برخی کارشناسان مذهبی در اظهارات خود دقت بیشتری کنند
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، تلویزیون و رادیو با مخاطبانی میلیونی از یک جهت می‌تواند تبدیل به فرصت شود و در عین حال با طرح مباحثی سطحی و غیرضرور می‌تواند به تهدید تبدیل شود.
در یکی از برنامه‌های سمت خدا، که از برنامه‌های پرمخاطب و خوب صدا و سیماست، کارشناس مذهبی برنامه به خواص برخی از غذا‌ها اشاره می‌کند و زیاده روی را هم نهی می‌کند. تا اینجای کار هیچ اشکالی در نظرات متنوع این کارشناس وجود ندارد، ولی وی ناگهان نامی از بادمجان می‌آورد و مصرف آن را به مخاطبان به خاطر اینکه اولین گیاهی بوده که ولایت را پذیرفته، توصیه می‌کند!
وی با نام بردن از بادمجان به عنوان اولین گیاهی که ولایت را می‌پذیرد از کنار آن عبور می‌کند و به توضیح کامل این گزاره برای روشن شدن موضوع نمی‌پردازد. در دین مباحث حساسی وجود دارد که نیاز به روشنگری برای جلوگیری از سواستفاده خناسان و دشمنان است.
همین جمله کارشناس برنامه سمت خدا، به سرعت در شبکه‌های مجازی و اجتماعی دست به دست شد و صد‌ها هزار نفر بدون آگاهی از اصل ماجرا، به استهزا و تمسخر آن پرداختند. حتی سایت‌های ضد انقلاب، فعالین سیاسی معاند و شبکه‌های اجتماعی ضددینی، ضد ایرانی و ضداسلامی، مانور سنگینی بر چنین اظهارنظری دادند.
سواستفاده از نظرات کارشناسان مذهبی در صدا و سیما توسط دشمنان امری معمول است و با گلچین کردن بخشی‌های شبهه دار یا سربسته اظهارات کارشناسان، آن را به امری تمسخرآمیز تبدیل کرده و در شبکه مجازی پخش می‌کنند. بدین وسیله دشمنان قصد دارند تا دین اسلام را دینی تهی از معرفت و علم نشان دهند و علماء و کارشناسان آن را نیز افرادی بیسوادی جلوه دهند که به اموری تمسخرآمیزی برای تبلیغ دین پناه آورده اند.
اما باید به این نکته توجه کرد که کارشناسان برنامه‌های مذهبی به خصوص در برنامه‌های زنده، پیش از بر زبان آوردن مباحثی که نیاز به توضیح و کالبدشکافی مبسوط تری دارد، تاملی کرده و ضرورت بیان آن را برای مخاطبان میلیونی مورد تفکر قرار دهند و از طرح مباحثی که می‌تواند مورد سواستفاده قرار گیرد، پرهیز کنند.
ولی آنچه که در برنامه سمت خدا درباره گیاهان ابراز شده، موضوعی بود که نیاز به توضیح داشت و از یکسو نمی‌بایست به آن صورت بیان شود و درصورت بیان آن، توضیحات تکمیلی نیز لازم بود. روایت مرسلی در این زمینه در برخی از منابع حدیثی وجود دارد: «وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص. فِی دَارِ جَابِرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فَقَدَّمَ إِلَیْهِ الْبَاذَنْجَانَ فَجَعَلَ ص. یَأْکُلُ فَقَالَ جَابِرٌ إِنَّ فِیهِ لَحَرَارَةً فَقَالَ ص. [یَا جَابِرٍ مَهْ]إِنَّهَا أَوَّلُ شَجَرَةٍ آمَنَتْ بِاللَّهِ اقْلُوهُ وَ أَنْضِجُوهُ وَ زَیِّتُوهُ وَ لَبِّنُوهُ فَإِنَّهُ یَزِیدُ فِی الْحِکْمَة»؛ [طب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات، ص. ۱۵۸، قم، مدرسه امام مهدی (عج)، چاپ اول، ۱۴۰۷ ق]پیامبر (ص) در خانه جابر بود، بادنجان برایش آوردند، حضرت شروع به خوردن کرد. جابر عرضه داشت که گویا بادمجان گیاهی گرم است! پیامبر (ص) فرمود:: اینگونه نیست اى جابر! بادمجان نخستین گیاهی است که به خدا ایمان آورده؛ آن‌را با روغن زیتون سرخ کنید و بپزید و نرمش کنید که بر حکمت می‌افزاید.
