گروه احتماعی خبرگزاری دانشجو، این بار اعتراضات دیگر سیاسی نیست، اگرچه ابتکار شخصیتی سیاسی است. دو سال از مدیریت معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست کشور می گذرد و در این دو سال اعتراضات مختلف سیاسی و اجتماعی نسبت به عملکرد وی وارد می شده است و تلاش ابتکار و تیم همراهش آن بود که همه این اعتراضات را از ناحیه مخالفت سیاسی با وی جلوه دهند؛ اما آنچه در چند هفته اخیر بوقوع می پیوندد یک مخالفت کاملا صنفی از درون ساختار تحت مدیریت وی است.
تجمعی که در روزهای قبل توسط کارکنان سازمان محیط زیست انجام شد اما در شعارهای اولیه اش مرز خود را با فضای سیاسی کاملا مشخص کرد و همان ابتدا اعلام کرد «اعتراضات صنفی ما را سیاسی نکنید»؛ بررسی مطالبات تجمع کنندگان نشان از دغدغه آنها برای آینده محیط زیست و منابع طبیعی کشور داشت و البته دغدغه های اقتصادی خود کارکنان که به آنها بی توجهی می شود و از سوی دیگر مانور خودروهای سیاسی در سازمان محیط زیست نشان از آن دارد که این سازمان از کارایی اصلی خود فاصله گرفته است. از دست نوشته های اعتراضی کارکنان می شود به برخی -تاکید می کنیم تنها به برخی- از مشکلات صنفی و اجتماعی موجود در این سازمان رسید.
نابودی جنگل های شفارود و بی توجهی محیط زیست
اواسط تیر ماه سال جاری بود که 70 انجمن محیط زیستی و تشکل دوستدار محیط زیست در اعتراض به ادامه ساخت سد شفارود بیانیه ای صادر کردند. در این بیانیه که به تایید شماری از استادان و فعالان حوزه محیط زیست و شخصیتهای حقیقی نیز رسیده؛ آمده بود: «بلندترین سد غلتکی ـ بتنیِ ایران در حالی - در کمالِ شگفتی- در پربارانترین استان کشور در حال ساخت است که صدها هکتار از بهترین جنگلهای باستانی هیرکانی را هدف قرار داده است»
دولت روحانی بدون توجه به اعتراضات فعالان و کارکنان سازمان محیط زیست در سال 93 موافقت خود را با تخریب 93 هکتار از جنگل های شفارود را صادر کرد و در هنگامی که همه از ابتکار توقع اعتراض داشتند؛ وی هیچ اعتراضی نکرد. این عدم اعتراض در هیئت دولت در حالی بود که سدِ شفارود - که در 6 کیلومتری جنوبغربی رضوانشهر و ۶۵ کیلومتری رشت روی رودخانه شفارود در حالِ ساخت است- تأییدیه ارزیابیِ محیطی زیستی نداشت و وظیفه ابتکار بود که جلوی تخریب جنگل ها را بگیرد.
اجازه اکتشاف معادن در منطقه ملی و تخریب آنها
سالهاست که بحث عدم حفاری و معدن کاری در مناطق ملی محیط زیست در استان فارس مطرح است اما از جمله دستاوردهای دولت یازدهم در حوزه محیط زیست کلنگزنی پالایشگاه و معدن سنگ آهن در دو پارک ملی و یک منطقه حفاظت شده در استان فارس بود که همزمان با سفر هیئت دولت به این استان اتفاق افتاد.
راه اندازی پالایشگاه و معدن کاری در این مناطق از یک سو محیط زیست طبیعی کشور را از بین می برد و از سوی دیگر گونه های مهمی از حیوانات که امروزه به سمت انقراض میروند را تهدید می کند اما دولت بی توجه به این مسائل کلنگ آنها را زد.
در کمتر از 6 ماه از سفر رئیسجمهور به استان گلستان که هیچ دستاورد زیستمحیطی جز واگذاری تنها جزیره حفاظت شده ایران در خزر (آشوراده) به بخش خصوصی نداشت و سروصداهای زیادی را به پا کرده و حتی پای سازمان بازرسی کل کشور را به موضوع باز کرد؛ حالا رئیسجمهور در سفر خود به استان فارس و در جمع مردم شیراز در حرم شاهچراغ تلویحا از تخریب قریبالوقوع سه منطقه حفاظت شده دیگر و رفع موانع زیستمحیطی موجود برای توسعه در استان فارس خبر میدهد. پارک ملی بمو، منطقه حفاظت شدهی بهرام گور و پارک ملی قطرویه که در قلب بهرام گور آخرین گلههای گور ایرانی را میزبانی میکند قرار است مطابق آنچه که رئیسجمهور وعده داده به زودی زیر طرح پالایشگاه و یکی از بزرگترین معادن سنگ آهن ایران برود.
