پرویز کرمی، دبیر ستاد فناوریهای نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با بیان اینکه معاونت از سه سال گذشته برنامهای را تحت عنوان «همکاری و بازگشت متخصصان ایرانی غیرمقیم» اجرایی کرده است، گفت: باید توجه داشته باشیم که در موضوع ماندنها و رفتنها دو مقوله جاذبه و دافعه تاثیرگذار هستند که درواقع دافعهها را خودمان در کشور باعث میشویم و جاذبهها را کشورهای خارجی فراهم میکنند بنابراین باید از دافعههای کشور کاسته و به جاذبههای آن اضافه کنیم.
وی ادامه داد: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در بازگشت ایرانیان غیرمقیم یا مقیم خارج از کشور تجربه خوبی به دست آورده به گونهای که تاکنون با برنامه خود حدود ۳ هزار نفر را از صد دانشگاه برتر دنیا به ایران بازگردانده است و میتوان گفت حدود ۳۰۰ استارتاپ از عمده استارتاپهای بزرگ کشور را هماکنون این دسته از افراد مدیریت میکنند.
به گفته دبیر ستاد فناوریهای نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری، ما باید این گفتمان را ترویج دهیم و جاذبههایی ایجاد کنیم که جوانان ما از هر قشری (پزشک، مهندس و غیره) در ایران بمانند یا بعد از کسب تجربه به کشور بازگردند.
کرمی در پاسخ به این سوال که باید برای جلوگیری از مهاجرت و یا بازگرداندن جوانان ایرانی از خارج کشور چه باید کرد، ادامه داد: افزایش جاذبهها در کشور یکی از نکات مهم و حیاتی است البته باید بدانیم که این جاذبهها تنها پول نیست، چون بسیاری از جوانانی که کشور را ترک میکنند برای کسب پول نمیروند و تنها میخواهند در جایگاهی بتوانند اثرگذار باشند.
وی عنوان کرد: با توجه به آنکه جاذبههای بسیار خوبی در کشور داریم از فرهنگ و تمدن گرفته تا دین و خانواده، پس اگر بتوانیم این حس را به جوان منتقل کنیم که در کشور خودش میتواند اثرگذار باشد حتما یا نمیرود یا پس از رفتن و کسب تجربه در کشوری دیگر به وطنش باز میگردد. اگر فردی احساس کند که واقعا میتواند در کشور خودش موثر باشد هرگز حاضر به ترک کردن خانواده، فرهنگ، آداب و رسوم کشورش نخواهد شد.
کرمی اظهار داشت: یکی از مشکلات معاونت علمی و فناوری برای این برنامه، بودجه است که خوشبختانه این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح و مصوبه خوبی را انجام دادهاند. البته تاکید رییس جمهور نیز بر گسترش این برنامه است. در زمینه بازگشت نخبگان به کشور در همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری خوشبختانه وزارت امور خارجه، وزارت بهداشت و وزارت علوم ورود خوبی داشتهاند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا وزارت بهداشت با معاونت علمی در زمینه بازگشت پزشکان به کشور همکاری داشته که مثلا شناسایی از طرف آنها باشد و شیوههای بازگرداندن از سوی معاونت علمی ارائه شود، توضیح داد: حضور پزشکان ما در خارج کشور بسیار کم و ممکن است در حوزههای فنی مهندسی مهاجران بیشتری به کشورهای خارجی داشته باشیم.
مشاور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: قبل از انقلاب نسبت دانشجویان ایرانی خارج از کشور به کل دانشجویان داخل کشور بسیار بیشتر بود (مجموع دانشجویان ایرانی داخل و خارج کشور بیش از ۲۷۰ هزار نفر بود که از این تعداد حدود ۱۲۰ هزار نفر در خارج تحصیل میکردند و از این ۱۲۰ هزار نفر حدود ۵۷ هزار نفر صرفا در آمریکا بودند) با این وجود در آن زمان کسی صحبت از مهاجرت نخبگان یا فرارمغزها نمیکرد، اما حال حاضر ۴ میلیون دانشجو داریم که حدد ۴۰۰ هزار نفر آنها خارج از کشور تحصیل میکنند (حدود ۱۱ هزار نفر در آمریکا، ۷ هزار نفر در کانادا، ۴ هزار نفر در استرالیا و غیره) و حال با اتهام فرارمغزها مواجه هستیم.
کرمی تاکید کرد: به استناد تمام آمارهای معتبر که روی سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و رصدخانه ملی مهاجرت ایران وجود دارد، در هیچ زمانی رتبه مهاجرفرستی ایران در دنیا زیر ۲۰ نبوده است، اما این موضوع را سیاسی کردهاند و سعی دارند به گونهای جلوه دهند که در حوزه مهاجرفرستی در ردههای نخست دنیا جای داریم.