به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، حجت الاسلام همایون صدوقی در نشست «نقد و بررسی اهداف دوره‌های تحصیلی» ضمن تسلیت وفات حضرت خدیجه (س)، اظهار داشت: بعد از مدت‌ها در این جلسه مقرر است به صورت رسمی وارد بحث‌های تحولی اساسی و مهم در طراحی دوره‌ها شویم؛ به این ترتیب تکلیفمان در چارچوب‌ها روشن و مشخص می‌شود که اهداف مصوب را برای طراحی دوره مبنا قرار دهیم یا خیر؛ علاوه بر این، حوزه‌های تربیت و یادگیری نیز برای رسیدن به اهداف نمی‌توانند به اهداف دوره بی‌توجه باشند.
وی بیان کرد: اکنون مشغول تهیه پیش‌نویس اهداف دوره‌های تحصیلی هستیم لذا باید نقطه کانونی آن یعنی اهداف طراحی دوره‌ها، درست طراحی شود؛ به عقیده کارشناسان این معاونت، اهدافی که به تصویب رسیده اگر چه ادعا می‌شود بر اساس سند تحول است، ولی با توجه به مفاهیم انقلابی و سه هویت اسلامیت، انقلابی‌گری و ملیت مندرج در سند تحول، متاسفانه روح انقلابی را در این اهداف نمی‌بینیم. اسلامی بودن هم به صورت شفاف نیست مگر در ساحت اعتقادی، ولی در سایر ساحت‌ها وجود ندارد.
حجت‌الاسلام صدوقی اضافه کرد: نکته بعدی اینکه اگر چه ادعا می‌شود بر اساس اسناد تحولی نگاشته می‌شود، ولی رد پای سند برنامه درسی ملی و ۵ عنصر الگوی هدف‌گذاری در آن ملحوظ نشده است که باعث چالش ما می‌شود که آیا برنامه درسی ملی به عنوان یک منشور بالا دستی در حوزه برنامه‌ریزی و طراحی دوره اگر قرار است مد نظر باشد، رکن آن هدف است یا خیر؟
سرپرست معاونت طراحی و تولید بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: رویکرد فطرت گرایی توحیدی در برنامه درسی ملی نکته سومی است که در این اهداف لحاظ نشده و اگر بخواهد در دوره‌ها لحاظ شود باید متناسب با هر دوره تقسیم شده و بومی شده و سهم هر دوره کامل و شفاف روشن شود؛ اگر عناصر ۵ گانه و مباحث انقلاب، ملیت و اسلامیت در هدف گذاری، اسناد بالا دستی و سند تحول لحاظ شود، عقبه مناسبی از لحاظ منبع به وجود می‌آید و می‌توان به اهداف رسید، ولی این موارد لحاظ نشده است؛ باید به ساحت‌ها در هدف نویسی، لحاظ عناصر ۵ گانه و رویکرد برنامه درسی ملی و سند تحول که درک موقعیت و مدیریت آن در ارتباط با فطرت گرایی توحیدی است، به صورت ویژه توجه کرد.
وی با اشاره به مقاله نگاشته شده توسط رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، تحت عنوان فطرت، هویت و تمدن، گفت: با مبنا قرار دادن این مقاله جهت ترسیم شفاف اهداف باید بحث فطرت در تمام دوره‌ها بدون استثنا ملحوظ باشد و همچنین هویت هر دوره بر اساس رویکرد آن باید شفاف باشد.
حجت الاسلام صدوقی با اشاره به اینکه دانش‌آموز در پایان هر دوره با توجه به هویتی که اخذ می‌کند باید تعاملات خود با مسائل زندگی را برقرار کند، بیان داشت: نوع این تعاملات مرتبه‌ای از مراتب تمدنی را نیز می‌تواند بیان کند؛ این سه مسأله در هدف نویسی لحاظ نشده است و پیشنهاد ما این است که این اهداف باید مورد بازخوانی، تحلیل و در نهایت بازنویسی قرار گیرند و تحت عنوان یک ماده واحده به دبیرخانه شورای عالی فرستاده شود و مجددا اهداف جدید در صحن شورا به بحث گذاشته شود و از شورای عالی اهداف جدید را دریافت کنیم.
