هزار «اسمش را نبر» در تهران کم داریم!

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ اگر اهمیت به بهداشت عمومی و دقت در حفظ سلامت جامعه را از شاخص های رفاه و پیشرفت هر مجموعه شهری بدانیم، متوجه می شویم که زمانی‌که در یک شهر، بهداشت عمومی به‌واسطه نبود خدمات رفاهی ضروری نظیر سرویس‌های بهداشتی، با مسئله و چالش روبرو می‌‌شود، آسیب‌هایی گریبان جامعه خواهد گرفت که در صورت تداوم، تأثیرات نامطلوبی بر جا می‌گذارد.

تهران با داشتن 10 میلیون نفر جمعیت به حدود 12 هزار چشمه توالت نیاز دارد که با در نظر گرفتن میانگین هشت چشمه برای هر ساختمان سرویس باید 1500سرویس بهداشتی عمومی مجهز و کامل احداث شود، اما پایتخت در حال حاضر تنها حدود 200 سرویس بهداشتی دارد.

در تهران و در اردیبهشت ماه سال 83، شورای شهر تهران برای اولین بار موضوع احداث سرویس‌های بهداشتی شهر را مطرح کرد و بر این اساس شهرداری تهران موظف شد برنامه بازسازی و احداث سرویس‌های بهداشتی به همراه مکان‌یابی آنها با توجه به نقاط پرتراکم شهر را در دستور کار خود قرار دهد.

بر این اساس در مناطق مختلف تهران 60 سرویس بهداشتی مکانیزه احداث شد که نمونه آن را در میدان های شهر می‌توان دید، البته حدود 60 سرویس بهداشتی مکانیزه نیز در دیگر مناطق شهر تهران ساخته و نصب شده است؛ همچنین تعداد 60 سرویس بهداشتی در پارک‌های شهر تهران وجود دارد‌، اما این تعداد سرویس بهداشتی به هیچ عنوان جوابگوی نیازهای موجود نیست و باید مکان‌یابی سرویس‌های بهداشتی در سطح شهر براساس یک برنامه و یک الگوی مشخص انجام شود.

برای ساخت سرویس های بهداشتی چند مشکل اساسی وجود دارد. یکی از این مشکلات، جانمایی سرویس بهداشتی است. مسئولان شهری می گویند هر جا که می خواهند توالت بسازند با مخالفت شهروندان مواجه می شوند و این، یکی از بزرگترین معضلات پیش روست.

با این حال، سال گذشته مسئولان شهرداری وعده ساخت 3000 سرویس بهداشتی عمومی را داده بودند که این وعده تا کنون به طور کامل محقق نشده است.

هم‌اکنون بسیاری از مکان‌های عمومی شهر تهران همچون ایستگاه‌های مترو فاقد سرویس بهداشتی عمومی هستند. پایانه‌ها و بوستان‌های شهر هم اگرچه اغلب سرویس بهداشتی دارند، اما به دلیل جلوگیری از تجمع آسیب‌های اجتماعی و معتادان در این اماکن، در بسیاری از اوقات با درهای قفل آن مواجه می‌شویم. در برخی میدان های شهر هم سرویس بهداشتی پرتابل (سیار) قرار گرفته است، اما بعضاً تنها در وقت نماز قفل درهای آن گشوده می‌شود.

نه تنها در مکان‌های عمومی، بلکه در اماکن خصوصی مانند رستوران‌ها نیز مشکل سرویس بهداشتی وجود دارد و با توجه به اینکه بر اساس مطالعات، هر انسان به طور متوسط سه سال از زمان عمر خود را در توالت بسر می‌برد توجه به جایگاه بهداشت در سرویس‌های بهداشتی از نکات بسیار حائز اهمیت است.

سرویس‌های بهداشتی که خیلی هم بهداشتی نیستند

اما کمبود سرویس بهداشتی در پایتخت تنها مشکل این حوزه نیست. عدم نظافت، بوی نامطبوع ناشی از فقدان سیستم تهویه مناسب، فقدان سرویس بهداشتی مناسب‌سازی شده برای معلولان و سالمندان و نیز مشکلات امنیتی ناشی از حضور بی‌خانمان‌ها و معتادان در سرویس‌های بهداشتی از جمله مشکلاتی است که در سرویس‌های بهداشتی موجود در سطح شهر با آن مواجهیم.

