ایزدخواه: سوداگری در بورس کنترل شود / تکنوکرات‌ها مانع اصلی شفافیت اقتصادی / نظام بانکی و مالیاتی نیازمند اصلاحات اساسی

روح الله ایزدخواه؛ کارشناس سیاست‌گذاری اقتصادی و منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو در خصوص آخرین وضعیت اقتصاد ایران گفت: ساختار اقتصاد کشور به نفع تولید طراحی نشده است بلکه تولید در این ۳۰ سال به لحاظ ساختاری در حاشیه بوده و ساختار اقتصاد بیشتر به نفع سوداگری و خام فروشی بوده است به همین دلیل هم زنجیره‌های تولیدی و صنایع تبدیلی در حاشیه اقتصاد بوده‌اند.

وی با اشاره به شرایطی که کرونا برای اقتصاد جهانی ایجاد کرده است، خاطر نشان کرد: در وضعیتی که نظم جهانی به هم ریخته است و کشور‌های جهان به سمت ملی گرایی حرکت می‌کنند، فرصت مناسبی برای تغییر و تحول ساختاری در اقتصاد کشور است.

ایزدخواه ادامه داد: در حال حاضر شرایط محیا است تا از اقتصاد سوداگرایانه و مبتنی بر خام فروشی به سمت اقتصاد تولیدی و مبتنی بر نقش آفرینی مردم حرکت کنیم، البته در این مسیر نمی‌توانیم از مدل‌های لیبرالیستی یا کمونیستی کمک بگیریم چرا که ویژگی مردمی بودن را ندارند بلکه چاره ما در عمل به اقتصاد اسلامی است و اقتصاد اسلامی واقعی نیز اقتصاد مردمی است.

بسیار از کشور‌ها در شرایط رکود تصمیم به صنعتی شدن گرفتند
کارشناس مسائل اقتصادی افزود: الان شرایط زمینه‌ای فراهم است تا اصلاحات ساختاری صورت بگیرد، اما دولت همچنان مبتنی بر تفکر تکنوکراتیک عمل می‌کند و سایر نهاد‌های غیر دولتی هم فکر می‌کنند با محرومیت زدایی و افزایش جمعیت مددجویان تحت پوشش می‌توانند مشکل را حل کنند. در حالی که باید با اصلاح ساختاری اقتصاد، ریل اقتصاد کشور بر محور تولید قرار داد.

وی درپاسخ به این پرسش که آیا در شرایطی که رکود بر اقتصاد ایران حاکم است امکان صنعتی شدن اقتصاد ایران وجود دارد یا نه، گفت: در ۱۰۰ سال اخیر کشور‌هایی که توانسته‌اند به سمت صنعتی شدن حرکت بکنند اتفاقا در شرایط رکود اقتصادی تصمیم به این کار گرفتند. برای مثال کره جنوبی هنگامی که تصمیم به صنعتی شدن گرفت که اصلا شرایط خوبی نداشت و اتباع آن کشور در خلیج فارس کارگری می‌کردند، اما در همان شرایط سخت تصمیم به صنعتی شدن گرفت.

تولید محور شدن اقتصاد یک ضرورت اجتماعی است
این کارشناس سیاستگذاری اقتصادی خاطر نشان کرد: صنعتی یا تولیدی شدن اقتصاد یک امر اجتماعی و نیاز به یک عزم عمومی دارد؛ تا وقتی کشور مبتنی بر خام فروشی اداره می‌شود، مردم هم تماشاچی هستند. اما وقتی تصمیم گرفته شود که به سمت اقتصاد تولیدی عزیمت کنیم آن وقت باید دانشگاه‌ها، مهندسان و همه نخبگان نقش جدی بازی کنند تا ساختار‌ها و زنجیره‌های تولیدی شکل بگیرد.

ایزدخواه با اشاره به ظرفیت‌های تولیدی اقتصاد ایران گفت: هرمنطقه کشور مزیتی دارد و برای شکل گیری اقتصاد تولیدی باید ساختار‌های منطقه‌ای یا همان خوشه‌های تولیدی فعال بشود و راه فعال شدن آن‌ها هم از نقش آفرینی تشکل‌ها، انجمن‌ها و اتحادیه‌ها می‌گذرد.

وی اضافه کرد: بنابراین شکل گیری اقتصاد تولیدی یک امر اجتماعی است و باید اقشار مختلف اعم از اتحادیه‌ها، مراکز پژوهشی و شرکت‌های دانش بنیان بسیج شوند تا اقتصاد تولیدی رقم بخورد.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: اقتصاد تولیدی صرفا با دستور و ابلاغیه رقم نمی‌خورد بلکه باید یک حرکت اجتماعی بزرگ شکل بگیرد.

