گزینه‌های رئیسی برای وزارت خارجه؛ مستاجر میدان مشق کیست؟

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، زهرا مهران راد؛این روز‌ها هرچه به ۱۲ مرداد و روز تحلیف دولت سیزدهم نزدیک می‌شویم، بازار گمانه زنی انتخاب وزرا نیز داغ‌تر می‌شود و در این بن برخی پست‌ها و وزارت خانه‌های کلیدی مثل وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی و سازمان انرژی اتمی شاید به دلیل گره خوردن به سناریوی تکراری تحریم و مذاکرات قدری جنبه حیاتی تربرای این سرزمین داشته باشد و شاید بتوان اینگونه گفت که بسیاری ازاوضاع و شرایطی که در حوزه مدیریت تحریم‌ها مهم و ضرور است در گرو تصمیم در این حوزه‌های نهادی و تاثیرگزار خواهد بود.

گرچه در خلال مناظرات اتنخاباتی آنچه بار‌ها تکرار شد، سیاست تعاملی جمهوری اسلامی، ادامه مسیر مذاکره و باقی ماندن بر سر برجام است. اما با همه این‌ها انتخاب گزینه‌ای که سکان دستگاه دیپلماسی را در دست می‌گیرد تعیین کننده، مهم و محوری خواهد بود.

اما در این بین چند گزینه نام آشنا برای دستگاه دیپلماسی بر سر زبان‌ها می‌چرخد که یکی از این چهره ها" علی باقری کنی" است که محتمل‌ترین گزینه به نظر می‌رسد و این روز‌ها در اتاقی در وزارت خارجه مستقرشده که البته گفته می‌شود وظیفه امور انتقالی در وزارت خارجه را عهده دار است و در نهایت ممکن است، فرد دیگری در قامت وزیر معرف شود، وی برادرزاده حجت الاسلام "محمد رضامهدوی کنی" نخست‌وزیر سابق ایران و رئیس فقید مجلس خبرگان رهبری است.

باقری کنی آیا در چند قدمی وزارت خارجه؟

علی باقری کنی متولد ۱۳۴۶ خورشیدی، فرزند محمدباقر باقری کنی عضو سابق مجلس خبرگان رهبری و دانش‌آموخته رشته معارف اسلامی و اقتصاد از دانشگاه امام صادق (ع) است که پیشینه تدریس اقتصاد در دانشگاه را نیز دارد.
باقری کنی دیپلمات ایرانی است که بیشتر این کسوت را در قوه قضاییه به منصه ظهور رسانده، او معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه ایران و دبیر ستاد حقوق بشر و به عبارتی جانشین محمدجواد لاریجانی است. باقری کنی در دوران دبیری سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، معاون سیاست خارجی و امنیت بین‌الملل دبیر این شورا و نیز مذاکره‌کننده ارشد پرونده هسته‌ای ایران بود.

سیاست مدار ۵۴ ساله‌ای که فعالیت خود را ازستاد حقوق بشر قوه قضائیه در سال ۱۳۸۴ آغاز کرده است، نهادی که تقریبا می‌توان گفت نقش دستگاه دیپلماسی قوه قضائیه جمهوری اسلامی را بازی می‌کند و در مجامع جهانی به عنوان نماینده ایران در مجامع بین‌المللی پاسخگوی اتهامات مربوط به نقض حقوق بشر در کشور است. پس ناگفته پیدا است انتخاب علی باقری کنی از سوی سید ابراهیم رئیسی به عنوان جانشین محمدجواد لاریجانی، باری به هرجهت نبوده و ناشی از یک نوع شناخت و اعتماد به عملکرد او بوده است.

*امیر عبداللهیان مردی با انعطاف کاری با دولت‌های متفاوت که بعید نیست تایید رئیسی را نیز به دست بیاورد

گزینه بعدی این روز‌ها به عنوان گزینه احتمالی سکانداری وزارت خارجه مطرح است" حسین امرعبداللهیان "است، امیر عبدالهیان را بیشتر می‌توان برآمده از بدنه وزارت خارجه دانست. وی در سال ۱۳۴۳ در دامغان متولد شده است. مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۳۷۰ در رشته روابط دیپلماتیک از دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه دریافت کرده، و دارای مدرک کارشناسی ارشد روابط بین اللملل از دانشگاه تهران است که در سال ۱۳۷۵ اخذ شده است و همچنین مدرک دکترای خود را نیز از دانشگاه تهران در رشته روابط بین الملل دریافت کرده است.

امیرعبداللهیان همچنین مدرس دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه بوده، و سابقه داوری رساله‌های دکترای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران را دارد، عضو هیئت موسس مرکز مطالعات غرب آسیا (اندیشکده روابط بین الملل) نیز هست.

در مورد امیر عبداللهیان چند امتیاز وجود دارد او با ساختار وزارت خارجه آشناست، اطلاعش از مناسبات منطقه‌ای و تسلطش به چند زبان، جزء محور‌های توانمندی اوست و همچنین نهاد همکار وزارت خارجه یعنی سپاه قدس نیز رابطه خوبی با او دارد که همین مورد آخر در توانایی او در مدیریت و کنترل مناسبات شاهد مدعاست و به نظر می‌رسد کابینه سیزدهم حتما فردی مورد قبول این نهاد را به وزارت خارجه منصوب می‌کند؛

اما در مورد حسین امیرعبداللهیان به نظر می‌رسد وی در بین کشور‌های منطقه نماد چندان مثبتی در رابطه آن‌ها با جمهوری اسلامی نباشد و همین تصویر نه‌چندان مطلوب می‌تواند روی رابطه با اروپا و آمریکا نیز تأثیر بگذارد. امیرعبداللهیان سفیر ایران در بحرین بوده، معاون عربی و آفریقایی وزارت خارجه دولت احمدی‌نژاد بود؛ که البته در دولت اول روحانی نیز ابقا شد. او از مرداد ماه سال ۱۳۹۵ دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین اللملل مجلس شورای اسلامی بوده است، و نیز دبیرکلی دبیرخانه دائمی کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین را برعهده داشته است.