وی در خصوص سایر نقاط ضعف این اهداف، گفت: اهداف فقط بر اساس ساحت‌ها نوشته شده و متأسفانه این ساحت‌ها در حوزه هدف نویسی درهم تنیده شده نیستند و همدیگر را تحت پوشش خاص قرار نمی‌دهند و لذا اهداف جدا از یکدیگر است و هیچ پیوند ارگانیک و مشخصی بین آن‌ها نیست؛ همچنین ارتباط افقی و عمودی آن‌ها شفاف نیست.
سرپرست معاونت طراحی و تولید بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش اظهار کرد: ادبیات و گفتمان جاری در اهداف نوشته شده متناسب با متن سند نبوده و تنزل جایگاه داشته و نمی‌تواند هویت متعالی سند را به صورت شفاف نشان دهد؛ در بحث بیانیه ارزش‌ها و مدرسه در افق ۱۴۰۴، تعمیق علاقه و پیوند با انقلاب اسلامی، قانون اساسی و ولایت فقیه، روحیه مجاهدت و ظلم ستیزی، استکبار ستیزی، دفاع از محرومان و مستضعفان و ارزش‌های انقلابی، وفاداری به نظام جمهوری اسلامی، اعتقاد و التزام به اصل ولایت فقیه و مردم سالاری دینی ذکر شده که در هیچ جای این سند این مفاهیم به صورت شفاف مشاهده نمی‌شود و کسانی که هدف نویسی کرده‌اند کاری به اسناد بالا دستی نداشته‌اند.
وی اضافه کرد: اهداف تدوین شده متناسب با نگاه جامع و متعالی اسناد تحولی نیست و نمی‌تواند نشان دهنده اهداف آن نگاه باشد لذا گفتمان و اهداف جاری در اهداف نسبت به متن سند تحول یک هویت تنزل یافته دارد؛ در برنامه درسی ملی قلمرو‌هایی را برای حوزه‌ها در نظر گرفته‌اند که آن قلمرو‌ها هم می‌توانست در تدوین اهداف دوره‌ها موثر باشد که آن را هم مشاهده نمی‌کنیم.
حجت الاسلام صدوقی یادآور شد: باید قبل از تدوین اهداف، زیرنظام‌ها دیده می‌شد و زیر نظام‌های مختلفی داریم که متاثر از سند تحول، تدوین شده است؛ در تمام زیر نظام‌ها می‌توانیم رد پای سند تحول را مشاهده کنیم؛ در بند ۸ برنامه درسی ملی آمده که در تدوین اهداف برنامه درسی ملی حوزه‌های تربیت و یادگیری باید به ۴ مسأله اهداف دوره‌های تحصیلی، شایستگی‌های پایه، اهداف خاص حوزه‌های تربیت و یادگیری و اهداف مرتبط با سایر حوزه‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند.
وی ادامه داد: اشکال دیگری که در اهداف دیده می‌شود این است که ادعا شده اهداف بر اساس دوره‌هاست و در دوره‌ها هم سن دانش‌آموز ملاک است؛ در صورتی که در کنار ویژگی‌های سنی، ویژگی‌های جنسیتی هم داریم که این ویژگی‌های جنسیتی در این اهداف لحاظ نشده است؛ نکته دیگر اینکه بعضی کارشناسان می‌گفتند اهداف باید در پایان دوره خاصیت ارزشیابی و اندازه‌گیری داشته باشد، ولی بحثی که با تحلیل اهداف به دست آمد این است که اهداف پیامدی نگارش شده و نمی‌توان آن‌ها را در نقطه خاص پایان تحصیلات ارزشیابی کرد.
این مدرس حوزه بیان داشت: این اهداف ممکن است در آینده و در تعامل با زندگی، خودش را نشان دهد، ولی در نقطه‌ای که ما دنبال ارزشیابی هستیم این مسأله ملحوظ نیست؛ نکته دیگری که ما در بند بند اهداف می‌بینیم این است که در متن اهداف فقط به هویت فردی دانش‌آموز توجه شده و به هویت اجتماعی آن توجهی نشده در صورتی که باید توأمان با هم به آن توجه کرد.
