ارائه محتوا، مشکل عمده نشریات دانشجویی است / باید به سمت تولید محتوای جدید پیش رفت

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، این روزها هنوز بازار نشریاتی که پیش از این کمتر به چشم مسئولان و دانشجویان می‌آمدند داغ، داغ است. انتخابات پرشور و هیجان کمیته ناظر بر نشریات سبب شد تا دو، سه ماهی نشریات دانشجویی به تکاپو افتاده و بیش از پیش برای پیشرفت خود فکری کنند، همین امر سبب شد تا با دو نفر از مسئولان نشریات دانشجویی میزگردی گذاشته و درباره نشریات به گفتگو بنشینم. 

 

اینانلو، سردبیر نشریه دانشجویی «صدا» دانشگاه امیرکبیر پیرامون وضعیت فعلی نشریات انقلابی گفت: وضعیت نشریات به نسبت دهه‌های ۶۰ و ۷۰ افت پیدا کرده‌ است، گسترش فضای مجازی و کاهش سرانه مطالعه دانشجویان و تمایل کمتر آن‌ها به مطالعه مطبوعات از جمله دلایل افت این حوزه است.

 

وی افزود: با وجود تمام ضعف‌هایی که در بستر نشریات دانشجویی وجود دارد، مانند اینکه نشریات دانشجویی به بازنشر دهنده اخبار خبرگزاری‌ها تبدیل شده‌اند؛ در سال‌های اخیر شاهد رویش نشریات دانشجویی بخصوص نشریات تشکل‌های انقلابی بودیم که با حفظ رعایت انصاف و عدالت به تولید محتوا و انتقال صحیح اخبار به دانشجویان اقدام می‌کنند. اما ناگفته نماند که با وجود رویش‌ها و کثرت نشریات انقلابی هنوز شاهد عمده ضعف‌هایی مانند ضعف محتوایی، سطحی کار کردن، عدم جریان سازی رسانه‌ای در قالب نشریات هستیم.

میلاد مفاخری، عضو اصلی کمیته ناظر برنشریات و مدیر مسئول نشریه دانشجویی «نامد» در ادامه گفت: شرایط نشریات دانشجویی بخصوص نشریات انقلابی در حالتی است که نه می‌توان گفت شرایط مناسبی را سپری نمی‌کند و نه می‌توان به صورت کامل از آن راضی بود، شرایطی کاملا متزلزل دارد که برای حفظ و ثبات وضع مطلوب آن باید تلاش کرد. در وضعیت فعلی نشریات انقلابی که جایگاه خوبی را کسب کرده و از سه کرسی شورای ناظر بر نشریات دانشجویی دو کرسی را از آن خود کرده‌اند، شرایط مساعدی فراهم شده است تا محتوای اصیل و غنی که از اندیشه‌های اساتیدی، چون شهید مطهری و بهشتی نشات گرفته است را در قالب‌های جدید و عام پسندی ارائه دهد و از فضای رکود محتوایی فاصله بگیرد.

وی افزود: ارائه این محتوا باید با قالب و فرم مطبوعاتی مناسب و دقیق انجام شود و از جاذبه‌های بصری و محتوایی برخوردار باشد تا بتواند مخاطب را جذب کند. لازم به ذکر است که صفت انقلابی که به نشریات دانشجویی داده می‌شود وجه تمیز دهنده بین نشریاتی است که با ساختار کلی نظام زاویه دارند و نه نشریاتی که بعضاً به حکومت و دولت نقد‌های صحیح و یا غلطی را وارد می‌کنند. دایره نشریات انقلابی گسترده‌است و هر نشریه‌ای که دانشجویان تهیه کننده آن دل در گروی کشور و ملت دارند انقلابی شناخته می‌شوند.