از سوی دیگر، سرویس‌های بهداشتی همواره در معرض پدیده تخریب قرار دارند و از نوشتن الفاظ و عبارات رکیک گرفته تا آسیب زدن به تجهیزات و سرقت شیرآلات در سرویس‌های بهداشتی عمومی به چشم می‌خورد.

توجه به معضل سرویس بهداشتی با درانداختن طرحی نو!

شهرداری تهران برای حل معضل سرویس بهداشتی، چاره اندیشی هایی کرده است. از جمله این راهکارها، ساخت سرویس های بهداشتی جدید با امکانات جدید است. در این زمینه معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران به پیشینه طراحی سرویس‌های بهداشتی از سوی سازمان زیباسازی شهر تهران در حوزه خدمات شهری اشاره می کند و می گوید: کارهایی که در طول سنوات گذشته در موضوع سرویس بهداشتی عمومی انجام شده بود، نتیجه رضایت‌بخشی به دنبال نداشت و به همین خاطر، تدوین طرحی برای ساخت سرویس بهداشتی عمومی در سطح شهر به سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران سپرده شد.

این مقام مسئول از طراحی سرویس های بهداشتی جدید و ویژه خبر می دهد و می گوید: برای جلوگیری از بوی نامطبوع، هوای سرویس بهداشتی باید حداقل 20 بار در ساعت بگردد که این موضوع در تهویه سرویس‌های بهداشتی جدید لحاظ شده است.

آن‌گونه که معاون شهردار تهران گفته است، در سرویس‌های بهداشتی جدید علاوه بر اینکه از انرژی خورشیدی برای گرمایش استفاده می‌شود، به مباحثی همچون پوشش عایق برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی هم توجه شده است.

برای امنیت بیشتر، برخلاف گذشته که تنها یک پنجره کوچک در ساختمان سرویس بهداشتی پیش‌بینی می‌شد، پوسته بیرونی سرویس‌های بهداشتی جدید از جنس شیشه طراحی شده و در عین حال، برای حفظ حرمت، پوسته درونی سرویس بهداشتی کاملاً پوشیده است.

سرویس بهداشتی سیار و مکانیزه

هنگام وقوع بحران یکی از نیازهای اساسی که با توجه به شیوع بیماری اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند، سرویس بهداشتی است. به همین خاطر باید علاوه بر سرویس‌های بهداشتی ثابت، تعدادی سرویس پرتابل (سیار)‌ نیز ساخته شود. ضمن اینکه در برگزاری مراسم‌های مناسبتی معمولاً از سرویس سیار در نقاطی که به هر دلیلی امکان ساخت سرویس ثابت وجود ندارد، استفاده می‌شود. بر این اساس سازمان زیباسازی شهر تهران ساخت 500 چشمه سرویس بهداشتی سیار را در دستور کار خود قرار داده است.
 

وقتی خبر ساخت و راه اندازی توالت های مکانیزه با هزینه های کلان در تهران منتشر شد، خیلی ها خوشحال شدند. توالت هایی تمیز با ساختمان هایی همشکل که همگی امکانات بهداشتی اولیه برای یک سرویس بهداشتی! را داشتند؛ صابون، دستمال توالت، شلنگ آب اتوماتیک که هیچ وقت روی زمین نمی افتاد، سیفون مناسب و آب گرم و سرد که برای نخستین بار در توالت های عمومی استفاده شده بود و تنها با یک سکه 50 تومانی می شد از آنها به مدت 10 دقیقه استفاده کرد. حتی این توالت ها اتاقک تمیزی هم برای نگهبان داشتند و همه چیز خیلی خوب و عالی به نظر می رسید. در حقیقت مردم پایتخت امیدوار بودند که از این توالت های مکانیزه به تعداد کافی در تمام نقاط و محلات شهر ساخته شود تا معضل توالت در تهران حل شود، اما نه تنها ساخت این توالت های مکانیزه متوقف شد، بلکه خیلی از همان هایی هم که ساخته شده بود تعطیل گشت؛ مانند توالت مکانیزه ای که در پارک طالقانی یا میدان ونک قرار دارد. دلیل این تعطیلی هم متفاوت بود. بعضی از نگهبانان به دلیل بودجه اخراج شدند و برخی دیگر نیز مورد هجوم معتادان قرار گرفتند و اشیای داخلشان به سرقت رفت و برخی دیگر به دلیل لوله کشی های نامناسب غیرقابل استفاده شدند.