وی اضافه کرد: نکته بعدی این است که باید بحث کار عملی و فنی را در تمام دوره‌ها ببینیم که متأسفانه در این اهداف بیشتر به بعد اکتسابات نظری و علمی توجه شده و به کار‌های عملی توجه نشده است؛ به عنوان مثال در بحث فناوری، موضوعات فنی و حرفه‌ای به صورت شفاف بیان نشده و کار عملی اصلا وجود ندارد و تمام مباحث نظری است. در صورتی که مباحثی که در ساحت فناوری آمده از جنس فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش نیست وما باید یا فنی‌وحرفه‌ای داشته باشیم و یا این مسائل را بپذیریم؛ در صورتی که ما فنی‌وحرفه‌ای داریم و جنس فنی‌وحرفه‌ای این نیست که فقط روی ذهن دانش‌آموز کار کند بلکه روی مهارت دست ورزی، مهارت چشم، مهارت دست کار کند و تمام جوارح دانش‌آموز را به استخدام در آورد تا او بتواند با مهارت‌ها انس بگیرد و از طریق آن‌ها به آینده زندگی خودش در حوزه معیشتی التزام ببخشد.
وی گفت: در هدف نویسی دوره‌ها باید به ساحت‌هایی که در سند تحول آمده توجه کنیم. ولی چنانچه این موضوع را منحصر به ساحت‌ها کنیم اشتباه است؛ باید رویکرد‌ها را مد نظر قرار دهیم و به آن عناصر پنجگانه که در هدف گذاری سند برنامه درسی ملی آمده است توجه کنیم، ولی به آن‌ها توجهی نشده است.
سرپرست معاونت طراحی و تولید بسته‌های یادگیری افزود: هدف ما در سند برنامه درسی ملی فطرت‌گرایی توحیدی است. این هدف اگر بخواهد در هر دوره خودش را نشان دهد در متن برنامه دوره نمی‌توانیم مدام این هدف را تکرار کنیم؛ به عنوان مثال در دوره ابتدایی اول نمی‌توانیم این هدف را تکرار کنیم و در دوره ابتدایی دوم این تکرار را ادامه دهیم و در دوره‌های متوسطه اول و متوسطه دوم باز هم این هدف را تکرار کنیم بلکه باید سهم فطرت‌گرایی توحیدی را در هر دوره مشخص کنیم یعنی هر دوره باید به صورت شفاف شفاف اعلام کند که سهمش از رویکرد فطرت گرایی توحیدی چه مقدار است.
حجت الاسلام صدوقی گفت: رویکرد فطرت گرایی توحیدی در طراحی دوره‌ها از مهد کودک تا متوسطه دوم را از بین برده‌اند؛ مثلا در مهد کودک، فطرت گرایی توحیدی خودش را در محبت و بازی، در دوره اول ابتدایی با محبت و مهارت، در ابتدایی دوم با دانش و مهارت، در متوسطه اول با دانش و بینش و در متوسطه دوم با بینش و منش، نشان می‌دهد که این مسائل در تدوین اهداف رعایت نشده است.
وی اضافه کرد دانش‌آموز باید در زمان اخذ دیپلم به هویت نسبی جامعی دست یافته باشد تا به استناد آن بتواند تعاملات خودش را در برخورد با موضوعات زندگی انتظام بخشی کند؛ اگر این را بپذیریم که هدف باید برای دوره‌ها نوشته شود، دوستانی که مشغول هدف نویسی هستند اول باید سهم هر دوره از رویکرد اصلی را مشخص می‌کردند، دوم باید بر اساس آن سهم، اهداف را برای هر دوره در نظر می‌گرفتند و سوم اینکه هدف غایی ما در سند تحول، درک مراتبی از حیات طیبه است و در ویرایش چهارم سند برنامه درسی به هدف غایی، کلی و تفصیلی دوره‌های تحصیلی اشاره شده، ولی در سند آخر مصوب شورای عالی هیچ اشاره‌ای به آن‌ها نشده است.
سرپرست معاونت طراحی و تولید بسته‌های یادگیری گفت: اگر بخواهیم در تمام دوره‌ها فطرت، هویت و تمدن را به عنوان نتیجه تعاملات دانش‌آموز بر اساس هویت هر دوره و برخورد با پدیده‌های زندگی در نظر بگیریم باید واقع بینانه‌تر وارد بحث هدف نویسی دوره‌ها شویم؛ این کار ما دو اصل دارد؛ طراحی دوره که به تعیین اهداف برگشت پیدا می‌کند و مدیریت تولید بسته‌های تربیت و یادگیری بر اساس استاندارد‌های اعلامی حوزه‌های تربیت و یادگیری و استاندارد‌هایی که خودمان برای این بسته‌ها باید در نظر بگیرم، انجام می‌شود.
ارسال نظرات