اینانلو در ادامه صحبت‌های مفاخری با اشاره به حمایت سلیقه‌ای معاونت‌های فرهنگی از نشریات دانشجویی گفت: حمایت از نشریات دانشجویی در معاونت فرهنگی دانشگاه‌ها عمدتا سلیقه‌ای است و سیاست یا روند خاصی ندارد. با تغییر یک مسئول در ساختار مدیریتی دانشگاه و معاونت فرهنگی کل سیاست آن نیز تغییر می‌کند و به تبع به دلیل نداشتن مبنای صحیح مدیریت منابع و بودجه‌ها حمایت مطلوبی از نشریات دانشجویی صورت نمی‌گیرد. در این وضعیت یکی از متداول‌ترین مشکلات نشریات دانشجویی، مشکل اختصاص بودجه و انتشار منظم آن با کیفیت و کمیت مناسب توسط دانشگاه است؛ گران شدن قیمت کاغذ در یک سال اخیر تاثیر مستقیمی در این خصوص داشته که منجر به پرداخت هزینه‌های بالا توسط خود دانشجویان جهت انتشار نشریات است.

 

سردبیر نشریه دانشجویی «صدا»، اظهار داشت: در سطح معاونت فرهنگی وزارت علوم و دانشگاه‌ها متاسفانه شاهد یک بی‌برنامگی هستیم که جهت رضایت دانشجویان با رعایت حداقلی قوانین و ضوابط و بعضا موضع گیری‌های نادرست، سیاست اشتباهی را در پیش گرفته است که عمدتا به ضرر دانشجویان تمام و حق آن‌ها ضایع می‌شود؛ مانند انتخابات نشریات دانشجویی امسال که در شهریار برگزار شد و حق عده‌ای از دانشجویان نادیده گرفته و قانون توسط مجریان قانون در وزارت علوم زیر پا گذاشته شد. بعضا نیز سهل انگاری‌هایی توسط مسئولین جهت بررسی صحیح محتوای نشریات صورت می‌گیرد که این بررسی باید اولا منصفانه باشد، حق آزادی بیان و نقد رعایت شود و طبق اصول قانونی عمل شود.

میلاد مفاخری افزود: معاونت فرهنگی در سطح وزارت علوم و دانشگاه‌ها نقش پدر را دارد که متاسفانه نقش پدری خود را به خوبی ایفا نمی‌کند. به عنوان مثال یکی از وظایف معاونت فرهنگی، شفافیت بوجه مصوب نشریات دانشجویی است که دانشگاهی مانند دانشگاه پیام‌نور که ۵۰۴ واحد آموزشی در سطح کشور دارد با کمترین بودجه نشریاتش فعالیت می‌کند و هیچ حمایتی از جانب دانشگاه و معاونت فرهنگی نمی‌شود.

وی ادامه داد: وضعیت دیگر دانشگاه‌های زیر نظر معاونت فرهنگی وزارت علوم نیز به همین منوال است و شفافیتی در خصوص بودجه وجود ندارد. عدالت بر تقسیم آن نیز عمدتا صورت نمی‌گیرد و این مسئله در دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه تهران، شهید بهشتی و امیر کبیر که گستردگی بیشتری در تعداد نشریات دانشجویی به نسبت دیگر دانشگاه‌ها دارند بیشتر احساس می‌شود، به طوری که نشریه‌ای که سالانه دو بار منتشر می‌شود و آن‌هم به صورت تک برگ از بودجه برابری برخوردار است مانند نشریه فعالی که هر هفته به صورت منظم منتشر می‌شود و مقام‌های کشور و دانشگاهی دارد.

مدیر مسئول نشریه نامد گفت: عمل کردن به اصل آئین‌نامه جز بدیهی‌ترین اصول اجرایی است که باید رعایت شود، ولی به دلیل اتخاد سیاست‌های نادرست توسط مجریان قانون در معاونت فرهنگی وزارت علوم، آئین نامه نشریات دانشجویی با استصوابیه‌های مختلف توسط دانشجویان عضو کمیته ناظر بر نشریات و مسئولین تفسیر به رای می‌شود که این عمل عمدتا جهت وصول خواسته‌های سیاسی عده‌ای سیاست‌زده در بستر نشریات دانشجویی است. نظرات غیر منصفانه از محتوا و دخالت ناصحیح در آن توسط مسئولین دانشگاه که از هر طرف نامطلوب است و باید اصل آزاد اندیشی در چارچوب قانون رعایت شود، همچنین اجزای نقد و تحلیل به دانشجویان در بستر نشریات داده شود.

