعالیت نمی کرد؟

خیر من هیچ اختیار و نظارتی در مورد مسایل مالی نداشتم و همه آنها زیر نظر آقای مراد خانی بود. قراردادها در انجمن موسیقی بسته می شد و معاونت هنری قراردادها را تایید و امضا می کرد. بعد از هر دو دوره جشنواره، چندین نامه به انجمن موسیقی و معاونت هنری برای ارایه هزینه کرد و درآمد جشنواره ارسال کردم ولی پاسخی داده نشد.

برگزار نشدن این برنامه ها با توجه به هماهنگی و اعلام قبلی چه مشکلاتی ایجاد کرد؟

تمام گروه ها ماه ها تمرین کرده بودند و صدها نفر درگیر اجرا بودند مثلا ارکستر نظامی پدافند غیر عامل که قرار بود زنگ سرود انقلاب اسلامی را اجرا کنند یا ارکستر سنفونیک صدا وسیما و گروه سرود آموزشگاه دخترانه فرزانگان مشهد و ده ها گروه سرود و موسیقی ایثارگر و آزاده. جشنواره سرود ایثارگران با همت بنیاد شهید و امور ایثارگران در شهر ساری برگزار شد و متاسفانه نتوانستیم در برگزاری آن سهمی داشته باشیم و توانستم صرفا در اختتامیه شرکت کنم و سریعا خودم را برای اختتامیه جشنواره به تهران رساندم. بحرانی که برای گروه سرود مدرسه پیش آمد به دلیل شوق هنرمندان نوجوان آن مدرسه برای شرکت در جشنواره به اندازه ای بود که تاثیر عجیبی در افت تحصیلی و ناراحتی عصبی ان عزیزان گذاشت و این موضوع تلخ ترین خاطره من از دوران مدیریتم در دفتر موسیقی بود.

جالب توجه این است که  افتخار داشتم اثری ارکسترال به سه زبان عربی فارسی و انگلیسی با عنوان رسول مهربانی در رثای رحمانیت رسول اکرم(ص) با هزینه شخصی برای جشنواره سی ام موسیقی فجراهنگسازی وضبط کنم و تمامی هزینه ها را هم خودم پرداخت کردم ولی دبیرخانه جشنواره حتی هزینه ساخت نماهنگ را نداد و آن مبلغ را هم خودم پرداخت کردم. مشکل دیگری هم که پیدا شد این بود که آقای ترابی دبیر اجرایی جشنواره بدون نظر من جدول برنامه را چاپ کرد و بخش جشنواره جشنواره ها که در نشست خبری هم اعلام شده بود حذف و برگزار نشد. این هم خود مشکل بزرگی ایجاد کرد چون در اختتامیه جشنواره موسیقی استاد شهناز، جشنواره زاگرس نشینان به برگزیدگان اعلام شده بود در جشنواره اجرا دارند. متقاعد کردن این گروه ها با توجه به تعهد دعوت به حضور در جشنواره کار سختی بود.

چرا این موارد رسانه ای نشد و تا این موارد را شما ودیگر گروه ها اعلام نکردید؟

ترجیح دادم خودم مشکلات را حل کنم و موضوع رسانه ای نشود. از طرفی تمام این هنرمندان علیرغم تمامی مشکلاتی که برایشان ایجاد شد، به خاطر لطف و محبتی که به شخص من داشته اند از شکایت و رسانه ای کردن موضوع خودداری کرده اند.

باز گردیم به نظرات آقای نوربخش که از حضور نداشتن گروه های شناخته نشده و عدم فراخوان در جشنواره امسال می گوید.

جشنواره موسیقی فجر آیینه و ویترین موسیقی ایران است. نادیده گرفتن گروه های کمتر شناخته شده و عموما شهرستانی توهین بزرگی به ظرفیت موسیقی جوان کشور است. یکی از ویژگیهای این جشنواره شناسایی هنرمندان مستعد شهرستانی است. چگونه می توان بدون فراخوان از حضور گروه های جدید و مستعد در شهرستانها و حتی تهران، با خبر شد. اجرای گروه هایی که در طول سال کنسرت دارند خیلی اتفاق بزرگی نیست.

آقای نوربخش از هماهنگ بودن با آقای دکتر ریاحی در جشنواره اطلاع داده اند ولی آقای ریاحی از این انتصاب اظهار بی اطلاعی کردند. آقای مرادخانی هم در مصاحبه گفته اند به دلیل شایبه غیر قانونی بودن دوره مدیریت در خانه موسیقی اقای نوربخش با عنوان حقوقی اش عنوان مدیر جشنواره را دارد.

