صید ماهی کمیاب زردپر به بهانه بوی نامطبوع آب بجنورد / محیط زیست مخالف است یا مجوز داده؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حسین اکبری؛ کیفیت آب شرب بجنورد یکی از پربحث‌ترین موضوعات مطرح شده بین مردم این شهر است؛ هرچند بجنورد از منابع آبی نسبتا مناسبی برخوردار است، اما کیفیت آب این شهر چه از نظر مزه و بو و چه داشتن املاح مورد تایید مردم نیست. از این جهت بیشتر مردم مجبور به خریداری دستگاه تصفیه آب و نصب آن در منزل خود هستند.

تا حدود ۳ هفته قبل، پس از هر بارندگی گسترده در بجنورد و شیروان، آب مصرفی شهروندان قطع می‌شد. علت آن نیز ورود گل و لای به درون سد شیرین دره بود؛ سدی که وظیفه تامین آب شهرستان بجنورد را بر عهده دارد، اما این مشکل از حدود ۲۰ روز قبل با اجرای طرح آب برداری از سطح بالایی سد رفع شد.

 

 

با این حال هنوز مشکل طعم و بوی آب پابرجاست. مردم بجنورد معتقدند آب بجنورد برخی از اوقات بوی ماهی می‌دهد که آشامیدن آب را سخت می‌کند. از سوی دیگر رسوب گیری ظروف پس از هر بار شست و شو و یا ایجاد لایه‌های رسوبی در سماور پس از چند روز، داشتن رسوبات در درون آب بجنورد را تایید می‌کند.

با این حال سید عقیل مرتضوی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو کیفیت آب بجنورد را در نیمه بالایی استاندارد‌های آب شرب ارزیابی کرده و معتقد است در بسیاری از شهر‌های کشور این عدد زیر استاندارد است.

وی می گوید: تصفیه خانه آب بجنورد بسیار مدرن و مجهز است و آب آشامیدنی به صورت کاملا سالم به خانه مردم می‌رسد، اما اگر املاحی در آب رویت می‌شود ممکن است از لوله کشی داخل منزل و یا لوله‌های آب کوچه و خیابان باشد.

این در حالی است که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان نیز این بوی بد را تایید کرده و می گوید افزایش ماهی در سد شیرین دره باعث می‌شود آب بوی نامطبوع بگیرد.

 

مرتضوی ادامه داده که به منظور رفع بوی نامطبوع آب ، باید ماده‌ای گران قیمت در تصفیه خانه به آب افزوده شود که این امر بسیار پر هزینه است؛ لذا تصمیم گرفته ایم با صید ماهی از سد، میزان وجود ماهی را در آب کم کنیم تا بوی آب تغییر پیدا نکند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی با تاکید بر اینکه برداشت ماهی از هفته آتی آغاز می‌شود، گفت: سال گذشته نیز مجوز‌های برداشت ماهی آماده بود که به دلیل برخورد با کرونا، پیمانکار کار را رها کرد، اما از هفته آینده صید آغاز می‌شود.

وی در انتها گفت: میزان صید ماهی ۵ تن است که در قیاس با ماهی موجود در آب بسیار اندک است، اما بناست روی آب مطالعات انجام شود و در صورت ایجاد تغییر، صید ادامه یابد.

اما موضوع به این سادگی‌ها نیست. نخستین باری که موضوع صید ماهی زردپر از سد شیرین دره مطرح شد حدود ۲ سال پیش بود. آن زمان بر اساس یک مزایده، برداشت ماهی با قیمت غیر واقعی به پیمانکار غیر بومی سپرده شد؛ موضوعی که مردم منطقه با آن مخالفت بودند.

 

در همان زمان، یعنی سال ۹۷، علی محمد خوردوستان، عضو شورای اسلامی بخش مانه اظهار کرد: در زمان احداث سد شیرین دره، مسئولان شرکت آب منطقه‌ای وقت استان به روستائیان بالادستی و پائین دستی سد شیرین دره، وعده‌هایی مبنی بر بهره مندی این روستاها در حوزه‌های گردشگری، آب شرب و شیلات و در ازای ضرری که به اراضی و اموال آنان وارد شده بود، دادند.

