به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو _ فاطمه قدیری، سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان جهان است و ماه اکتبر به عنوان "ماه آگاهی‌بخشی سرطان پستان" به این بیماری اختصاص یافته است. هدف از این ماه، افزایش آگاهی عمومی در مورد علل، علائم، روش‌های پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان سرطان پستان است. این بیماری اگر به موقع تشخیص داده شود، به طور قابل‌توجهی قابل درمان است، و به همین دلیل اهمیت غربالگری و چکاپ منظم بسیار مهم است.
سرطان پستان چیست؟
سرطان پستان به وضعیتی اطلاق می‌شود که سلول‌های غیرطبیعی در بافت پستان به صورت غیرقابل کنترلی تکثیر می‌شوند. این سلول‌ها ممکن است به مناطق دیگر بدن نیز گسترش پیدا کنند (متاستاز). سرطان پستان ممکن است در مردان نیز رخ دهد، اما در زنان بسیار شایع‌تر است.
علل و عوامل خطر سرطان پستان
عوامل متعددی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند:
۱. سابقه خانوادگی: اگر یکی از افراد نزدیک خانواده (مادر، خواهر یا دختر) به این بیماری مبتلا شده باشد، خطر ابتلا افزایش می‌یابد.
۲. سن: خطر ابتلا به سرطان پستان با افزایش سن بیشتر می‌شود.
۳. عوامل ژنتیکی: برخی از ژن‌های معیوب (مانند BRCA۱ و BRCA۲) با خطر بیشتر سرطان پستان مرتبط هستند.
۴. هورمون درمانی: استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌های استروژن و پروژسترون پس از یائسگی ممکن است خطر سرطان پستان را افزایش دهد.
۵. شیوه زندگی: مصرف الکل، عدم فعالیت بدنی و اضافه وزن نیز از عوامل خطرزا هستند.
پیشگیری
پیشگیری از سرطان پستان به چندین روش ممکن است:
۱. سبک زندگی سالم: رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و حفظ وزن مناسب می‌تواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند.
۲. خودآزمایی پستان: زنان باید هر ماه پستان‌های خود را برای بررسی تغییرات غیرعادی (مانند توده‌ها، تغییرات در اندازه یا شکل، تغییر رنگ پوست و ...) بررسی کنند.
۳. اجتناب از الکل و سیگار: مصرف الکل و سیگار با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط است.
۴. محدود کردن هورمون درمانی: در صورت نیاز به هورمون درمانی پس از یائسگی، مدت استفاده باید به حداقل ممکن کاهش یابد.
۵. آزمایش‌های ژنتیکی: افرادی که سابقه خانوادگی قوی دارند، می‌توانند آزمایش ژنتیکی برای بررسی جهش‌های ژنی مرتبط با سرطان پستان انجام دهند.
چکاپ و تشخیص
تشخیص زودهنگام سرطان پستان از طریق غربالگری‌های منظم امکان‌پذیر است:
۱. ماموگرافی: این روش اصلی غربالگری سرطان پستان است و معمولاً از سن ۴۰ یا ۵۰ سالگی شروع می‌شود. ماموگرافی می‌تواند تومور‌های کوچک را که ممکن است در معاینات فیزیکی تشخیص داده نشوند، شناسایی کند.
۲. سونوگرافی پستان: برای زنانی که بافت پستان متراکم دارند یا در مواردی که ماموگرافی نتواند اطلاعات دقیقی ارائه دهد، از سونوگرافی استفاده می‌شود.
۳. MRI پستان: در افرادی که در معرض خطر بالای سرطان پستان هستند، MRI می‌تواند به عنوان یک روش تکمیلی به ماموگرافی انجام شود.
۴. بیوپسی: در صورتی که ماموگرافی یا سونوگرافی نشانه‌های غیرطبیعی نشان دهد، پزشک ممکن است نمونه‌برداری از بافت پستان انجام دهد تا وجود سرطان تأیید شود.