برای شکل گیری اقتصاد تولیدی نباید منتظر دولت ماند
ایزدخواه ادامه داد: شرایط آلان از جهت مشکلات و موانعی که وجود دارد بسیار شبیه اوایل پیروزی انقلاب اسلامی است که نظام اداری کشور قفل شده بود و در این شرایط بود که جهاد سازندگی به همت دانشجویان متولد شد و مشارکت مردمی را در گسترده‌ترین سطح رقم زد تا جایی که کشور ما را در توسعه روستایی به جمع ده کشور برتر دنیا رساند.

وی افزود: راهیان نور و اربعین محصول اقدامات دولت نبود بلکه نخبگان و بدنه مردمی کار اصلی را انجام داد و دولت هم تسهیل کرد بنابراین نباید منتظر بخشنامه و مصوبه بمانیم بلکه باید عزیمت اجتماعی خود را برای اقتصاد تولیدی شروع کنیم.

بیماری اقتصاد ایران با تخصیص منابع حل نمی‌شود
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم خاطر نشان کرد: مشکل تولید در ایران اصلا از جنس کمبود نیست، بنابراین هر نسخه‌ای که بخواهد برای جهش تولید به سمت تزریق منابع و توسعه زیر ساخت‌ها برود، اشتباه کرده، چون بیماری اصلی اقتصاد ایران را دوا نکرده است.

ایزدخواه گفت: بیماری اصلی اقتصاد ایران سوداگری، خام فروشی و مصرف زدگی است یعنی همان طور که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) فرمودند کشور را بچه پولداری اداره کرده‌ایم؛ نفت فروختیم و از منابع حاصل ازآن رفاه به معنای مصرف زدگی را حاکم کردیم.

وی ادامه داد: این که خودرو ۱۵ میلیاردی در کشور داشته باشیم، اما از ایجاد شغل ناتوان باشیم، نشانه مصرف زدگی است و اسم آن اصلا مدیریت اقتصادی نیست.

دولت باید از زنجیره‌های تولید حمایت کند
کارشناس سیاست‌گذاری اقتصادی خاطر نشان کرد: ساختار اقتصاد کشور شامل انبوه بنگاه‌های خرد و کوچک است که باید به سمت تشکیل شبکه‌های همکاری و ایجاد خوشه‌های صنعتی هدایتشان کنیم؛ بنابراین باید بخشی از اقدامات ما برای شکل گیری اقتصاد تولیدی بر هماهنگی فعالیت‌های فرا بنگاهی استوار باشد.

ایزدخواه گفت: یک بنگاه به تنهایی فعال نمی‌ماند بلکه در طول یک زنجیره تولید است که یک بنگاه فعالیت می‌کند؛ بنابراین دولت باید به جای حمایت از یک شرکت از زنجیره‌های تولید حمایت کند، به عبارتی دولت باید محیط اجتماعی و نهادی بنگاه‌ها را ارتقا دهد.

نظام بانکی مانع تولید است
وی افزود: بانک‌های کشور الان یکی از موانع محیطی تولید هستند چرا که بانک‌ها الان به دلال راحت‌تر از بنگاه تولیدی وام می‌دهند و بعضا هم بنگاه‌های تولیدی را به خاطر بدهی تعطیل می‌کنند.

منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: علاوه بر بانک‌ها، نظام مالیاتی و نظام صدور مجوز‌ها هم از موانع تولید هستند که باید هرچه سریع‌تر اصلاح شوند.

اقتصاد تولیدی به عدالت نزدیک‌تر است
ایزدخواه درباره تاثیر اقتصاد تولیدی بر عدالت اجتماعی گفت: اقتصاد مولد و تولیدی به سمت توزیع ثروت و تقسیم عادلانه منابع پیش می‌رود و نسبت به سیستم غیر مولد به عدالت نزدیک‌تر است، اما در کنار آن لازم است تا برای عدالت اجتماعی هم جداگانه فکر کرد.

وی اضافه کرد: بحثی در اقتصاد مقاومتی وجود دارد به نام سهم بری عادلانه عوامل از تولید تا مصرف که منظور این است که باید نسبت به حقوق کارگر، حقوق حاکمیت، بحث انفال و دیگر موضوعات فکر شود.

این کارشناس سیاستگذاری اقتصادی خاطر نشان کرد: بحث معدن در کشور امروز با نوعی غارت و چپاول همراه است و مسئولان به اسم خصوصی سازی قانون غلطی گذاشته‌اند که حتی خود فعالان صنعت معدن هم شاکی هستند و فقط یک عده سوداگر با دست به دست کردن مواد معدنی سود می‌کنند و تولید و اشتغالی رقم نمی‌خورد.

باید از حقوق کارگر محافظت کرد
ایزدخواه با اشاره به موضوع مهم حقوق کارگران گفت: اخراج کارگر یک موضوع اجتماعی است و نباید به همین راحتی انجام شود، برای مثال در ژاپن سهامدار به تنهایی نمی‌تواند کارگران را اخراج کند و باید کمیته‌ای متشکل از کارگران، دولت و سهامداران در این باره تصمیم بگیرد، اما متاسفانه در کشور ما اینطور نیست و ما در این قضیه از لیبرال‌ها هم لیبرال‌تر شده‌ایم.