خوردوستان تصریح کرد: شرکت آب منطقه‌ای استان وعده داده بود که ۳۵ روستای بالادستی و پائین دستی بخش مانه علاوه بر آب شرب، از آب کشاورزی نیز بهره‌مند خواهند شد، اما پس از بهره برداری از این سد، این ساکنان نه تنها قطره‌ای از آب شرب بهره‌مند نشدند ، بلکه آب کشاورزی را نیز از این شرکت به قیمت گزافی خریداری کرده اند.

وی با اشاره به واگذاری شیلات و بهره برداری از صید سد شیرین دره به یک شرکت خصوصی غیر بومی نیز افزود: روستائیان از این موضوع به شدت ناراحت و شاکی اند و آب منطقه‌ای استان موضوع واگذاری صید ماهی این سد را، با مزایده و اطلاع رسانی اینترنتی توجیه می‌کند.

خوردوستان گفت: برای روستائیان دسترسی به روزنامه و اینترنت مقدور نیست و به همین دلیل اهالی شهرستان مانه و سملقان از مزایده‌ صید ماهی در سد شیرین دره به هیچ عنوان مطلع نبودند. توجیه این مسئول استان قابل قبول و منطقی نیست.

عضو شورای اسلامی بخش مانه عنوان کرد: با توجه به اینکه ماهی زردپر گونه‌ای کمیاب در کشور است، معمولا این ماهی در این سد به صورت قاچاقی صید می‌شده و در استان‌های شمالی کشور نیز با قیمت بالا به فروش می‌رسیده است.

وی با بیان این که اگر این ماهی به گفته مسئولان آب سد را دچار مشکل کرده است، چرا به اهالی این منطقه واگذار نکرده اند، خاطر نشان کرد: اگر برداشت این ماهی از سد شیرین دره به روستائیان اطراف این سد واگذار می‌شد، قطعا در سفره مردم تاثیر گذار بود. از طرفی در قرارداد ذکر شده بود که صید ماهی باید حداکثر میزان باشد و خبری از تعیین محدوده نبود. ایرادات اساسی به قرارداد باعث شد کار متوقف شود و به سال بعد یعنی سال ۹۸ منتقل شود. سال گذشته نیز به دلیل شیوع کرونا در بهمن و اسفند کار متوقف شد.

فرای این مسائل موضوعات جدی تری نیز مطرح می‌شود. آیا اساسا برداشت ماهی باعث رفع بوی آب می‌شود؟ آیا محیط زیست با چنین تصمیماتی موافق است؟

 

اردیبهشت ماه سال جاری مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی به این سئوالات پاسخ داد. مهدی اله پور اظهار داشت: بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد ماهیان زردپر نمی‌توانند سبب کاهش کیفیت آب شوند و به عکس، این آبزیان به عنوان تصفیه کننده آب که از میکروارگانیسم‌ها و موجودات ریز آب تغذیه می‌کنند، سبب افزایش کیفیت آب می‌شوند.

اله پور بیان کرد: این گونه را می‌توان به عنوان یک پیش مرگ در صورت آلودگی آب توسط مواد شیمیایی در نظر گرفت؛ که در مواقع بحرانی قبل از اینکه آب به مصرف آشامیدنی برسد، می‌تواند به عنوان نشانگر طبیعی کیفیت آب تلقی گردد.

وی افزود: ماهی زردپر یا زردک از نظر حفاظتی از آبزیان حمایت شده است و این گونه آبزی، در رده‌های گونه‌های آسیب پذیر قرار دارد و یگان حفاظت محیط زیست استان با هر گونه صید ماهی غیر مجاز برخورد قانونی خواهد کرد.

حال اینکه چطور مجوز‌های لازم برای صید ماهی زردپر اخذ شده سئوال اساسی است که خبرگزاری دانشجو در پی یافتن پاسخ آن است.

در هر صورت حیات و ممات این ماهی کم یاب در دست مسئولان استان است. توجیه بهبود کیفیت آب که کارشناسان به آن شبهه وارد می‌کنند، مورد تاکید مسئولان آب منطقه‌ای است، اما پس از صید ماهی به صورت ملموس، مشخص می‌شود که برداشت ماهی اثری در کیفیت آب داشته یا خیر؟