با آنکه این روایت، مرسل بوده و اعتبار چندانی ندارد، اما صرف نظر از سند، محتوای آن، منطقی و توجیه پذیر است؛ زیرا اگر معتقد باشیم که تمام موجودات خدا را تسبیح می‌کنند، بادمجان نیز یکی از موجودات است که در تسبیح خدا می‌کوشد:
آسمان‌هاى هفت‌گانه و زمین و کسانى که در آن‌ها هستند، همه تسبیح او می‌گویند و هر موجودى، تسبیح و حمد او می‌گوید، ولى شما تسبیح آن‌ها را نمی‌فهمید، او بردبار و آمرزنده است. [اسراء، ۴۴]آیا ندیدى که تمام کسانى که در آسمان‌ها و کسانى که در زمین‌اند براى خدا سجده می‌کنند؟! و (همچنین) خورشید و ماه و ستارگان و کوهها و درختان و جنبندگان، و بسیارى از مردم. [ حج، ۱۸]البته این تسبیح و ایمان به حسب ساختار وجودی آن‌ها است، و چگونگی آن در حیطه رأی و نظر ما نیست و خود پروردگار در ادامه بر همین موضوع تأکید می‌کند: «و لکن لا تفقهون تسبیحهم» .. [اسراء، ۴۴].
ولی همانگونه مشاهده می‌شود استفاده از احادیث و روایات مرسل که اعتبار زیادی ندارند در برنامه‌های کارشناسی مذهبی به هیچ وجه ضروری نیست و بهتر است پیش از روایت چنین احادیثی، نسبت به معتبر بودن آن تحقیق کرد و درباره لزوم طرح آن نیز بیشتر اندیشید که به نحوی مورد تمسخر واقع نشود.
حال کارشناس محترم برنامه سمت خدا، آیا فرصت توضیحات تکمیلی را داشت یا وقت برنامه چنان تنظیم شده که وی تنها به صورت گذری برخی مباحث را طرح می‌کند؟ بنابراین زمانیکه طرح مساله می‌تواند به شبهه و تمسخر بیانجامد، هیچ ضرورتی برای اظهار آن وجود ندارد، الا آنکه توضیحات مبسوط و کاملی برای جلوگیری از سواستفاده‌ها داده شود.
جای دارد تا برنامه ای، چون سمت خدا که از جمله برنامه‌های مذهبی خوب و دارای سوابق مناسبی در معرفی دین و احکام اسلام است، نسبت به این نکته‌های ظریف بیشتر تامل کنند و فرصت را دست عده‌ای فرصت طلب نده اند.
در یکی از برنامه‌های سمت خدا، که از برنامه‌های پرمخاطب و خوب صدا و سیماست، کارشناس مذهبی برنامه به خواص برخی از غذا‌ها اشاره می‌کند و زیاده روی را هم نهی می‌کند. تا اینجای کار هیچ اشکالی در نظرات متنوع این کارشناس وجود ندارد، ولی وی ناگهان نامی از بادمجان می‌آورد و مصرف آن را به مخاطبان به خاطر اینکه اولین گیاهی بوده که ولایت را پذیرفته، توصیه می‌کند!
وی با نام بردن از بادمجان به عنوان اولین گیاهی که ولایت را می‌پذیرد از کنار آن عبور می‌کند و به توضیح کامل این گزاره برای روشن شدن موضوع نمی‌پردازد. در دین مباحث حساسی وجود دارد که نیاز به روشنگری برای جلوگیری از سواستفاده خناسان و دشمنان است.
همین جمله کارشناس برنامه سمت خدا، به سرعت در شبکه‌های مجازی و اجتماعی دست به دست شد و صد‌ها هزار نفر بدون آگاهی از اصل ماجرا، به استهزا و تمسخر آن پرداختند. حتی سایت‌های ضد انقلاب، فعالین سیاسی معاند و شبکه‌های اجتماعی ضددینی، ضد ایرانی و ضداسلامی، مانور سنگینی بر چنین اظهارنظری دادند.
سواستفاده از نظرات کارشناسان مذهبی در صدا و سیما توسط دشمنان امری معمول است و با گلچین کردن بخشی‌های شبهه دار یا سربسته اظهارات کارشناسان، آن را به امری تمسخرآمیز تبدیل کرده و در شبکه مجازی پخش می‌کنند. بدین وسیله دشمنان قصد دارند تا دین اسلام را دینی تهی از معرفت و علم نشان دهند و علماء و کارشناسان آن را نیز افرادی بیسوادی جلوه دهند که به اموری تمسخرآمیزی برای تبلیغ دین پناه آورده اند.
