به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، کتاب «نهضت عاشورا و تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن بر جامعه ایرانی» اثر اعظم فولادی پناه و مهشید کبیری از سوی انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.
بر اساس این گزارش، کتاب حاضر در تلاش است با وجود گستردگی محدوده زمانی تحقیق (۶۱ -۱۳۹۹ق) علاوه بر بهره‌مندی از کتب پژوهشی و مطالعات کتابخانه‌ای با استفاده از خاطرات و مصاحبه‌های آرشیویی موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی و با شیوه تاریخ شفاهی گوشه‌ای از تحولات تاریخ معاصر ایران که سخت متأثر از نهضت ابا عبدالله الحسین (ع) بوده را ثبت کرده و در اختیار آیندگان قرار دهد.
تکیه اصلی پژوهش مورد نظر، بر حوادث تاریخ معاصر (دوره پهلوی دوم) بوده و با بهره گیری از شیوه تاریخ شفاهی نگاشته شده است، اما با توجه به تحصیلات نویسندگان اثر مذکور در رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی فصول ابتدایی کار، در زمینه تأثیرات سیاسی و فرهنگیـاجتماعی نهضت عاشورا بر تحولات جامعه ایران بزرگ از سال ۶۱. ه. تا دوران قاجار بوده است که بر جامعیت این اثر می‌افزاید.
اعظم فولادی پناه؛ دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران، پیش از این پژوهش‌هایی به زبان‌های فارسی و انگلیسی در زمینه روابط اسلام و مسیحیت و به طور ویژه درباره مبلغان مسیحی کرملی در ایران انجام داده اند و اثر مذکور کاری متفاوت با پژوهش‌های قبلی وی است چراکه تمرکز آن بر روی تأثیرات نهضت عاشورا و قیام امام حسین بر جامعه ایران است.
این اثر در ده فصل تنظیم شده است. فصل اول با عنوان «قیام‌های شیعی متأثر از نهضت حسینی» به واکنش‌های قهری شیعیان در مواجه با ظلم و ستم خاندان‌های حکومت گر بنی امیه و بنی عباس و سرانجام آن‌ها می‌پردازد. فصل دوم این کتاب به تاریخچه مختصری از چگونگی برپایی عزاداری برای ابا عبدالله حسین (ع) از سال ۶۱ ق. تا دوران زندیه اشاره دارد. «قاجاریه و عزاداری سید الشهداء (ع)» عنوان سومین فصل از این کتاب است.
فصل چهارم به روند عزاداری‌ها در دوره پهلوی اول می‌پردازد و در آن به موضوعاتی، چون سیر قدرت یابی رضا شاه در ایران، شیوه‌های وی در محدود ساختن روحانیان و علما در کشور و در نهایت به ممنوع شدن عزاداری و همچنین برپایی مجالس مخفی عزاداری برای سالار شهیدان در این دوره نگاهی دارد. فصل پنجم «محرم در سال‌های ۱۳۲۰-۱۳۴۰ش» با ذکر حوادثی، چون ورود متفقین به ایران و خروج رضا شاه از کشور در شهریور ۱۳۲۰ش آغاز و با بررسی سیاست‌های مذهبی محمدرضا پهلوی در قبال مجالس سوگواری امام حسین (ع) و تأثیرات نهضت حسینی بر حوادث سیاسی دهه سی به پایان می‌رسد. فصول ششم و هفتم این کتاب تاریخ شفاهی، روایت‌گر حوادث سیاسی-اجتماعی سال‌های ۱۳۴۰ -۱۳۴۲ش است.
حوادثی که با آغاز نهضت امام خمینی (ره) به وقوع پیوست و در بطن خود حوادث و قضایایی، چون تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و تقابل علما با رژیم پهلوی، حمله به مدرسه فیضیه، برپایی تظاهرات تاریخی روز عاشورا در تهران و در نهایت قیام ۱۵ خرداد را در پی داشت. فصل هشتم این کتاب به عزاداری‌های سیاسی در ماه‌های محرم سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۴ نگاهی دارد. فصل نهم این پژوهش به نماد‌های انقلاب اسلامی می‌پردازد و به دنبال آن است تا گوشه‌هایی از فعالیت‌های سیاسی روحانیان و وعاظ را از یک سو و از سوی دیگر نقش مساجد، هیئات مذهبی و حسینیه‌ها در نهضت امام خمینی (ره) را تبیین کند.
فصل دهم به‌عنوان آخرین فصل و با نام» محرم در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ش» به فعالیت‌های مبارزان در واپسین سال‌های عمر رژیم پهلوی اشاره دارد. در این فصل سعی شده روایتی از تظاهرات روز عاشورای سال‌های ۱۳۵۶و ۱۳۵۷ در تهران و سایر شهرستان‌ها که در واقع مهر باطلی بر نظام پوسیده رژیم زد، مورد بازخوانی قرار گیرد.
