بازگشت به ایدرو؛ ماحصل تلاش چند ساله دانشجویان تبریزی برای حل مشکلات ماشین‌سازی

متأسفانه در دهه‌های گذشته با وجود پتانسیل‌های فوق، ماشین سازی محدود در تولید ابزار شد و تأمین هزینه‌های جاری و بالا بودن هزینه‌های جنبی نگذاشت شرکت از زیان دهی خارج شود. لزوم رعایت قوانین حاکم بر شرکت‌های مشمول واگذاری طی یک دهه گذشته، عملأ شرکت را با بن بست جدی در بازسازی و بروزرسانی خطوط تولید جهت پاسخگویی به نیاز‌های صنعتی کشور مواجه کرد.

این شرکت از ابتدای تأسیس زیر نظر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران فعالیتش را شروع و از سال ۱۳۸۳ در راستای اصل ۴۴ قانون اساسی در لیست شرکت‌های مشمول واگذاری قرار گرفت و طی ۱۴ سال در چندین مرحله متوالی مورد ارزیابی سازمان خصوصی سازی و به دنبال آن طی مراحل متعدد در دهه اخیر از طریق جراید جهت مزایده آگهی داده شد.

در سال ۸۳ مجموعه صنعتی ماشین سازی و ریخته گری دارای بیش از ۳۰۰۰ نفر کارگر و کارمند بود که به دلیل شروع خصوصی سازی دیگر حق گرفتن نیرو بعد از آن را نداشت. در نتیجه سال به سال تعداد این نیرو‌ها کاهش پیدا کرد تا در سال ۹۷ به کمترین مقدار خود رسید. قربانعلی فرخزاد پس از خریداری مجموعه، اقدام به استخدام ۳۰۰ نفر نیروی جدید کرد که در مجموع تعداد افراد مشغول در ماشین سازی و ریخته‌گری به حدود ۱۲۰۰ نفر رسید.

 

 

جالب است بدانیم آخرین دستگاه وارد شده به مجموعه صنعتی، مربوط به حدود ۱۹ سال پیش است (یک دستگاه) و از آن به بعد دستگاهی وارد مجموعه نشد. به همین دلیل همه دستگاه‌های موجود در کارخانه حالا بشدت فرسوده اند. در دهه ۸۰ شاهد رکود و به وجود آمدن بدهی‌های زیادی در کارخانه بودیم طوری که در سال ۸۵ مدیرعامل وقت، مجید خدابخش برای رد بدهی‌های کارخانه به بیمه مجبور به فروش مجتمع بزرگ ماشین سازی در تهران شد که این مجتمع ۱۰ طبقه با ضرر بسیاری به فروش رسید.

در سال‌های ۹۴ و ۹۵ قریب به ۱۰ تا ۱۵ اعتصاب کارگری رخ داد که این اعتصابات بخاطر جایگاه ماشین سازی در بین سایر کارخانه‌ها، موتور محرکی برای اعتصاب در سایر کارخانه‌ها می‌شد.

 

نگاهی به خریداران ماشین سازی نشان می‌دهد که در شروط خصوصی سازی ماشین سازی شرطی با عنوان اهلیت و سنخیت وجود نداشت و این مسئله باعث شد که هر کسی از هر صنفی و بدون هیچگونه تخصصی ادعای خریداری کارخانه را داشته باشد. مثلا در سال ۹۶ فردی که شغل اصلیش کابینت کاری بود به عنوان خریدار بیاید یا شرکتی که وارد کننده مواد نیرو زا بود، در لیست خریداران این شرکت قرار گیرد! برای تعیین تکلیف این مجموعه هم بار‌ها نماینده‌های استان و هم وزرا و رئیس جمهور خطاب به رییس سازمان خصوصی سازی نامه زدند و توصیه‌های مختلفی برای بیرون رفت از وضعیت نابه سامانش داشتند.

بیشتر بخوانید:

---

• بازگشت سهام کارخانه ماشین‌سازی تبریز به ایدرو با تلاش دانشجویان تبریزی

تمامی این اتفاقات گذشت تا اردیبهشت ماه سال ۹۷ که یک شبه ماشین سازی تبریز بدون اطلاع قبلی به شخصی به نام قربانعلی فرخ زاد با قیمت سال ۹۴ فروخته شد؛ فردی که نه تنها سواد تحصیلی نداشت (ششم ابتدایی!) بلکه سابقه نامعلومی نیز در حوزه صنعت داشت.

 

تمامی این انتقادات با این استدلال و بهانه که منتقدین قضاوت نابجا می کنند به کنار گذاشته شد و عملا هیچ شخصی نه در سازمان خصوصی سازی و نه در کارخانه، پاسخگوی واگذاری و وضعیت نامطلوب کارخانه نبود و گزارشات مستقیم از کارخانه حاکی از وضعیت اسفبار تولیدات و مطالبات کارگران داشت. این روند گذشت تا تیر ماه که تحصنی در کارخانه اتفاق افتاد و برای اولین بار از روال سابق تحصن‌ها خارج بود و شعار‌هایی به شدت رادیکالتر مطرح شد.