آقای روحانی بدون اشاره به نام پارک ملی بمو که 48 سال تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد، در بخشی از سخنان خود یادآور شد: «احداث و تکمیل پالایشگاه دوم پارس با 120 هزار بشکه دنبال میشود، این طرح مشکل زیستمحیطی داشته که در جلسات، این مشکلات حل و فصل شده است.» پالایشگاه دوم پارس همان پالایشگاهی است که چهار سال قبل رییس وقت سازمان محیط زیست در توافقی با استاندار فارس با استقرار آن در 115 هکتار از اراضی پارک ملی بمو موافقت کرده بود اما به دلیل اعتراضات گسترده شورای شهر شیراز و زرقان و محافل زیستمحیطی و رسانهای هرگز اجرایی نشد.
حال در زمانی که همه منتظر اعتراضات رئیس سازمان محیط زیست هستند؛ معصومه ابتکار، بر خلاف اظهارات رئیسجمهور و در حالی که در این سفر حتی مراسم کلنگزنی پالایشگاه هم صورت گرفته در جمع خبرنگاران اعلام می کند که پالایشگاه جدیدی ساخته نمیشود!
ابتکار در دو سال مدیریتش چندین بار وعده های دولت برای تخریب محیط زیست را تکذیب می کرد اما در عمل وعده دولت محقق می شد. او پیش از این نیز در مورد آشوراده بارها این موضوع را انکار کرده بود، اما در نهایت اتفاقی که دولت قولش را داده بود افتاد. یکی از تجمع کنندگان سازمان محیط زیست در هیمن باره می گوید: در حالیکه در جلسات ارزیابی گفته میشود مجوزهای غیرقانونی به پروژهها داده نمیشود اما چند روز بعد نمیدانیم چه اتفاقی میافتد که تمام پروژههای غیرقانونی مجوز میگیرند. به عنوان مثال تمام کارشناسان نظر داده بودند که نباید اجازه اکتشاف در معدن بهرام گور داده شود و در حالیکه رئیس سازمان در همان جلسه گفت که این مجوز صادر نمیشود اما چند روز بعد مطلع شدیم که این اتفاق افتاده است.
بنزین وارداتی و دغدغه های فراسازمانی ابتکار
ماجرای آلوده بودن بنزین داخلی و جلوگیری از تولید آن ماه ها نقل محافل رسانه ای و انجمن های محیط زیستی بود و بسیاری از گروه های تحقیقاتی به بررسی واقعی آلوده بودن یا نبودن آن اقدام کردند که برخلاف مدعای رئیس سازمان محیط زیست اثری در آلوده بودن غیرطبیعی این بنزین کشف نشد؛ اما آنچه که باعث شده بود ابتکار از موضع فراسازمانی با مسئله بنزین درگیر شود؛ کانالی خاص برای واردات بنزین بود.
در دی ماه سال گذشته که پس از بالاگرفتن دوباره بحث بنزین پتروشیمی و بنزین وارداتی یکی نمایندگان کمیسیون انرژی مجلس اسنادی را منتشر کرد که بر طبق آن پشت پرده شرکتی که واردات بنزین را در اختیار دارد؛ اتفاقا ارتباط نزدیک خانوادگی با ریاست سازمان محیط زیست دارد. موسوی نژاد اعلام کرده بود؛ همسر خانم ابتکار سود واردات بنزین را کسب می کند و دعوا برای قطع بنزین تولیدی نیز مربوط به قطع همین سود بوده است. ابتکار این موضوع را تکذیب کرد اما نه هیچ ادله ای برای آن داشت و نه هیچ ادله ای برای آلوده بودن بنزین ایرانی ارائه کرد؛ البته بعدها آلوده بودن بنزین خارجی نیز تایید شد.
کنارگذاشتن کارشناس ارشد جغرافیا و استخدام یک دیپلمه با یک توصیه نامه
یکی از اعتراضاتی که در تجمع های اخیر کارکنان سازمان محیط زیست در مورد آن شعارهای بسیاری داده می شد؛ پارتی بازی و لابیگری در استخدام ها و انتصاب ها و تصمیمات بدون حساب و کتاب، مدیریت سازمان بود. اینها باعث نارضایتی کارمندان سازمان و موجب برگزاری دو تجمع اعتراضی کارکنان این سازمان طی 6 ماه اخیر شد.
یکی از موارد این سوء مدیریتها انتصاب سفارشی یک فرد دیپلمه در پست رئیس گروه شورایعالی محیط زیست و ایمنی زیستی است. ماجرا از این قرار است که فریبا لاهوتی، مدیر کل دفتر ریاست سازمان محیط زیست خطاب به ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست مینویسد: «خانم زهرا فتحعلیان نیروی پیمانی شاغل در این دفتر دارای 18 سال سابقه کار در حوزههای مختلف اداری بوده و در حال حاضر به استناد ابلاغ شماره 93/11426 مورخ 93/3/17 تحت عنوان کارشناس پیگیری در حوزه ریاست فعالیت مینمایند، با عنایت به خدمات شایسته ایشان، در نظر است نامبرده را در پست رئیس شورای عالی محیط زیست و ایمنی زیستی این دفتر منصوب نمایند، با توجه به اینکه نامبرده با دارا بودن مدرک تحصیلی دیپلم واجد شرایط تصدی در پست مورد نظر نمیباشد و امکان این امر نیازمند دستور حضرتعالی میباشد لذا خواهشمند است در صورت صلاحدید و امکان نسبت به موضوع اوامر مقتضی را صادر فرمائید.»
