احسان امینی مدیر گروه دیپلماسی سایبر آزمایشگاه داده و حکمرانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، گفت: به صورت کلی ماهیت فناوری هر روز در حال پیشرفت است و با خلق موضوعات جدید پیامد‌های خاص خود را به همراه دارد. هر روز شاهد این هستیم که در سطوح مختلفی همچون زیرساخت‌ها و محتوا اتفاقات ویژه‌ای رخ می‌دهد. هوش مصنوعی یکی از مثال‌های پیشرفت فناوری در محتوا است. در لایه زیرساخت نیز به صورت خاص شامل ارائه دهنده‌گان اینترنت می‌شود که این روز‌ها نام اینترنت ماهواره‌ای را زیاد می‌شنویم. مردم کشور ما فناوری دوست هستند و علاقه دارند از فناوری‌های جدید بهره‌مند شوند که این حق طبیعی همه شهروندان در دنیاست که بتوانند با کنترل و کاهش مخاطرات فناوری‌ها از آن استفاده کنند.
امینی با ذکر دلایلی که باعث عدم فراگیری اینترنت‌های ماهواره‌ای در دنیا شده افزود: توسعه اینترنت ماهواره‌ای به این شکل است که با توجه به قیمت بالای آن، سخت‌افزار خاص و همچینن عدم ورود رسمی به کشور هنوز آنچنان فراگیر نشده است به جز مواردی که به شکل قاچاق وارد می‌شوند. در سایر کشور‌ها نیز وضعیت مشابه است و اینترنت ماهواره‌ایی به اندازه سایر راه‌های اتصال به اینترنت به ویژه اینترنت ثابت فراگیر نیست. درحال حاضر بیشتر شاهد آن هستیم که ارائه اینترنت ماهواره‌ای در شرایط خاص و بحرانی مانند جنگ‌ها و مناقشات نظامی پررنگ می‌شود مانند آنچه در ابتدای جنگ اوکراین مطرح شد.
وی با اشاره به تصور برخی مبنی بر اینکه اینترنت ماهواره‌ای همان اینترنت آزاد است تصریح کرد: یکی از این شرایط خاصی که ما در ایران با آن مواجه هستیم و باعث شده اینرتنت ماهواره‌ای پررنگ‌تر شود شرایط فیلترینگ است؛ این تصور وجود دارد که اینترنت ماهواره‌ای راه‌حلی برای دور زدن فیلترینگ بوده و از طریق آن می‌توانیم به شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب خارجی دسترسی پیدا کنیم.
مدیر گروه دیپلماسی سایبر آزمایشگاه داده و حکمرانی با اشاره به نهاد‌های ناظر بر اینترنت ماهواره‌ای گفت: در حالت فعلی به نظر می‌رسد اینترنت ماهواره‌ای همچون شبکه‌های اجتماعی نیست که هیچ نهاد بین المللی روی آن نظارت نداشته باشد بلکه قواعد سرزمینی در این زمینه حائز اهمیت بوده و باید در نظر گرفته شود.
امینی تصریح کرد: موضوع فیلترینگ از اواسط دولت سیزدهم به عنوان یک موضوع مجزا روی میز سیاست‌مداران مطرح است و گزینه‌های سیاسی مختلفی وجود دارد تا پس از بحث و بررسی درباره آن تصمیم‌گیری شود. تلاش برای رفع فیلتر گوگل‌پلی از جمله اولین اقداماتی است که در این زمینه انجام شده است؛ بنابراین لزوما نمی‌توان گفت اینترنت ماهواره‌ای برای دور زدن شبکه‌های اجتماعیی فیلتر شده در ایران رایج شده است و کشور به خاطر جلوگیری از گسترش اینترنت ماهواره‌ای در بحث بازگشایی سکو‌های پرمخاطب خارجی ورود کرده است. شاید بتوان گفت اینترنت ماهواره‌ای به عنوان یک مداخله‌گر در شدت و ضعف پرداختن به این موضوع مؤثر باشد اما علت اصلی نیست. به نظر می‌آید موضوع اینترنت ماهواره‌ای و شرکت استارلینک که در روز‌های اخیر پررنگ شده است یک سناریوی رسانه‌ای است که پرداختن به موضوع بازگشایی سکو‌های پرمخاطب خارجی را تسهیل می‌کند و یک مسئله واقعی نیست.
