در نشست معرفی و نقد کتاب «شمّاس شامی» مطرح شد:
به گزارش خبرنگار اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، ششمین نشست از سلسله نشست‌های «دوشنبه‌های کتاب اندیشه» عصر امروز در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. در این نشست که به معرفی و نقد رمان «شمّاس شامی» نوشته مجید قیصری اختصاص داشت علاوه بر نویسنده کتاب، یاسین حجازی نویسنده کتاب «آه» و دکتر یعقوب توکلی، کارشناس مسایل سیاسی و پژوهشگر تاریخ اسلام و ایران حضور داشتند و به نقد این کتاب پرداختند.
حجازی با اشاره به این که اثر شماس شامی را به دلایل مختلفی قابل ستایش می داند گفت: یکی از دلایل من برای ستایش این اثر، دلیری نویسنده برای آفرینش اثری از یک قصه مکرر است. قصه عاشورا قصه ای مکرر است و دلیری و دست پُری نویسنده برای رفتن به این سمت قابل ستایش است. علاوه بر این، مشت درشت شعار هم در آن دیده نمی شود و اینها عیار کار را بالا می برد.
نویسنده کتاب آه، دومین حسن کتاب شماس شامی را براعت استهلال و آشنایی زدایی آن دانست و اظهار داشت: در فصل اول و دوم گمان می کنی که قیصری مترجمی است که کتابی را ترجمه کرده است و از همان ابتدا قیصری پرده ای نو در می افکند. حسن دیگر این کتاب تدوین خوش و سزاوار قیصری در اشتمال این رمان در فصول کوتاه است که ایجاد ضرباهنگ کرده و شما را خسته نمی کند. در واقع، قصه برای شما آشکار است اما حسن کش آمدن و اطناب در آن وجود ندارد.
حجازی گفت: حسن بعدی کار به تبدیل آدم های تاریخی به آدم هایی برمی گردد که می توانند در اتمسفر یک رمان راه بروند و حس داشته باشند که نوعی آشنایی زدایی از آدم های تاریخی است. یعنی ما از همه این شخصیت های تاریخی تصویری داریم که مابه‌ازاهای مسلم تاریخی دارند و نویسنده باید پتکی در دست داشته باشد تا کلیشه ذهنی ما را بشکند و آدم جدیدی خلق کند. بنابراین، تبدیل آدم های تاریخی به رمان کار هنرمندانه ای است.
وی افزود: در سریال مختارنامه، مختار تبدیل به یک کاراکتر نشد و همان آدم تاریخی باقی ماند. این مساله پاشنه آشیل رفتن به سمت آثاری است که تصویری سفت و سخت در ذهن ما دارند. در شماس شامی تصویری که از خلیفه ارائه می شود با یزیدی که ما در ذهن داریم فرق می کند و برنده تر و تیزتر است. قیصری اثری فراوطنی و فرازبانی آفریده است و این کتاب هلو برو تو گلویی است برای مترجمی که بخواهد آن را ترجمه کند.
نویسنده کتاب آه در خصوص شخصیت های رمان گفت: در برشمردن شخصیت های رمان که از آن ها تعبیر به «آدم های داستان» می کنم وارد تعریف شخصیت و تیپ نمی شوم. من هنر در دنیای مدرن را یک بسته بندی می بینم و مکملان این بسته بندی را تعبیر به آدم های ماجرا می کنم. برخی از شخصیت های شماس شامی خلاق هستند. مترجم عربی و مترجم فارسی از این دست شخصیت ها هستند. اگر حیلت و آشنایی زدایی نویسنده نبود کتاب در حد کلیشه باقی می ماند.
وی افزود: آدم موثر دیگر جالوت است که طبق تعبیر کتاب، رسول دولت روم یا به تعبیر الان سفیر کبیر روم بوده است. آدم سوم این داستان، خادم جالوت است که راوی این اثر نیز می باشد. آدم دیگر نیز فرستاده ویژه امپراتور روم است که این آدم ها شاکله رمان را تشکیل داده اند و نبود آنها عملا داستان را از درون تهی می کند. خلیفه (یزید) نیز مستندترین آدم این رمان است ولی قصه این است که ما در ساحت رمان گفتگو می کنیم و به دلیل این که خلیفه اکتی در این رمان ندارد او را کاراکتری در ذیل این رمان نمی بینم.
حجازی با اشاره به ضعف های شماس شامی گفت: این کتاب در چند حیطه دچار حفره است که یکی از آنها زبان رمان است. کسی می گوید نخستین داستان زمانی پدید آمد که چوپانی هراسان آمد و گفت: گرگ. در حالی که پشتش گرگ نبود اما مردم حرف او را باور کردند. مساله این است که چگونه گفته گرگ که مردم حرفش را باور کرده اند. زبان نیز لحن داستان را پدیدار می کند و عمده مشکل این اثر زبانش است.
وی بیان داشت: برخی از گزارش نویسی های اثر نیز دارای مشکل است. مثلا اثر قرار است گزارش نویسی های خادم و محرم یک آدم سیاسی در روم باشد اما در جاهایی از کتاب این گزارش نویسی را از سوی او نمی بینیم. همچنین برخی از کلماتی که در این کتاب به کار رفته مانند ماساژ، بالکن و ... مربوط به دوره جدید است و آوردن آنها در این کتاب اشتباه است.
ارسال نظرات