وی افزود: موضوع حقوق عوامل تولید را در بحث اقتصاد مقاومتی اشاره کردم، اما جالب است بدانید که در انگلیس اگر کسی زمینی را بگیرد و بلا استفاده بگذارد باید مالیات بپردازد، اما در کشور ما زمینخواری می‌شود و بعد هم عده‌ای با عنوان حریم خصوصی از آن دفاع می‌کنند.

ایزدخواه اضافه کرد: علاوه بر غرب ما در شرع مقدس هم داریم که اگر کسی زمین را بدون استفاده گذاشت حاکم نسبت به آن حقوق مالکیت دارد.

تکنوکرات‌ها مانع شفافیت حساب‌های بانکی شدند
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم خاطر نشان کرد: ما در عمل با عدالت بسیار تعارف داریم و علی رغم شعار‌هایی که می‌دهیم، همچنان تبانی و رانت و انحصار در کشور وجود دارد. البته از لحاظ فکری هم تکنوکرات‌ها بلایی بر سر مدیریت کشور آورده‌اند که وقتی به دولت می‌گوییم از حساب‌های بانکی مالیات بگیر، می‌گوید ما وارد حریم خصوصی مردم نمی‌شویم!

وی افزود: دولت همان طور که یک بنگاه اقتصادی را بازرسی می‌کند تا ببیند بهداشت رعایت شده است یا نه باید بتواند حساب‌های بانکی را هم رصد کند و در اینجا توجیه حریم خصوصی معنی ندارد.

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: امیدوارم این مجلس بتواند خیلی از این مشکلات کشور را حل کند، چون خیلی از عزیزان نماینده با شعار شفافیت و مبارزه با فساد رای آوردند البته برای انجام این کار باید نماینده‌ها پر کار و از رانت خواران جلوتر باشد.

نظام مالیاتی باید اصلاح شود
ایزدخواه با اشاره به لزوم اصلاح نظام مالیاتی کشور خاطر نشان کرد: برای اصلاح نظام مالیاتی باید دو کار صورت بگیرد؛ اول این که فعالیت‌های اقتصادی مشمول مالیات شوند و نه الزاما فعالان اقتصادی و دوم این که معافیت‌های مالیاتی لغو شود.

وی ادامه داد: اگر مالیات‌ها به جای فعالان اقتصادی بر فعالیت‌های اقتصادی مترکز شود، آن وقت عده‌ای با ثبت اسم یک بچه دو ساله نمی‌توانند قانون را دور بزنند و این کار با ابزار دولت الکترونیک کاملا امکان پذیر است و موجب احیا درآمد‌های مالیاتی اقتصاد غیر رسمی می‌شود.

منتخب مردم تهران در مجلس افزود: اعطای معافیت مالیاتی به برخی از فعالیت‌ها تصمیم درستی نیست، چون هرکس که فعالیت اقتصادی انجام می‌دهد باید مالیات دهد، حال اگر فعالیتی نیاز به حمایت دارد باید مالیات به نحو حمایتی تنظیم شود یا درآمد مالیاتی برای همان حوزه کسب و کار شود.

ایزدخواه گفت: وقتی دولت مالیات می‌گیرد یعنی اقتصاد را رصد می‌کند، بنابراین مالیات ابزار کنترل و مراقبت سیستم هم هست و باعث شفاف سازی اقتصاد می‌شود. هم اکنون از کشاورزان مالیات گرفته نمی‌شود و این امر باعث شده است دولت نتواند وضعیت کشاورزان را رصد کند و متناسب با آن برنامه ریزی کند.

دولت باید سوداگری در بورس را مدیریت کند
وی در رابطه با تحولات اخیر بازار بورس خاطر نشان کرد: اگر اقتصاد کشور بیمار باشد به بورس هم ضربه می‌زند، اما به طور کلی اگر بورس محل سوداگری افرادی بشود که از از محل رانت‌های فعالیت و نه از محل خود فعالیت سود‌های کلان کسب کنند این به ضرر اقتصاد کشور است.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: اگر در بورس حباب ایجاد شود نهایتا یک روز حباب خواهد ترکید و هزاران نفر ضرر خواهند کرد و این همان اتفاقی است که در سال ۲۰۰۷ در امریکا هم افتاد.

ایزدخواه ادامه داد: دولت می‌تواند نوسانات بورس اوراق را مدیریت کرد و اجازه ندهد که سفته بازی بورس اوج بگیرد، اما متاسفانه فعلا دولت می‌خواهد گلیم خودش را از آب بیرون بکشد و کاری به بقیه موضوعات ندارد.

وی در پایان افزود افزود: البته من مقصر این رفتار‌های غلط دولت را مجلس می‌دانم، زیرا دولت بر اساس تصمیمات مجلس حرکت می‌کند و اگر مجلس توانمند باشد می‌تواند رفتار‌های خارج از قاعده دولت را کنترل کند.