امینی با اشاره به برنامه‌ریزی شرکت‌های دارنده این فناوری ادامه داد: شرکت‌های اصلی مانند استارلینک که در این زمینه در حال سرمایه‌گذاری هستند به اینترنت ماهواره‌ای به عنوان یک برنامه بلند مدت نگاه می‌کنند و اینگونه نیست که این فناوری به سرعت جلو رود و جایگزین سایر راه‌های ارائه اینترنت شود. بسیاری از کشور‌ها از جمله کشور‌های اروپایی و امریکا سرمایه‌گذاری بالایی در موضوع فیبر نوری و توسعه اینترنت ثابت داشته‌اند و آن را متوقف نکرده‌اند بلکه هر دو پروژه فناورانه را باهم پیش می‌برند.
مدیر گروه دیپلماسی سایبر آزمایشگاه داده و حکمرانی با تأکید بر الزام رعایت قانون در خصوص ارائه‌دهندگان اینترنت ماهواره‌ای گفت: اینترنت ماهواره‌ای متفاوت از سایر فناوری‌ها باید به به قواعد سرزمینی و مقررات بین‌المللی و سازمان‌های بین‌الملی این حوزه پاسخگو باشد. برخلاف حوز‌های دیگری مانند شبکه‌های اجتماعی که پاسخگویی آنچنانی به دولت‌ها ندارند، اینترنت ماهواره‌ای به خاطر ماهیت سخت افزاری به دریافت مجوز‌های داخلی و بین‌المللی نیاز دارد.
وی ITU را به سازمان ناظر بر اینترنت ماهواره‌ای که سازمانی بین دولتی است، معرفی کرد و گفت: اینترنت ماهواره‌ای به طور خاص ذیل اتحادیه بین‌المللی مخابرات تعریف می‌شود و شرکت‌های مختلف برای پرتاب ماهواره و استفاده از مدار‌های فضایی نیاز به دریافت مجوز از این طریق هستند.
امینی افزود: ایران در سال ۲۰۲۳ و در حاشیه اجلاس WRC در کمیسیون تنظیم مقررات رادیویی در ITU به نام RRB ملاحظاتی را مطرح کرد و نسبت به فعالیت غیرقانونی استارلینک در ایران اعتراض داشت و آن سازمان، استارلینک را مؤظف کرد که پاسخگو باشد و قانون را رعایت کند. همچنین قابلیت‌های جدیدی مانند قابلیت اتصال مستقیم به تلفن‌های همراه نیز نیازمند هماهنگی و استفاده از ظرفیت طیف فرکانسی اپراتور‌های محلی دارد که این امر نشان می‌دهد پیگیری قواعد سرزمینی در حوزه اینترنت ماهواره‌ای امکان‌پذیر است. اصل بر رعایت قواعد سرزمینی دولت‌ها و مقررات بین‌المللی است و این امر ارتباط حکمرانی فضای مجازی با روند پیشرفت اینترنت ماهوره‌ای در کشور‌ها را روشن‌تر می‌کند این موضوع فقط برای کشور ما نیست و همه جای دنیا به این اصل پایبند هستند. کشور ایران برای قدم برداشتن رو به جلو باید از طریق نهاد‌های بین‌المللی مسیر حقوقی را پیگیری کرده و منافع خود را آن جا دنبال کند.
وی راه سرمایه‌گذاری در این حوزه را ائتلاف با سایر کشور‌ها دانست و ادامه داد: باید ائتلافی با برخی کشور‌ها تشکیل دهیم تا بتوانیم در توسعه ایترنت ماهواره‌ای سرمایه‌گذاری مشترک انجام دهیم. از طرفی بتوانیم قواعد سرزمینی روشنی تهیه کنیم که هر شرکتی برای ورود به بازار ایران با رعایت قوانین ما خدمات اینترتت ماهواره‌ای در کشور ارائه دهد در این زمینه باید با شرکت‌های مختلفی که ارائه دهنده اینترنت‌های ماهواره‌ای هستند مذاکره کنیم تا به صورت قانون‌مند به بازار ایران ورود کنند و مردم بتوانند از آن استفاده کرده و طعم شیرین فناوری را بچشند. ایران با یکی از اپراتور‌های اینترنت‌های ماهواره‌ای به اسم «یاه کلیک» وابسته به شرکت (YahSAT) مذاکراتی داشتند و در آذر ماه سال گذشته تفاهم نامه‌ای امضا شد که این شرکت پذیرفت که با رعایت قواعد سرزمینی ایران به بازار کشور ورود کند. طبیعتا با رقابتی کردن این فضا و تعدد شرکت‌ها کیفیت ارائه خدمات بهبود می‌یابد.