بر اساس این گزارش، کتاب حاضر در تلاش است با وجود گستردگی محدوده زمانی تحقیق (۶۱ -۱۳۹۹ق) علاوه بر بهره‌مندی از کتب پژوهشی و مطالعات کتابخانه‌ای با استفاده از خاطرات و مصاحبه‌های آرشیویی موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی و با شیوه تاریخ شفاهی گوشه‌ای از تحولات تاریخ معاصر ایران که سخت متأثر از نهضت ابا عبدالله الحسین (ع) بوده را ثبت کرده و در اختیار آیندگان قرار دهد.
تکیه اصلی پژوهش مورد نظر، بر حوادث تاریخ معاصر (دوره پهلوی دوم) بوده و با بهره گیری از شیوه تاریخ شفاهی نگاشته شده است، اما با توجه به تحصیلات نویسندگان اثر مذکور در رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی فصول ابتدایی کار، در زمینه تأثیرات سیاسی و فرهنگیـاجتماعی نهضت عاشورا بر تحولات جامعه ایران بزرگ از سال ۶۱. ه. تا دوران قاجار بوده است که بر جامعیت این اثر می‌افزاید.
اعظم فولادی پناه؛ دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران، پیش از این پژوهش‌هایی به زبان‌های فارسی و انگلیسی در زمینه روابط اسلام و مسیحیت و به طور ویژه درباره مبلغان مسیحی کرملی در ایران انجام داده اند و اثر مذکور کاری متفاوت با پژوهش‌های قبلی وی است چراکه تمرکز آن بر روی تأثیرات نهضت عاشورا و قیام امام حسین بر جامعه ایران است.
این اثر در ده فصل تنظیم شده است. فصل اول با عنوان «قیام‌های شیعی متأثر از نهضت حسینی» به واکنش‌های قهری شیعیان در مواجه با ظلم و ستم خاندان‌های حکومت گر بنی امیه و بنی عباس و سرانجام آن‌ها می‌پردازد. فصل دوم این کتاب به تاریخچه مختصری از چگونگی برپایی عزاداری برای ابا عبدالله حسین (ع) از سال ۶۱ ق. تا دوران زندیه اشاره دارد. «قاجاریه و عزاداری سید الشهداء (ع)» عنوان سومین فصل از این کتاب است.
فصل چهارم به روند عزاداری‌ها در دوره پهلوی اول می‌پردازد و در آن به موضوعاتی، چون سیر قدرت یابی رضا شاه در ایران، شیوه‌های وی در محدود ساختن روحانیان و علما در کشور و در نهایت به ممنوع شدن عزاداری و همچنین برپایی مجالس مخفی عزاداری برای سالار شهیدان در این دوره نگاهی دارد. فصل پنجم «محرم در سال‌های ۱۳۲۰-۱۳۴۰ش» با ذکر حوادثی، چون ورود متفقین به ایران و خروج رضا شاه از کشور در شهریور ۱۳۲۰ش آغاز و با بررسی سیاست‌های مذهبی محمدرضا پهلوی در قبال مجالس سوگواری امام حسین (ع) و تأثیرات نهضت حسینی بر حوادث سیاسی دهه سی به پایان می‌رسد. فصول ششم و هفتم این کتاب تاریخ شفاهی، روایت‌گر حوادث سیاسی-اجتماعی سال‌های ۱۳۴۰ -۱۳۴۲ش است.
حوادثی که با آغاز نهضت امام خمینی (ره) به وقوع پیوست و در بطن خود حوادث و قضایایی، چون تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و تقابل علما با رژیم پهلوی، حمله به مدرسه فیضیه، برپایی تظاهرات تاریخی روز عاشورا در تهران و در نهایت قیام ۱۵ خرداد را در پی داشت. فصل هشتم این کتاب به عزاداری‌های سیاسی در ماه‌های محرم سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۴ نگاهی دارد. فصل نهم این پژوهش به نماد‌های انقلاب اسلامی می‌پردازد و به دنبال آن است تا گوشه‌هایی از فعالیت‌های سیاسی روحانیان و وعاظ را از یک سو و از سوی دیگر نقش مساجد، هیئات مذهبی و حسینیه‌ها در نهضت امام خمینی (ره) را تبیین کند.
فصل دهم به‌عنوان آخرین فصل و با نام» محرم در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ش» به فعالیت‌های مبارزان در واپسین سال‌های عمر رژیم پهلوی اشاره دارد. در این فصل سعی شده روایتی از تظاهرات روز عاشورای سال‌های ۱۳۵۶و ۱۳۵۷ در تهران و سایر شهرستان‌ها که در واقع مهر باطلی بر نظام پوسیده رژیم زد، مورد بازخوانی قرار گیرد.
ارسال نظرات