علائم سرطان پستان
علائم اولیه سرطان پستان ممکن است بسیار ملایم باشند. مهم‌ترین علائم شامل:
- وجود توده یا ضخامت در پستان یا زیر بغل
- تغییر در اندازه یا شکل پستان
- ترشح غیرمعمول از نوک پستان (خون یا مایع دیگر)
- تغییر در پوست پستان (پوست پرتقالی شدن، قرمزی یا فرو رفتگی)
- درد یا حساسیت غیرعادی در ناحیه پستان
درمان
درمان سرطان پستان به نوع و مرحله بیماری بستگی دارد و معمولاً ترکیبی از روش‌های مختلف است: - جراحی: دو نوع جراحی رایج وجود دارد: ماستکتومی (برداشتن کل پستان) و لامپکتومی (برداشتن تومور و مقدار کمی از بافت اطراف). انتخاب نوع جراحی به مرحله سرطان و اندازه تومور بستگی دارد.
- پرتودرمانی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده پس از جراحی استفاده می‌شود.
- شیمی‌درمانی: استفاده از دارو‌های ضد سرطان برای کاهش یا از بین بردن سلول‌های سرطانی. این روش معمولاً برای مواردی که سرطان به دیگر قسمت‌های بدن گسترش یافته یا خطر بازگشت آن وجود دارد، استفاده می‌شود.
- هورمون‌درمانی: در زنانی که سرطان پستانشان حساس به هورمون‌هاست (سرطان‌های ER+ و PR+)، این درمان می‌تواند رشد تومور را متوقف کند یا کاهش دهد.
- ایمونوتراپی و درمان‌های هدفمند: در سال‌های اخیر، درمان‌های جدیدی مانند ایمونوتراپی و دارو‌های هدفمند برای درمان سرطان پستان توسعه یافته‌اند که به طور خاص سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند.
اهمیت آگاهی‌بخشی و حمایت اجتماعی
ماه آگاهی‌بخشی سرطان پستان با هدف آموزش عموم جامعه و تشویق زنان به انجام چکاپ‌های منظم برگزار می‌شود. کمپین‌های مختلفی با شعار‌هایی مانند "زود تشخیص دهید، زود درمان کنید" و "هر زن باید خود را بشناسد" در این ماه اجرا می‌شوند. همچنین حمایت از زنان مبتلا به سرطان پستان و فراهم آوردن فضای مناسب برای بحث درباره این بیماری می‌تواند به کاهش استرس و افزایش روحیه مبتلایان کمک کند.
سرطان پستان یکی از جدی‌ترین تهدیدات برای سلامت زنان است، اما با افزایش آگاهی عمومی، چکاپ‌های منظم و پیشگیری از طریق سبک زندگی سالم، می‌توان میزان بروز و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داد. ماه اکتبر به عنوان فرصت مناسبی برای آموزش و آگاهی‌رسانی به جامعه درباره این بیماری، نقش مهمی در کاهش این خطرات ایفا می‌کند.
اهمیت پرداخت به سلامت زنان در کشور
زهرا بهروز آذر، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده نیز به مناسبت این ماه بر اهمیت پیشگیری و آگاهی‌بخشی در زمینه سرطان پستان، تاکید کرد؛ و با تاکید بر نقش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم بر آگاهی بخشی و پیشگیری اظهار داشت: این دو نهاد به دلیل گستردگی فعالیت‌های‌شان می‌توانند با تاثیرگذاری بر دانش‌آموزان دختر و دختران جوان و دانشجو، به ایجاد انگیزه در آنها برای انجام غربالگری و آشنایی با سرطان پستان اقدام کنند.
بهروزآذر، با اشاره به وظیفه این معاونت در زمینه پیگیری مسائل زنان و مطالبات آنها اشاره کرد و ابراز داشت: نهاد‌های مدنی و بخش‌های خصوصی، بازیگران مهمی هستند که لازم است صدای آنها را بشنویم. این افراد، حلقهٔ واسط مردم و حل مسائل هستند و با ظرفیت‌های میدانی و تجاربی که دارند می‌توانند مسائل را شناسایی کرده و برای آنها راه حل ارائه کنند.
بیماری‌های زنان طیف وسیعی از مشکلات روحی و جسمی را برای زنان در پی دارد و به دلیل مسئولیت‌های خانوادگی زنان و آسیب‌های خانواده‌ها، هنگام ابتلای مادران به انواع سرطان، نگاه ویژه به سلامتی زنان بسیار ضروری است.
این معاونت تلاش خواهد کرد مسائل و مشکلات زنان و موانعی را که برای عملیاتی‌کردن ماموریت‌های خود دارید، به گوش دولت برساند.