به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در ششمین نشست از هشتمین دوره کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان “آینده پژوهی انقلاب اسلامی” که به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی در دانشگاه طلوع مهر قم به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌شود، با اشاره به اینکه حوزه آینده پژوهی برای ما که به انقلاب تعلق داریم و خود را فرزند انقلاب می‌دانیم بسیار مهم است، گفت: امروزِ ما آیندۀ 43 سال پیش است و آیا کسی می‌توانست 40 سال پیش امروز را پیش بینی کند؟ کسی نمی‌دانست چنین اتفاقاتی می‌افتد چراکه ابزار‌های پیش بینی نبود.
وی با تشریح آینده پژوهی افزود: اگر از گذشته می‌دانستیم که قرار است در آینده دچار چنین مشکلاتی شویم راهی را پیدا می‌کردیم که چنین شرایط برای ما ایجاد نشود و یا از حجم و میزان آن کاسته شود و اگر امروز هم امتیازی داریم حاصل 43 سال پیش بود پس باید بدانیم 40 سال آینده چه اتفاقی می‌افتد تا برای آن برنامه ریزی کنیم.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه در آینده پژوهی 6 سوال اساسی وجود دارد، گفت: اولین سوالی که در آینده پژوهی مطرح می‌باشد این است که چگونه در مورد آینده فکر کنیم و بیاندیشیم، نمی‌توان برای تفکر در مورد آینده دستآویز توهمات شد و خود را پیروز مطلق دانست برای نمونه در برنامه چشم انداز بیست ساله کشور طرح‌هایی ارائه شد که در 20 سال آینده، کشور اول منطقه در زمینه‌های مختلف باشیم، ولی این امر محقق نشد و اتفاقات و تحریم‌هایی که پیش آمده را در این چشم انداز ندیده بودیم.
مهاجرنیا با ابراز تاسف از اینکه ما و همه مردم از آینده غافل هستیم و به دلیل درگیری‌های روزمره به آینده فکر نمی‌کنیم، افزود: برای درست فکر کردن باید به گونه‌ای وضعیت موجود را برنامه ریزی کنیم تا از آینده غافل نشویم.
وی مشکلات امروز را حاصل گذشته عنوان کرد و گفت: مهمترین دلیل که باید به آینده فکر کنیم همین مشکلات امروز است. پس با برنامه ریزی درست باید کاری کنیم که در آینده دچار چنین مشکلاتی نشویم.
وی با ذکر اینکه برای ساختن آینده باید پیشاپیش به استقبال آن رفت، گفت: ساختن آینده کار بسیار نفس گیری است و باید آینده را با وجود همه این دشمنان و گرگ‌ها بسازیم؛ بنابراین برای اندیشیدن به آینده پژوهی باید شرایط سخت، تحریم‌ها و رقبای سرسخت حتماً لحاظ شود و نمی‌توان بدون توجه به این مسائل، آینده روشنی ترسیم کرد.
وی تاکید کرد: نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشت ناپایداری آینده است که در آن چیزی ثبات ندارد و هر لحظه در حال تغییر و تحول است.
این استاد و پژوهشگر بیان داشت: سنت‌های قطعی الهی در عالم تکوین است، ولی چالش‌های موجود در دنیای ما در امور مختلف تاثیر دارد و باید به آن رسیدگی کرد و کسانی در این بازی موفق خواهند شد که در حال ساخت آن هستند و کسانی که برای 20 سال آینده دنیا در حال برنامه ریزی هستند آینده را آن‌ها می‌سازند و ما رقبایی داریم که هم گرگ هستند و هم آینده را خوب می‌سازند و این امر رقابت را برای ما سخت می‌کند.
مهاجرنیا معماری و پیش بینی کردن آینده از دیگر شروط ساختن آینده عنوان کرد و گفت: مهندسی آینده تبلور آرمان‌های انقلاب اسلامی است و همانگونه که سال 57 نقطه عطفی برای ما بود، ما اکنون باید با برنامه ریزی و مهندسی صحیح نقطه عطفی بری آیندگان باشیم.
این پژوهشگر مسائل سیاسی افزود: بنابراین یکی از روش‌های صحیح اندیشه ورزی در این زمینه این است که تجربه‌های گذشته، شکست و پیروزی‌های گذشته را در برنامه ریزی‌ها لحاظ کنیم. همچنین بخشی از آینده پژوهی از سنخ هستی شناسی است و آینده پژوهی موفق باید منطبق با حقایق موجود باشد.
وی ادامه داد: بنا بر سخنان رهبر معظم انقلاب، بخشی از این آینده پیش ران‌هایی هستند که ما را به سمت جلو و آینده به پیش می‌برند.
وی یک طرفه بودن آینده پژوهی را از دیگر ویزگی‌های آن ذکر کرد و افزود: زمان در حال حرکت به جلوست و به گذشته باز نمی‌گردد و در کنار عوامل دیگر، چون ناپایداری آینده و شدت رقبا کار را برای ما دقیق و سخت کرده است.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: آینده مجموعه‌ای از امور تلخ و شیرین است و هرگاه در مشکلی واقع شدیم باید ببینیم چگونه باید آینده را بسازیم و از بحران خارج شویم و انقلاب به چنین چیزی نیاز دارد.
مهاجرنیا در ادامه با طرح این سوال که چه عواملی در آینده تاثیر دارند، گفت: بر اساس آیه قرآن انسان‌های می‌توانند بر شرایط بیرونی تاثیر گذاشته و آن را بسازند و برخی از عوامل‌ها می‌توانند آینده را کند یا تند کنند، تخریب کنند یا بسازند چراکه آینده مجموعه‌ای از امور زیستی انسان هاست و تمام مسائل بر آینده تاثیر می‌گذارد.
