اسامی خریداران نفت ایران در بورس گمنام خواهد ماند

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، پس از فروش یک میلیون بشکه نفت خام سبک ایران در بورس انرژی، کارآیی این راهکار برای مقابله با تحریم‌های نفتی اثبات شده و مشخص شد که بخش داخلی ایران میتواند در کنار شرکت ملی نفت در بازار جهانی وارد شده و به تجارت نفت بپردازد. در این بین کارشناسان معتقدند که بورس انرژی زیرساخت‌های لازم برای عرضه نفت در قالب حواله‌ها و اوراق بهادار را دارد.

در این راستا محمد اسکندری، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با ... با تاکید بر لزوم حرکت به سوی اوراق بهادارسازی بورس نفت تصریح کرد: بورس‌های دنیا این طوری نیست و به صورت بورس spot نیست. بورس futures است. ما معمولا معاملات forward را هم معامله نمی‌کنیم. با اوراق بهادارسازی، قابلیت معاملات مجدد به طوری که عموم مردم بتواند وارد سرمایه گذاری و خرید نفت برای بلند مدت شوند، به وجود می‌آید، اما تحویل توسط کسانی که صادر کننده اند یا کسانی که پالایشگاه دارند انجام شود. به نظر من ما باید عرضه نفت به پالایشگاه‌ها را هم باید در بورس با اوراق بهادار سازی انجام دهیم.
وی تاکید کرد: به هیچ عنوان نباید به بورس به منزله راهکار کوتاه مدت دور زدن تحریم نگاه کرد. این نگاه را من قبول ندارم. این فرایند باید مستمر باشد. راه اندازی بورس نفت برای شفافیت، برای اعتماد به بخش خصوصی، تنوع در ابزار‌های معامله نفت و کشف قیمت مناسب و آرام آرام تبدیل شدن به مرجع قیمتی در منطقه اجرا می‌شود، هرچند که این ریسک هست که پس از رفع مشکلات تحریم، با بخش خصوصی فعال در این حوزه خداحافظی شود. این بزرگترین تهدید هست که وجود دارد که من فکر می‌کنم آنچه که دیده ام این است که وقتی چیزی وارد بورس شود و خوب معامله شود، بیرون بردنش از بورس کار هرکسی نیست. یعنی اگر شروع شود، این تهدید تا حد زیادی رفع خواهد شد.
در بورس اسامی خریداران نفت ایران گمنام خواهد ماند
اسکندری درباره شفافیت اسامی مشتریان در بورس نفت گفت: یکی از اصول بازار‌های مالی، گمنامی است ما اگر بخواهیم این اسامی را منتشر کنیم عملا انگیزه را از خیلی‌ها می‌گیریم. البته بازار مالی با بازار Spot فیزیکی کمی فرق دارد. اما سیاست درست این است که عرضه کننده مشخص است و با سیاست‌هایی که دارد خیلی لازم نیست اسم عرضه کننده را پنهان نگه داریم. ولی اینکه اسامی خریدار‌ها نباید اعلام شود باید این طور باشد. مقداری باید مراقب باشیم.
این کارشناس حوزه بازار سرمایه بیان داشت: شفافیت خوب است، اما اینکه اصول تجاری یک سری خریدار را افشا کنید چیز جالبی نیست. اگر در شرایط تحریم اسامی اعلام شود، اشتباه است و به خودمان گل زدیم؛ لذا من موافق عدم اعلام اسامی هستم هرچند که سازمان نظارتی به راحتی به این اسامی دسترسی دارند. سازمان امور مالیاتی به این‌ها دسترسی دارد. یعنی حقوق دولت و حقوق عمومی باید استیفا شود، اما نباید در مورد اعلام اسامی حتی فکرکرد و اگر کسی هم خواست کنکاش کند و یا اعلام کند باید با آن برخورد شود.