محمد صالح ترکمان، مسئول سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه سهند تبریز از دانشجویان پردغدغه این شرکت بود. او در این رابطه می‌گوید: بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی سهند اسفندماه سال ۹۶ پیرو حرکت عدالتخواهانه‌ همزمان با یکی از اعتصابات کارگری کارخانه نسبت به اتفاقات ماشین سازی حساس و وارد قضیه شد. با توجه به آن که عملا هیچ اطلاعی از وضعیت کارخانه از گذشته تا کنون وجود نداشت، لذا فاز اول پروژه که دو بازه ی سه ماهه بود به طول انجامید.

ترکمان می‌افزاید: تحقیق و تفحص پیرامون اهمیت و موقعیت و آمار کارخانه انجام گرفت، در این مسیرِ پژوهشی با ارتباط گیری با اکثر مسئولین، مدیران و تعدادی از کارگران قدیمی و جدید کارخانه در پنجاه سال اخیر نکات مهمی مشخص و بسیاری از ابهامات رفع شد و وضعیت شفافی از روند فعالیت کارخانه بدست آمد و این یقین بعد از سه ماه (اردیبهشت ۹۷) برای ما بوجود آمد که قصدی وجود دارد که اجازه سامان گرفتن به ماشین سازی را نمیدهد.

وی تاکید می‌کند: در اردیبهشت ماه به صورت کتبی و تلفنی از پوری حسینی، رییس وقت سازمان خصوصی سازی دعوت شد با حضور در دانشگاه ابهامات پیرامون روند بیش از یک دهه واگذاری ماشین سازی را توضیح دهد که متاسفانه با لحنی غیر مسئولانه از پاسخگویی فرار کردند و دعوت را نپذیرفتند. چندی بعد از این دعوت، ماشین سازی به قربانعلی فرخزاد واگذار شد.

ترکمان می‌گوید: نقطه اوج این حرکات، حضور مطالبه گرانه در راهپیمایی ۲۲ بهمن بود که بسیج دانشجویی دانشگاه با برپایی غرفه و پوشیدن لباس‌های کارگران، ضمن تبیین اتفاقاتی که برای ماشین سازی تبریز افتاده، به بیان درد قشر مستضغف جامعه پرداخت که نتیجه آن حساس شدن مردم شرکت کننده در راهپیمایی به این موضوع بود. بسیاری از مسئولین استانی و قشر نخبگانی جامعه پس از این نسبت به ماشین سازی تبریز حساس‌تر شدند.

بعد از ۲۲ بهمن شاهد اقدام به فروش دوباره ماشین سازی توسط سازمان خصوصی سازی بودیم که در کمال ناباوری بازهم قیمت این مجموعه قیمت سال ۹۴ گذاشته شده بود که با انتشار بیانیه و فرستادن پیام، دانشجویان به تمامی نمایندگان استان، نسبت به این اتفاق ابراز نگرانی کردند و آن‌ها هشدار دادند که قطعا نخواهند گذاشت که ماشین سازی دوباره مثل قبل واگذار شود که با فشار افکار عمومی این مزایده لغو شد، ولی متاسفانه بار دیگر در اواسط اسفند ماه سازمان خصوصی سازی این بار قصد فروش با مذاکره را داشت که منجر به اعتصاب کارگران شد و این اقدام نیز در نطفه خفه شد.

 

در اردیبهشت نامه‌ای دوباره به پوری حسینی ارسال شد و درخواست شد با حضور در دانشگاه در مناظره‌ای با یکی از نمایندگان تبریز از کارنامه‌ خود دفاع کند که باز هم طبق روال گذشته هیچ پاسخی دریافت نشد. 

 

اما علی رغم این سخنان مقام معظم رهبری و همچنین سخنان مقامات قضایی نسبت به ماشین سازی تبریز، همچنان شاهدیم این مجموعه توسط تیم قربانعلی فرخزاد مدیریت می‌شود و هنوز این تیم بر سر کار هستند؛ که این قضیه و زمزمه‌های واگذاری خارج از اصولی که دوباره داشت میپیچید، باعث شد طی نامه‌ای خطاب به دادستان کل کشور از ایشان درخواست برکناری تیم مدیریت فعلی و برگرداندن این مجموعه به بیت المال را کنیم و ضمن بیان این مطلب این هشدار را دادیم که هرگونه واگذاری خارج از قانون ماشین سازی با برخورد قاطع دانشجویان انقلابی مواجه خواهد شد.

بعد از این اتفاقات در اواسط تیر ماه ۹۸ خبری در رسانه‌ها پیچید. یکی از معاونین وزارت تعاون در مصاحبه‌ای با تاکید بر لغو قرارداد با قربانعلی فرخزاد گفت: ماشین سازی تبریز به صندوق بازنشستگی فولاد عودت داده شد.

 

با تلاش و پیگیری‌های بسیج دانشجویی دانشگاه سهند، در سیصد و پنجاه و هفتمین جلسه هیئت واگذاری در دی‌ماه که در محل سالن جهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل شد، در مورد بازگشت سهام گروه ماشین سازی تبریز به ایدرو و تعیین وضعیت واگذاری چند شرکت دولتی دیگر از جمله شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان تصمیم گیری شد.