وی یادآور شد: همه عوامل مادی، معنوی، اخلاقی، هنجاری، نیروی انسانی کارآمد و ناکارآمد و منابع طبیعی و غیرطبیعی، مسائل مادی و معنوی، افراط و تفریط‌های در امور مادی و معنوی و نیز مسائل دیگر کشور‌ها در آینده پژوهی کشور و انقلاب اسلامی اثرگذار است.
وی تشریح کرد: در آینده پژوهی باید به این سوال پاسخ داد که مطلوبیت آینده را چگونه می‌توان تخمین زد و آینده خوب و بد چیست؟ و خوب و بد آینده با چه معیاری سنجیده می‌شود؟ ولی متاسفانه در این زمینه هم گرفتار افراط و تفریطیم و عده‌ای موفقیت آن را به امور مادی و عده‌ای آن را به امور معنوی وصل می‌کنند در حالی که دین ما ترکیبی از امور مادی و معنوی است.
مهاجرنیا با اشاره به اینکه مطلوبیت آینده، مبانی را می‌سازد، گفت: انقلاب اسلامی بر روی ریل مبانی سوار است و برای استوار ماندن، باید روی این ریل بماند که این مبانی هم علت وجودی و هم علت بقایی آن است؛ بنابراین بخشی از مطلوبیت آینده به زیرساخت‌های آن بازمی گردد و بخش دیگر نیز به دیگر مسائل، چون امور اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و. باز می‌گردد و این مسائل نیز باید مهم و استوار باشد در حقیقت مطلوبیت همۀ اموری است که انقلاب را درست می‌کند و آینده‌ای مدنظر و مطلوب ماست که تمامی این پیش فرض‌ها را تامین کند.
وی گفت: با نگاه به آینده انقلاب می‌توان بدیل‌های ممکن و احتمالی زیادی را پیش بینی کرد و در میان موافقان و مخالفان، این احتمالات مطرح شده است. اما اینکه کدام بدیل احتمالی قابل تحقق است این وابسته به اراده و برنامه‌ریزی و پشتکار ما دارد.
وی سپس افزود: مثلاً برخی گفته اند که آینده انقلاب اسلامی همانند آندلس اسلامی می‌شود و عده‌ای بر این باورند که ایران مثل برخی از کشور‌های عربی منطقه می‌شود که ظاهر اسلامی دارند، ولی از درون فساد و وابستگی به غرب آنجا را گرفته است و اگر ما نیز نتوانیم ارزش‌های خود را حفظ کنیم به یک کشوری شبیه این کشور‌ها تبدیل می‌شویم.
وی ادامه داد: برخی دیگر نیز احتمال می‌دهند که ما به ارزش‌های انقلاب پایبند باشیم و از نظر اقتصادی رشد کنیم و تبدیل به کشوری مانند ترکیه شویم که اسلام بی رگ و قابل شکل دهی در هر قالبی را دارد و یا عده‌ای احتمال فروپاشی انقلاب اسلامی را می‌دهند. اما به نظر امامین انقلاب و همه وفاداران انقلاب، آینده مطلوب، اتصال این انقلاب اسلامی به طلوع خورشید ولایت عظمای مهدوی (عج) است.
این پژوهشگر و نویسنده بیان داشت: برای آینده انقلاب اسلامی باید تمامی احتمالات را مدنظر قرار داشت و نمی‌توان تخیلی برنامه ریزی کرد و بر روی بدیل‌های مورد علاقه برنامه ریزی کنیم و آینده مطلوب را بسازیم.
مهاجرنیا اضافه کرد: برای آینده پژوهی و ساختن آینده در هر زمان چه کاری باید انجام داد و زمینه‌ها را فراهم کرد و با الگو قرار دادن پیامبر (ص) که 13 سال در تحریم و آزار و اذیت کفار قرار داشت، ولی هیچ اقدام مقابله به مثلی انجام نداد، چراکه پیامبر (ص) در مسیر آینده سازی و تمدن سازی بود و پیامبر (ص) انعطاف پذیری نشان می‌داد، چون برنامه آن روز اینگونه اقتضا می‌کرد.
وی ادامه داد: آینده پژوهی پیامبر (ص) بی نظیر بود و مدینه را ساخت و پس از فراهم شدن فضای فرهنگی آنجا تصمیم به مهاجرت گرفت و پیش از رفتن پیامبر (ص)، بخشی از اصحاب به مدینه رفته بودند و همه این‌ها برنامه ریزی‌های شده بود و مسیر آینده را ساخت و با نبوغ خود با کمترین خطا بزرگترین تمدن‌ها را ساخت و یک تنه بزرگترین انقلاب‌ها را در مدینه ایجاد کرد و حکومت اسلامی تشکیل داد.
وی بیان کرد: هر زمانی متناسب با آن شرایط نیاز به برنامه و اقدام دارد و اگر کاری بر اساس شرایط زمانی و مکانی انجام نشود به همان نسبت خطاست.
مهاجرنیا با ذکر این سوال که چگونه آینده مطلوب انقلاب اسلامی را بسازیم، گفت: آینده پژوهی یک علم است چراکه به دنبال حقیقت است و، چون در پی تحقق اهداف است یک ابزار کاربردی است و با این نگاه و فلسفه سیاسی باید آینده را ساخت.
ارسال نظرات