اینانلو افزود: انتقاد پذیری و شنیدن حرف مقابل یکی از بارزه‌هایی است که باید از جانب نشریات دانشجویی و مسئولین به صورت متقابل رعایت شود، ولی بعضا دانشگاه یک مصونیتی از نقد شدن را به بخش‌های مختلف دولتی و تشکل‌های دولت ساخته داده است که به هیچ عنوان اجازه ورود به چنین مسائلی توسط هیچ نشریه و تشکلی داده نمی‌شود. به عنوان مثال اگر نشریه‌ای در دانشگاه امیرکبیر تشکل دولت ساخته این دانشگاه‌ها نقد کند به جرم اتهام و اشاعه اکاذیب به کمیته انظباطی دعوت می‌شود و در صورت قبول نکردن کمیته نشریه به مدت چند ماه تعلیق می‌شود.

 

وی با اشاره به کمبود بودجه نشریات دانشجویی گفت: از دیگر مشکلاتی که قبلا هم به آن در حوزه نشریات اشاره کرده بودم، بودجه دانشگاه است که عمدتا نیمی از هزینه نشریه را دانشگاه پرداخت می‌کند و مابقی به عهده دانشجو است و کیفیت نامناسب نشریات دانشجویی و عدم امکان چاپ رنگی نشریات نیز از دیگر مشکلات است.

میلاد مفاخری با اشاره به آیین نامه نشریات گفت: با مطالعه آئین نامه نشریات متوجه می‌شویم که دانشگاه‌ها طبق این آئین نامه به دو دسته تقسیم می‌شوند متمرکز و غیر متمرکز که دانشگاه‌های سراسری و پیام‌نور وفرهنگیان، که دانشگاه‌های سراسری متمرکز قلمداد شده و پیام‌نور و فرهنگیان غیرمتمرکز می‌باشند. طبق آئین نامه باید لحاظ شود که هر کدام از واحد‌های آموزشی دانشگاه پیام‌نور در سطح کشور یک کمیته ناظر بر نشریات دارد و به تبع آن دارای حق رای است و یا یک کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی مرکزی دارد که اعضا آن کمیته دارای حق رای هستند.

وی افزود: دانشگاه فرهنگیان نیز به همین صورت است که باید توسط مسئولین طبق آئین‌نامه مشخص شود که وضعیت کمیته ناظر بر نشریات این دانشگاه‌ها چگونه خواهد شد و البته بعضا در دوره‌هایی استصوابیه‌های موقتی صادر شده است که آن‌هم نیز جهت اخذ رای در انتخابات بود و جنبه سیاسی داشت. با این حال باید یک تصمیم قطعی و اصولی توسط معاونت فرهنگی وزارت علوم اتخاذ شود تا حق نشریات دانشجویی این دانشگاه‌ها رعایت شود.

اینانلو، سردبیر نشریه صدا در ادامه پیرامو پیشنهادی که درباره وضعیت نشریات در آینده  گفت: رویکرد نشریات دانشجویی قابل دفاع است و اگر وضعیت ممکن را بتوانیم حفظ کنیم، شاهد پیشرفت نشریات خواهیم بود. همچنین ورود به حوزه‌هایی مانند حوزه زنان در محتوای نشریات دانشجویی انقلابی یکی از گام‌های موثری است که توسط دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف برداشته شده و ورود به قالب‌های محتوایی دیگر نیز می‌تواند در قوت فضای نشریاتی کمک کند.

