گروه استانهای خبرگزاری دانشجو،* زمانی که ایده ایجاد مناطق آزاد در نهادهای اقتصادی کشور مطرح شد، کمک به جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال فناوریهای جدید با کاهش مقررات مالیاتی و گمرکی بود. قرار بود مناطق آزاد جایی برای توسعه اقتصادی باشند، اما پس از گذشت حدود ۳۰ سال از اجرایی شدن این طرح، تقریبا این مناطق نتوانستند کارآمدی لازم را داشته باشند با این حال توانستند بخشی از بازار ایران را سروسامان دهند. به همین دلیل دولت و نهادهای اقتصادی دولتی ایجاد مناطق آزاد جدید را در دستور کار قرار میدهند.
در بیشتر استانهای کشور نقاطی به عنوان مناطق آزاد درنظر گرفته شده است. بیشتر این مناطق یا در جوار مرزها و محل ترانزیت قرار گرفته اند یا در همسایگی صنایع بزرگ. مناطق آزاد یا ویژه اقتصادی، چون میتوانند باعث رونق اقتصادی شهرهای اطراف خود شوند، احداث این مناطق در استانهای محروم یا کم برخوردار، به عنوان راهکاری برای توسعه اقتصادی این استانها مدنظر قرار میگیرد. به همین دلیل است که ایجاد منطقه آزاد در استان اردبیل هم در دستور کار دولت قرار گرفته است.
محمدی، کارشناس اقتصادی اردبیلی به خبرنگار ما توضیح میدهد که اردبیل ۳۸۰ کیلومتر مرز خشکی با جمهوری آذربایجان دارد؛ کشوری که مقصد مهمی برای کالاهای تولید شده داخلی و البته ورود کالاهایی از اروپا و روسیه به شمار میرود.
به گفته محمدی از ابتدای سال گذشته که مجمع تشخیص مصلحت نظام ایجاد هفت منطقه آزاد جدید را به دولت ابلاغ کرد، ایجاد یک منطقه آزاد در اردبیل نیز در دستور کار قرار گرفته و دولت چهار نقطه را برای احداث این منطقه در اردبیل پیشنهاد کرده است: پارس آباد، بیله سوار، گرمی و بخشی از مشکین شهر.
این کارشناسان اقتصادی معتقد است که بیله سوار بهترین گزینه برای ایجاد منطقه آزاد در استان اردبیل است؛ چون هم زیرساختهای جادهای را دارد هم زیرساختهای نرم افزاری را.
در واقع میتوان گفت بیله سوار یکی از مهمترین مناطق ترانزیت از آذربایجان و به این کشور است. بازارهای مرزی و محلی نیز در بیله سوار وجود دارد که از گذشته این شهر را تبدیل به محلی برای خرید ارزان قیمت برای مردم کرده است.
محمدی میگوید: یکی از مشکلات مردم در اردبیل، دخالت نمایندگان یا بزرگان سیاسی استان در امور مختلف است. مثلا نمایندگان شهرهای مختلف، علنا تلاش میکردند که امتیاز ایجاد منطقه آزاد را به حوزه انتخابیه خود ببرند.
او توضیح میدهد: این موضوع آنقدرها هوشمندانه نیست. مثلا چرا باید وقتی در بیلهسوار که شهری مرزی است، سالها محل تردد و واردات و صادرات کشور بوده، امکانات لازم برای ایجاد منطقه آزاد وجود دارد، مثلا منطقه شناخته نشدهای مانند قلعه ارشق برای این منظور انتخاب شود؟ آیا صرفا محروم بودن یک منطقه میتواند دلیل خوبی برای ایجاد یک منطقه آزاد باشد؟ آیا نمیتوان راههای دیگری برای توسعه مناطق محروم به کار گرفت؟
حدود یک ماه پیش و قبل از سفر عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد به اردبیل، نماینده مشگین شهر گفته بود که با ایجاد و ارائه مشوقهای سرمایهگذاری، میتوان ارشق را بهعنوان منطقه آزاد اردبیل معرفی کرد. او حتی اعلام کرده بود که انتخاب این شهر کوچک خط قرمز اوست و قصد دارد همه تلاشش را بگذارد تا ارشق منطقه آزاد تجاری شود! از این دست اظهارات از دیگر نمایندگان استان اردبیل یا ائمه جمعه شهرستانهای مختلف هم شنیده شده با این حال به نظر میرسد نظر مسئولان شورای عالی مناطق آزاد هم بر انتخاب بیله سوار به عنوان منطقه آزاد منطبق باشد.
حدود دو هفته پیش، حجت عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد در سفری به استانهای شمال غرب کشور، تقریبا تأیید کرد که بیله سوار برای این منظور مدنظر قرار داده شده هرچند این همچنان مشخص نیست کدام شهر اردبیل، به عنوان منطقه آزاد انتخاب خواهد شد.