دانشجو؛ مشکلات تحصیل و تحقیق / فرصت مطالعاتی دانشجو‌یان در چه حالی است؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- سارا سلیمی؛ «بشتابید! بشتابید! فرصت مطالعاتی موجود است، بشتابید!» وقتی اصرار و مبادرت برخی از دانشگاه‌ها برای فرستادن دانشجویان و اساتید به فرصت مطالعاتی دیده می‌شود، ناخودآگاه چنین جمله‌ای در ذهن نقش می‌بندد.

 

استقبال از موضوع فرصت مطالعاتی در بین دانشجویان متفاوت است؛ هر کس با راهی متناسب با هدف خود پیش می‌رود. حالا در بین دانشجویان مایل به این طرح، دنگ و فنگ‌های آن و شرایط موجود، از میزان استقبالشان می‌کاهد!

 

فرصت مطالعاتی همانطور که از نامش هویداست، شرایطی را برای دانشجوی دکتری به ارمغان می‌آورد که بتواند مطالعات خود را در جهت اهداف خود و با شرایط و تجهیزات بهتر، پیش ببرد.

آشنایی با یک فرهنگ مختلف، نزدیک‌تر شدن به جایگاه هیئت علمی، ارتباط با اساتید علمی خارج از کشور و استفاده از دانش و تجربه آن‌ها و... می‌تواند با یک فرصت مطالعاتی خوب به دست آید.

نوسانات ارزی در ایران یکی از مسائل بزرگ برای اقشار مختلفی است که به هر نحوی با ارز سر و کار دارند؛ تغییرات نرخ ارز باعث بروز مشکلات بزرگی برای بسیاری از افراد شده است.

 

دانشجویان آن دسته از اقشار مختلفی هستند که در رابطه با ارز بوده و شاکی از تغییرات نرخ آن هستند. بسیاری از دانشجویان برای استفاده از فرصت مطالعاتی خود به مشکلات ارزی برخورده اند؛ مشکلات ارزی که نیمی از آن نوسانات و بالا و پایین نرخ است و نیم دیگر آن مربوط به پرداخت هزینه‌های تمدید فرصت مطالعاتی است.

تشویق برخی از دانشگاه‌ها به افزایش فرصت مطالعاتی در برابر مشکلات هزینه‌ای آن تاثیر کمی بر دانشجویان دوره دکتری دارد و باعث شده است که در حال حاضر این دانشجویان دست رد به سینه‌ی دانشگاه بابت این موضوع بزنند.

همانطور که بیان شد، از مشکلات این طرح، که دغدغه دانشجویان دکتری موافق آن است، ارز و مسئله تمدید این فرصت است؛ دانشگاه هزینه شش ماه سفر مطالعاتی دانشجو را تامین و پرداخت می‌کند؛ اما قصه از جایی آغاز می‌شود که دانشجو هفت خوان دانشگاه را برای تمدید فرصت مطالعاتی خود می‌گذراند.

مسئله این جاست که پس از ارسال مدارک دانشجویان و سپری شدن زمان مقرر و تمدید شده فرصت مذکور و بازگشتنشان، دوندگی برخی از آن‌ها آغاز می‌شود؛ برخی که شاید حالا فارغ التحصیل هم شده باشند، اما هنوز به دنبال سازمان بورس و وزارت علوم هستند تا مبالغ پرداخت کرده خود را برای این فرصت باز پس گیرند؛ سوال اینجاست که تا کجا باید بدوند که دانشگاه خلف وعده نکرده باشد؟

بودجه و اعتبارات این طرح برای برخی از دانشگاه‌ها همچون دانشگاه تهران، برای سال تحصیلی جاری از سوی وزارت علوم، نسبت به سال قبل تا حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است. کاهش اعتبار و بودجه از یک سو و افزایش تورم ارزی از سوی دیگر مشکلات را سخت‌تر می‌کند. تعداد زیادی از دانشجویان مقاطع دکتری بوده اند که با جهش ارز از سفر تحصیلی و تحقیقی و... منصرف شده اند.

 

دانشجویان شامل این طرح، باید ابتدا با چاپ مقاله‌ای در مجلات بین المللی، راه را برای تمدید این فرصت باز کنند و سپس شرایط بعد از آن را با موفقیت سپری کنند؛ شرایطی که وابسته به معاونت اداره کل بورس، وجود بودجه لازم برای این کار و تخصیص آن، و در نهایت برخورد نکردن به موارد و موانع دیگر در این راه است.

از دیگر مسائلی که باعث شده است تا تشویق زیاد به این طرح مخالفان خود را داشته باشد، چنین مسئله‌ای است که با ترغیب زیاد اساتید و دانشجویان به سمت فرصت‌های مطالعاتی بلند مدت و کوتاه مدت، شاید باعث این موضوع شود که آن‌ها دیگر به ایران بازنگردند.

باید به چنین موضوعی نیز توجه داشت که به روزرسانی علم و دانش اساتید یک کشور تا کجا فقط در داخل کشور انجام خواهد شد؟ شرایطی شبیه به ایزوله بودن فرایند به روز رسانی در کنار خود یک پارادوکس است.

کشور ما با شرایط تحریم و مشکلاتی که در این راستا دارد، باید از طریق بالا بردن سطح علمی اساتید و دانشجویان قوی، پتانسیل علمی خود را بالا ببرد.

 

طبق گفته فتوحی، رییس دانشگاه صنعتی شریف، سهمیه فرصت مطالعاتی دانشجویان دکتری در سال جدید کاهش یافته است، اما بر اساس گفته وزیر علوم میزان فرصت مطالعاتی‌ها کاهش نیافته است؛ باید دید ادعا کدام است و حقیقت کدام.