نمی دانم چقدر با شخصیت آقای دکتر ریاحی آشنا هستید. من سابقه و افتخار همکاری 15 ساله در دانشگاه با این مرد بزرگوار را دارم. خیرخواهی، نجابت و گذشت از خصوصیات بارز ایشان است. همان روزها در دانشگاه با دکتر ریاحی صحبت کردم و گفتند که علاقمندند استعفا دهند و در مجموع از وضعیت پیش آمده راضی نبودند. قطعا انتصاب اقای نوربخش بدون نظر دکتر ریاحی بوده و با توجه به این که در حال حاضر شایبه غیر قانونی بودن دوره مدیریت عاملی و هیئت مدیره خانه موسیقی و تخلفات مالی و دزدی کتاب توسط یکی از اعضا هیات مدیره خانه موسیقی و مسایل مربوط به تخلفات تعاونی مسکن وجود دارد و صدها هنرمند در نامه هایی از وضعیت خانه موسیقی به نهادهای مختلف شکایت کرده اند این اتنصاب چه معنایی دارد. اول که گفته می شود جشنواره به خانه موسیقی واگذار می شود بعدها با اعتراض موسیقی دانان به این واگذاری، از طرف معاونت هنری مطرح می شود که این واگذاری انجام نمی شود و فقط اقای نوربخش با عنوان حقیقی اش نماینده تام الاختیار وزارت ارشاد می شود یعنی می شود مدیر جشنواره. این رفتاردر راستای جذب حداکثری و ایجاد وفاق و همدلی میان هنرمندان است یا ایجاد تفرقه میان آنها و به کار گیری ایشان در بالاترین سمت در جشنواره ای که عنوان فجر را دارد به فردی که متهم به تخلف است.

اجازه بدهید عین جمله ای که توسط اقای نوربخش گفته شده را بگویم؛ "جشنواره از سه ضلع رییس جشنواره، دبیر جشنواره و دبیر اجرایی تشکیل شده، ما هم بر همان اساس کارها را انجام می دهیم. ما نیامده ایم که دبیر را عوض کنیم در واقع وظایف مدیریتی جشنواره که قبلا در اختیار مدیر دفتر موسیقی و معاونت هنری وزارت ارشاد بوده به من واگذار شده است". با توجه به این که هیچ جایی در جشنواره برای دفتر موسیقی به عنوان نهاد حاکمیتی و نماینده دولت در جشنواره ای که عنوان بین المللی را دارد و به مناسبت ایام مبارک دهه فجر اجرا می شود. این انتصاب و تفویض اختیارات در حوزه نظارت و سیاست گذاری قانونی است؟

تفویض ریاست جشنواره به شخص حقیقی غیر قانونی به نظر می رسد. وظایف حاکمیتی قابل تفویض نیستند. در این مثلثی که اقای نوربخش اشاره کرده هیچ جایی برای دولت دیده نشده. فلسفه وجودی جشنواره های هنری و سینمایی فجر گرامی داشت ایام سالگرد انقلاب و ویترین فعالیت های سینمایی وهنری است. واگذاری کامل به بخش خصوصی، نقش حاکمیتی وزارت ارشاد، اعم از سیاست گذاری، نظارتی و سیاست گذاری را زیر سوال می برد. تا کنون مدیر کل دفتر موسیقی در راستای ایفای نقش حاکمیتی و نظارتی رییس جشنواره بوده و نظارت لازم را  بر جشنواره داشته است. بنا به گفته اقای نوربخش وظایف دفتر موسیقی و معاونت هنری در جشنواره به ایشان واگذار شده و این موضوع بر خلاف وظایف ذاتی این دو دستگاه و غیر قانونی است. رییس جشنواره سیاست گذار و ناظر بر انجام  کلیه امور مربوط به جشنواره است. در این مورد به خصوص، اگر تصور این است که ادعای بنده و دیگر کسانی که معترض این انتصاب هستند نادرست است، بنابر این جهت تنویر افکار عمومی، از سازمان بازرسی کل کشور به عنوان نهاد رسمی استعلام لازم اخذ شود. اگر قانونی بود که ما هم تابع قانون هستیم و قائل به اجرای آن، در غیر این صورت مطابق قانون برخورد شود.

منبع:فارس