این نامه را اول مهر 93 مدیر کل دفتر ریاست سازمان محیط زیست نوشته است و نکته قابل تأمل در این نامه تصریح بر نداشتن شرایط تصدی در این پست است اما تنها 6 ماه کافی است تا حکم جدید وی در تاریخ 94/1/1 صادر و ماه بعد از آن ابلاغ شود.
در تاریخ 1394/2/16 حکم انتصاب این خانمِ سفارش شده، ابلاغ میشود. در این ابلاغیه آمده است: «نظر به پیشنهاد مشاور و مدیر کل محترم دفتر ریاست و دبیرخانه شورایعالی محیط زیست و موافقت ریاست محترم سازمان در هامش نامه شماره 93/29023 مورخ 93/7/1 به موجب این ابلاغ از تاریخ 94/1/1 به پست سازمانی رئیس گروه شورایعالی محیط زیست و ایمنی زیستی در حوزه ریاست و دبیرخانه شورایعالی محیط زیست منصوب میشوید و ...»
و به این ترتیب رئیس گروه شورایعالی محیط زیست و ایمنی زیستی پیشین که دارای مدرک فوق لیسانس در رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی بوده، برکنار شده و یک خانم دیپلمه به لطف روابط دوستانه جایگزین میشود!
اخراج و حقوق معوقه کارکنان
عدم رسیدگی به وضعیت حقوقی و معیشتی رفاهی کارکنان، و تبعیض در حقوق و مزایای دریافتی مدیران و کارمندان سازمان دلیل دیگری در اعتراض کارکنان این سازمان در تجمع اخیر بود؛ اعتراض هایی که از سوی مدیران سازمان تنها با «اخراج می شوید» یا «سازمان را ترک کنید» پاسخ داده می شود. یکی از معترضین می گوید: متاسفانه مجوزهای غیرقانونی در این سازمان داده می شود و ما دیگر نمیخواهیم مسئولان بیایند و پاسخ به ما بدهند. چرا که ابتکار رئیس سازمان دو هفته گذشته اتمام حجت کرد و گفت که کارشناسان معترض سازمان را ترک کنند. وی ادامه داد: تمام 800 نفر کارکنان سازمان محیط زیست معترض هستند اما متاسفانه این کارکنان تهدید به اخراج یا کم شدن حقوق و مزایا میشوند به همین دلیل بسیاری از آنها در این تجمع شرکت نکردند. از 6 ماه گذشته تجمع اعتراض آمیز ما آغاز شد و بیانیه ما 21 بند داشت که حتی یک بند آن نیز انجام نشده است.
تعدادی از کارکنان با بیان اینکه 35 درصد افزایش حقوق در احکام آنها ثبت شده است اما در پرداختیها اعمال نمیشود، گفتند: بسیاری از کارکنان با حدود 12 سال سابقه تنها یک میلیون و 200 هزار تومان حقوق میگیرند که این وضعیت دیگر قابل تحمل نیست و در صورتیکه اعتراض کنیم سریع به پستهای پایینتر منتقل میشویم.
اعتراضات نمایندگان مجلس به بی کفایتی رئیس سازمان محیط زیست
اما حالا بعد از اعتراضات کارمندان سازمان محیط زیست؛ موج نارضایتی ها به میدان بهارستان تهران هم رسیده است و نمایندگان مجلس از عملکرد مدیریت این سازمان گله مند اند.
کمیسیون تحقیق و تفحص تا پیش از تجمعات اخیر طرح تحقیق و تفحص از این سازمان را در دست بررسی داشتند و حالا با شدت و حساسیت بیشتری برای رسیدگی به وضعیت نابسامان سازمان حفاظت محیطزیست وارد عمل شدند و به رئیسجمهور درباره عملکرد ضعیف ابتکار تذکر دادند.
کارکنان سازمان حفاظت محیطزیست که خشک شدن هورالعظیم، واگذاری آشوراده و چندین و چند دغدغه زیستمحیطی دیگر آنها را برای تجمع مصمم کرده بود، فعالیتهای چشمگیر سیاسی ابتکار را دلیل اصلی اوضاع نامساعد این سازمان معرفی کردند. بر همین اساس وکلای ملت هم که این شیوه مدیریتی را باعث سرخوردگی مردم میدانند در تذکر به رئیسجمهور بازگشت ابتکار به ماموریت اصلی خود را مطالبه کردند. این در حالی است که برخی نمایندگان با توجه به حواشی دنبالهدار این سازمان خواستار تجدید نظر رئیسجمهور درباره ریاست سازمان حفاظت محیطزیست شدند. نمایندگان مجلس معتقدند کارنامه ابتکار مملو از نمره های زیر ده است که معدل او را مردود کرده و ادامه کار او جز به از بین رفتن بیشتر محیط زیست و سیاسی کاری های دنباله دار وی نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت.