پارامتر‌های تحقق اهداف بودجه با نفت ۴۰ دلار

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با تأیید لایحه بودجه ۱۴۰۰ در هیئت دولت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه نرخ ارز را در این لایحه ۱۱ تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان و برآورد قیمت نفت را بشکه‌ای ۴۰ دلار اعلام کرد. وی یکی‌از منابع بودجه ۱۴۰۰ را از محل فروش نفت عنوان کرده که با توجه به‌میزان تحقق صادرات برنامه‌ریزی شده است. این درحالی است که بر مبنای اظهارنظر محمدباقر نوبخت فقط ۶درصد درآمد نفتی مورد انتظار در سال ۱۳۹۹ محقق شده است.
تحقق اهداف بودجه با نفت ۴۰ دلار به پارامتر‌های متعددی وابسته است ازجمله این‌که تقاضای نفت به‌علت موج گسترده فراگیری کرونا کاهش پیدا نکند و اعمال محدودیت، قرنطینه، تعطیلی و منع رفت‌وآمد در کشور‌های مختلف منجر به کاهش میزان خرید نفت نگردد. ازسوی دیگر کاهش تقاضا در کنار افزایش عرضه، پایین آمدن قیمت نفت را به‌همراه نداشته باشد.
با حضور دموکرات‌ها در کاخ سفید مسئله اولویت‌دار برای کشور، بازگشت به برجام و لغو ممنوعیت فروش نفت است. درصورت بروز چنین مسئله‌ای ایران افزایش تولید خواهد داشت و به همان میزانی که کشور‌ها سهم تولید ایران را گرفتند، باید میزان عرضه خود را کاهش دهند تا مازاد تولید، افت دوباره قیمت نفت را رقم نزند.
با افزایش عرضه از سوی ایران که سال‌ها امکان صادرات برایش فراهم نبود و خودداری کشور‌ها از کاهش میزان تولید نفت، انتظار بر هم خوردن تعادل موردنیاز بازار در آینده، چشم‌انداز دور از ذهنی نیست که زمینه‌ساز کاهش قیمت در هر بشکه نفت را حتی به کمتر از ۴۰ دلار فراهم کند.
از ذکر این نکته هم نباید گذشت که تغییر سیاست‌های تحریمی درباره ایران با باز شدن فصل جدیدی از مذاکرات پیرامون در نظر گرفتن حقوق ایران اقدامی زمانبر خواهد بود و معلوم نیست آیا ایران می‌تواند بر حق فروش نفت که با خروج آمریکا از برجام و ایجاد کارزار فشار حداکثری به‌شدت رو به کاهش گذاشت، دست یابد یا خیر؟

نظر مثبت مجلس به تعیین رقم ۴۰ دلار برای بودجه ۱۴۰۰
علیرضا شهبازی عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه درباره پیش‌بینی دولت برای فروش ۴۰ دلاری نفت در بودجه سال آینده بیان کرد: مجلس امیدوار است در صورت بهبود شرایط هر بشکه نفت با ارقام بالاتری به فروش برسد، اما این حداقلی است که پیش‌بینی شده و مجلس هم‌نظر مثبتی به رقم ۴۰ دلار دارد. در شرایط کنونی این رقم، معقول و مناسب است، هرچند ۴۰ دلار برای فروش نفت توسط کشور‌های تولیدکننده، رقم ایده‌آلی نیست، زیرا بیشتر صرف هزینه‌های استخراج می‌گردد.
وی با تأکید برضرورت کاهش وابستگی بودجه به نفت تصریح کرد: با توجه به توصیه رهبر معظم انقلاب بر اصلاح ساختار بودجه و عدم وابستگی آن به نفت، تلاش می‌شود تا این اتفاق بیفتد. دولت باید بستری را برای جلوگیری از فروش نفت خام و تلاش برای صادرات فرآورده‌های نفتی فراهم بیاورد. تجربه تشدید تحریم‌ها حاکی از آن است که باید به این سمت‌وسو حرکت کنیم.
شهبازی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر به علت محدودیت در فروش نفت، وابستگی بودجه به آن تا حدودی کمتر شده است. اگر کشور در برابر این عمل انجام‌شده قرار نمی‌گرفت، تصمیم جدی برای کاهش وابستگی به بودجه اتخاذ نمی‌کرد. قطع وابستگی بودجه به درآمد حاصل از فروش نفت به‌یک‌باره امکان‌پذیر نیست و این هدف به‌تدریج قابل انجام است. این اتفاق در آینده به‌طورقطع خواهد افتاد، زیرا چاره‌ای به‌جز این کار برای کشور وجود ندارد.

بازار، رشد قیمت نفت را برای سال آینده پیش‌بینی نمی‌کند
سید محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل سابق شرکت ملی نفت درباره تحقق بودجه ۱۴۰۰ با نفت ۴۰ دلار بیان کرد: تعیین فروش بشکه ۴۰ دلار از حالا برای سال آینده توسط هیچ فروشنده‌ای امکان‌پذیر نیست، زیرا رقم را بازار مشخص می‌کند؛ بنابراین این عدد به‌طور تقریبی پیش‌بینی‌شده و این‌که تا چه میزان محقق شود به شرایط بازار بستگی دارد.
وی ادامه داد: با توجه به شیوع کرونا مصرف نفت به‌شدت افت پیداکرده و کاهش مصرف، قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار داده است. در شرایط فعلی که میزان مصرف کم شده، تولید تقریبا به‌اندازه گذشته است و مازاد عرضه می‌تواند به بازار فشار قیمتی وارد کند. از سوی دیگر تحریم‌های نفتی بر میزان فروش ما تأثیرگذار بوده است و اگر این شرایط برچیده شود و ما به وضعیت عادی بازگردیم، ایران با سهولت بیشتری امکان فروش خواهد داشت و رقابت آن با دیگر تولیدکنندگانش کمتر می‌شود.
قمصری با اشاره به‌ضرورت در نظر گرفتن میزان تقاضا در سال ۲۰۲۱ میلادی افزود: بازار، رشد قیمت را برای سال آینده پیش‌بینی نمی‌کند. درنتیجه اگر رشد مصرف را نداشته باشیم، افزایش تولید به‌عنوان عامل بازدارنده برای بالا رفتن قیمت‌ها در نظر گرفته می‌شود. از سوی دیگر سفته‌بازان هم در بازار، تلاش برای پایین نگه‌داشتن قیمت‌ها دارند. مجموع این عوامل می‌تواند قیمت دلار را به پایین‌تر از ۴۰ دلار برساند.
مدیر امور بین‌الملل سابق شرکت ملی نفت، درباره امکان کاهش تولید کشور‌هایی که جای ایران را در تولید نفت در ایام تحریم‌ها گرفته‌اند، گفت: ایران قبل از توافق برجام توانست سهم خود را از کشور‌هایی که جای ما را در تولید نفت گرفته بودند، پس بگیرد و صادرات نفت را از کمتر از یک‌میلیون بشکه به حدود دو و نیم میلیون بشکه برساند. وزارت نفت چنین تجربه‌ای را درگذشته داشت و در پس گرفتن سهم ایران موفق بود.
وی بابیان این‌که تعادل بازار با عدم عرضه و تقاضای مناسب برهم می‌خورد، افزود: اکنون به دلیل عرضه بالا، هر بشکه نفت ۴۰ دلار معامله می‌شود که نشان‌دهنده اثرگذاری مازاد عرضه نسبت به تقاضاست. قیمت فعلی نفت، رقم مورد انتظار نیست. پیش‌بینی‌ها قیمت هر بشکه نفت را ۷۰ تا ۸۰ دلار وعده‌ای از رادیکال‌ها بیشتر از ۱۰۰ دلار تعیین می‌کنند.
قمصری درباره نقش اوپک در مدیریت قیمت نفت بیان کرد: کشور‌های عضو اوپک سهمیه تولید دارند، اما کشور‌ها و شرکت‌های بزرگ تولیدکننده‌ای خارج از آن هستند که تابع عرضه و تقاضای بازار و زیرمجموعه اوپک نیستند و هیچ کشور یا سازمانی نمی‌تواند آن‌ها را برای کنترل عرضه و کاهش تولید مجاب کند.
این کارشناس بازار نفت ادامه داد: اوپک سازمان ارشادی است تا مدیریتی و هیچ ابزاری برای کنترل کشور‌هایی که افزایش تولید نفت دارند، در اختیار ندارد. با این نگاه می‌توان به این نتیجه رسید که اوپک موفقیت چندانی در مدیریت قیمت نفت نداشته است. قمصری در پایان با اشاره به نقش روسیه و عربستان به‌عنوان کشور‌های مهم تولیدکننده نفت در بازار فعلی گفت: روسیه در جایگاه کشور بزرگ تولیدکننده نفت، عضو اوپک نیست و هر زمان به صلاح خود بداند با اوپک همکاری می‌کند. هر زمان روسیه و عربستان به‌عنوان دو کشور تولیدکننده با یکدیگر هماهنگ باشند، می‌توانند در میزان عرضه تأثیرگذار شوند، اما در غیر این صورت می‌توانند اثرات منفی در بازار به‌جای بگذارند.

منبع: رسالت