امیرعبداللهیان در کارنامه خود سابقه همکاری با دولت‌های احمدی نژاد و روحانی را داشته است، همچنین وی دستیارویژه علی لاریجانی و محمدباقر قالیباف در مجلس شورای اسلامی نیز بوده است وبعید نیست که بتواند تایید ابراهیم رئیسی را نیز کسب کند.

*صفری و سابقه همکاری با چین و روسیه
گزینه احتمالی دیگر مهدی صفری است، دیپلمات با سابقه‌ای که تجربه حضور در کشورهای، چون  چین، روسیه و اتریش را در کارنامه خود و در کسوت سفیر داشته است، صفری همچنین در حوزه‌های مختلف از آسیا تا اروپا و حوزه اقتصادی کار کرده است. او در دولت دهم، بعد از علی باقری‌کنی به سمت معاونت اروپایی وزارت خارجه منصوب شدو جز طیفی از دیپلمات‌ها است که با منوچهر متکی و همکارانش کار کرده‌اند.

گرچه سن و وضعیت صفری با آنچه تعریف چابکی در انتخاب وزرا است فاصله زیادی دارد، اما به دلیل اهمیت قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین و سابقه او در خصوص حضور در این کشور‌ها به عنوان سفی کشورمان در سال‌های گذشته نام او نیز در بسیاری از محافل سیاسی به عنوان گزینه احتمالی برای سمت وزارت خارجه به گوش می‌رسد.

*سید علی حسینی تاش
به غیر از سه گزینه مطرح شده این روز‌ها نام "سید علی حسینی تاش "نیز به عنوان مستاجرمیدان مشق به گوش می‌رسد، وی معاون راهبردی و بررسی‌های عمومی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و رئیس اسبق دانشگاه امام حسین (ع) می‌باشد. از او می‌توان به عنوان یکی از اعضای عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در زمان دبیری علی لاریجانی بر شورای عالی امنیت ملی یاد کرد و البته رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران با روسیه در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران در همان دوران می‌باشد.

ریاست ستاد نیروی زمینی سپاه پاسداران بین سال‌های ۶۴ تا ۶۶، جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران در سال‌های ۶۶ و ۶۷، معاون تحقیقاتی وزارت دفاع، رئیس مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی از سال ۶۸ تا ۸۲ از دیگر سمت‌های او در گذشته می‌باشد.

*عراقچی گزینه‌ای محتمل که هزینه داخلی را برای سیاست خارجی رئیسی بالا خواهد برد
البته برخی منابع آگاه انتخاب عباس عراقچی را نیز به عنوان یک گزینه محتمل رد نمی‌کنند، یک منبع آگاه در وزارت خارجه که خواست نامش فاش نشود دراین خصوص به خبرنگار ما گفت: عراقچی یک ازگزینه‌های محتمل برای وزارت خارجه دولت سیزدهم است، چون از یک سو از ابتدا در جریان مذاکرات برجامی بوده، از صفر تا صد آن با خبر است و اشراف کامل بر مباحث حقوقی در این حوزه دارد و از سوی دیگر انتخاب او به عنوان مسئول اصلی مذاکرات وین از فروردین تاکنون با تایید مقامات ارشد نظام حکایت از میزان سطح بالای مقبولیت او در نظام دارد.

البته به این موارد باید اضافه کرد که عراقچی در جلسه‌ای که رئیس جمهور منتخب پیش از برگزاری اولین نشست خبری خود با خبرنگاران داشت نیز حضور داشت و همه این‌ها حکایت از پتاسیل عراقچی و انتخاب او به عنوان وزیرخارجه دولت سیزدهم و یا حتی معاون وزیر خارجه دارد، البته ذکر این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که این انتخاب می‌تواند هزینه‌های سیاسی در داخل برای ابراهیم رئیسی داشته باشد، اما به هرحال عالم سیاست، هیچ گاه عالم چندان قابل پیش بینی نبوده است.

*غریب آبادی کارمند حرف گوش کن این روز‌ها در وین
گزینه دیگر کاظم غریب آبادی است نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که این روز‌ها به بهانه مذاکرات وین نام او بیشتر بر سر زبان‌ها افتاده است، کارمند حرف گوش کنی که به نظر می‌رسد سیاست‌های مورد نظر نظام را به خوبی و درستی در چارچوب‌های مدنظر تبیین می‌کند، مهارتی که البته به تنهای نمی تواند فاکتور لازم برای برتن کردن ردای وزارت باشد.

غریب آبادی یک شانس یا امتیاز هم در این بین داردو اینکه او نیز مانند علی باقری با رئیسی در قوه قضائیه همکار بوده است، وی سابقه کار در حوزه خلع سلاح دارد و در سمت معاونت بین‌الملل و قضائی حقوق بشرجانشین محمدجواد اردشیر لاریجانی در سال‌های ۹۳ تا ۹۷ شد، که البته با افول لاریجانی‌ها در قوه قضائیه او نیز از این سمت برکنار شد.

به هرحال گرچه بعید به نظر می‌رسد در تقویم روز شمار معرفی کابینه دولت سیزدهم گزینه دیگری به این اسامی اضافه شود، اما در دنیای سیاست اتفاقات غافلگیر کننده کم نبوده و ممکن است گزینه‌های سایر وزارت خانه‌ها تاثیری بر اسامی احتمالی فوق برای تصدی وزارت خارجه داشته باشد که صبح روز تحلیف از آن پرده برداری شود.