عرضه نفت در بورس نباید با هدف اثبات "دیدی نشد" انجام شود
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: دولت باید هدفش از عرضه نفت در بورس اثبات اینکه " نمی‌شود" نباشد. یکی از مسائل که باید به آن توجه ویژه کرد، بحث حفظ اسرار بخش خصوصی است. درست است که ما اعلام عمومی نمی‌کنیم، ولی در این فرایند‌هایی که تعریف شده ممکن است برخی اسامی به راحتی افشا شود. به نظرم به عنوان راه حل کوتاه مدت، سازمان بورس باید به جد به کارگزاران تاکید کند اطلاعات خریداران باید محرمانه بماند. الان اگر دشمن بخواهد به اسامی دست یابد، از شبکه کنونی این خطر هست.
وی در ادامه به ریسک‌هایی که در بازار بورس وجود دارد اشاره کرد و گفت: در این رابطه بحث بازار خراب‌کنی خریداران از بورس مطرح است. یعنی وقتی خریداران زیاد می‌شود این نگرانی جدی است که با یکدیگر تبانی کنند و تصمیم بگیرند نفت را ارزان بخرند. راه حل این است که شرکت ملی نفت خیلی از قیمت پایه خودش عدول نکند. قبلا هم اینجوری بوده است. اگر رسیدیم به جایی که دیدیم بخش خصوصی این طور رفتار می‌کند به نظرم باید در این باره فکر کرد.
سازوکار رقابتی بورس مانع ارزان فروشی نفت می‌شود
اسکندری با اشاره به رویکرد رسانه‌های خارجی در پوشش عرضه نفت در بورس انرژی ایران بیان کرد: در رسانه‌های خارجی هم چند تا نکته درباره عرضه نفت در بورس مطرح شد که یکی بحث ارزان فروشی بود. به هرحال انتقال و یافتن مشتری هزینه دارد. کسی که در بورس نفت می‌خرد تا بازار را پیدا کند هزینه دارد و غیر معمول نیست که حتی در گام‌های اول نفت را به ضرر به بیرون بفروشد. بحثی که ما داریم این است که به سمت اوراق بهادار سازی برویم. سعی کنیم بورس futures راه بندازیم و سلف موازی آن را به صورت ریالی ایجاد کنیم و مردم هر کسی می‌خواهد نفت را به صورت ریالی بخرد تا این هم به صورت ریالی به بودجه دولت برود و دولت انگیزه داشته باشد تا ارزش پول ملی را بیشتر حفظ کند. الان، چون درآمدهایش از طریق صادرات ارزی است اگر بحث‌های اجتماعی آن نباشد ظاهرا خیلی از این بابت نگران نیست.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر لزوم راه اندازی بازار futures گفت: اگر بازار futures را راه بیندازیم و نفت را اوراق بهادارسازی کنیم، باعث می‌شود قیمت‌ها زیاد پایین نیاید. اگر از بازار spot بگذریم و در آن توقف نکنیم خیلی نگرانی بابت ارزان فروشی وجود ندارد، چون هم اوراق بهادار و هم رقابتی بودن مهم است با آن نگاه که مراقب باشیم خریداران باهم تبانی نکنند. در کل بسیاری از نگرانی‌های که هست قابل رفع است و اگر اراده اثبات عدم موفقیت بورس نباشد، به احتمال زیاد در صورت استمرار عرضه و همین مدلی که جلو رفته به احتمال فراوان فرایند موفقی را داشته باشیم.
وی در پایان خاطر نشان کرد: باید حتی اصرار باشد که شرایط خرید در بورس بهتر از غیر بورس است. همچنین باید حداقلی از عرضه را وزارت نفت در بورس بفروشد و عرضه داخلی نفت در بورس باشد؛ البته کل عرضه، رویاپردازی است. عرضه داخلی باید حتما در بورس انجام شود و باید برای کسی از بورس می‌خرد مزیت ایجاد کنیم.