اما باید به این نکته توجه کرد که کارشناسان برنامه‌های مذهبی به خصوص در برنامه‌های زنده، پیش از بر زبان آوردن مباحثی که نیاز به توضیح و کالبدشکافی مبسوط تری دارد، تاملی کرده و ضرورت بیان آن را برای مخاطبان میلیونی مورد تفکر قرار دهند و از طرح مباحثی که می‌تواند مورد سواستفاده قرار گیرد، پرهیز کنند.
ولی آنچه که در برنامه سمت خدا درباره گیاهان ابراز شده، موضوعی بود که نیاز به توضیح داشت و از یکسو نمی‌بایست به آن صورت بیان شود و درصورت بیان آن، توضیحات تکمیلی نیز لازم بود. روایت مرسلی در این زمینه در برخی از منابع حدیثی وجود دارد: «وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص. فِی دَارِ جَابِرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فَقَدَّمَ إِلَیْهِ الْبَاذَنْجَانَ فَجَعَلَ ص. یَأْکُلُ فَقَالَ جَابِرٌ إِنَّ فِیهِ لَحَرَارَةً فَقَالَ ص. [یَا جَابِرٍ مَهْ]إِنَّهَا أَوَّلُ شَجَرَةٍ آمَنَتْ بِاللَّهِ اقْلُوهُ وَ أَنْضِجُوهُ وَ زَیِّتُوهُ وَ لَبِّنُوهُ فَإِنَّهُ یَزِیدُ فِی الْحِکْمَة»؛ [طب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات، ص. ۱۵۸، قم، مدرسه امام مهدی (عج)، چاپ اول، ۱۴۰۷ ق]پیامبر (ص) در خانه جابر بود، بادنجان برایش آوردند، حضرت شروع به خوردن کرد. جابر عرضه داشت که گویا بادمجان گیاهی گرم است! پیامبر (ص) فرمود:: اینگونه نیست اى جابر! بادمجان نخستین گیاهی است که به خدا ایمان آورده؛ آن‌را با روغن زیتون سرخ کنید و بپزید و نرمش کنید که بر حکمت می‌افزاید.
با آنکه این روایت، مرسل بوده و اعتبار چندانی ندارد، اما صرف نظر از سند، محتوای آن، منطقی و توجیه پذیر است؛ زیرا اگر معتقد باشیم که تمام موجودات خدا را تسبیح می‌کنند، بادمجان نیز یکی از موجودات است که در تسبیح خدا می‌کوشد:
آسمان‌هاى هفت‌گانه و زمین و کسانى که در آن‌ها هستند، همه تسبیح او می‌گویند و هر موجودى، تسبیح و حمد او می‌گوید، ولى شما تسبیح آن‌ها را نمی‌فهمید، او بردبار و آمرزنده است. [اسراء، ۴۴]آیا ندیدى که تمام کسانى که در آسمان‌ها و کسانى که در زمین‌اند براى خدا سجده می‌کنند؟! و (همچنین) خورشید و ماه و ستارگان و کوهها و درختان و جنبندگان، و بسیارى از مردم. [ حج، ۱۸]البته این تسبیح و ایمان به حسب ساختار وجودی آن‌ها است، و چگونگی آن در حیطه رأی و نظر ما نیست و خود پروردگار در ادامه بر همین موضوع تأکید می‌کند: «و لکن لا تفقهون تسبیحهم» .. [اسراء، ۴۴].
ولی همانگونه مشاهده می‌شود استفاده از احادیث و روایات مرسل که اعتبار زیادی ندارند در برنامه‌های کارشناسی مذهبی به هیچ وجه ضروری نیست و بهتر است پیش از روایت چنین احادیثی، نسبت به معتبر بودن آن تحقیق کرد و درباره لزوم طرح آن نیز بیشتر اندیشید که به نحوی مورد تمسخر واقع نشود.
حال کارشناس محترم برنامه سمت خدا، آیا فرصت توضیحات تکمیلی را داشت یا وقت برنامه چنان تنظیم شده که وی تنها به صورت گذری برخی مباحث را طرح می‌کند؟ بنابراین زمانیکه طرح مساله می‌تواند به شبهه و تمسخر بیانجامد، هیچ ضرورتی برای اظهار آن وجود ندارد، الا آنکه توضیحات مبسوط و کاملی برای جلوگیری از سواستفاده‌ها داده شود.
جای دارد تا برنامه ای، چون سمت خدا که از جمله برنامه‌های مذهبی خوب و دارای سوابق مناسبی در معرفی دین و احکام اسلام است، نسبت به این نکته‌های ظریف بیشتر تامل کنند و فرصت را دست عده‌ای فرصت طلب نده اند.
منبع: جهان نیوز
ارسال نظرات