 

وی افزود: نشریات انقلابی باید به سمتی حرکت کنند که تولید محتوای جدید داشته باشند و در قالب نو به ارائه راهکار بپردازند و مانند گذشته صرفا به انتشار خبر و نقد آن اهمیت ندهند. شبکه‌ای کارکردن نشریات دانشجویی در سطح دانشگاه‌ها می‌تواند در تاثیرگذاری میان مخاطبانش نقش مفیدی را ایفا کند و این امر منجر می‌شود تا نشریات به سمت کار تیمی و جمعی بروند. کمبود مطالعه در بین دانشجویان و عدم بارمحتوایی یکی از مهم‌ترین معضلات نشریات دانشجویی و تشکل‌های دانشجویی است که باید با برنامه‌ریزی تشکیلاتی و جمعی جهت ارتقا سطح مطالعاتی اعضا تحریریه نشریات اقدام شود تا از بار محتوایی مناسبی نیز برخوردار شوند. در ادامه هم می‌توان با تشکیل گروه‌های نویسندگی به تقویت قدرت نویسندگی و دست به قلم بودن دانشجویان اقدام کرد.

اینانلو تأکید کرد: تشکیلاتی و گروهی کار کردن نتایج خوبی دارد. در انتخابات کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی امسال شاهد بودیم که منجر به کسب دو کرسی از سه کرسی شورای ناظر بر نشریات دانشجویی در دانشگاه‌ها شد که با جریان سازی صحیح و شبکه سازی مناسب به موفقیت‌های بیشتری خواهیم رسید.

میلاد مفاخری توضیح داد: عمده نشریات دانشجویی به یک معضل در ارائه محتوا دچار شده‌اند به نام واکنش گرایی، به این صورت که در محور‌های خودتان ساز، جریان ساز و صاحب فکر و سلیقه مختص به خود نیستند بلکه صرفا از واکنش‌های رسانه‌های ملی و نشریات مقابل تفکرات خود، ظاهر می‌شوند. این امر به راکد بودن در فضای محتوایی منجر می‌شود و نیاز است که یک رویکرد جدید در ارائه محتوا که می‌تواند نه در سطح دانشگاه بلکه فراتر از آن اثرگذاری داسته باشد قدم بردارند.

وی ادامه داد: جهت رسیدن به این سطح از ارائه محتوا رهبر انقلاب در دیداری که با دانشجویان داشتند یک پیشنهادی را بیان کردند که نشریات و فعالان دانشجویی در دانشگاه‌ها یک شبکه نویسندگان دانشجویی راه اندازی کنند تا به قوت بستر نویسندگی و فعالیت در حوزه نشریات افزوده شود تا این شبکه نویسندگی منجر به تربیت نیروی مومن، متعهد و متخصص در حوزه نشریات دانشجویی می‌شود. جهت تشکیل چنین شبکه‌ای در سطح دانشگاه یک پیش زمینه‌ای تحت عنوان شبکه‌ی نشریات انقلابی نیاز دارد که نشریات در سطح کشور با هم در ارتباط باشند تا با برگزاری کارگاه‌ها و جلسات مسئله محور و عملیاتی زمینه رشد، آموزش و تولید محتوای مناسب برای نشریات را میسر کنند.

این عضو کمیته ناظر بر نشریات وزارت علوم گفت: مسئله محوری نشریات نیز باید به گونه‌ای باشد که به نیاز جامعه کثیری از دانشجویان پاسخ دهد و اینطور نباشد که صرفا به مسائل کلان و عمدتا سیاسی پرداخته شود، چرا که نه به درد دانشجویان می‌خورد و نه نیاز محتوایی آن‌ها را مرتفع می‌کند؛ به مسائل روز اجتماعی که دغدغه جمعی دانشجویان است بپردازند و به صورت کلی به مطبوعات اجتماعی که هم مسئله محور است هم آرمان خواه و هم با نیاز جامعه در ارتباط است تبدیل شوند.