پاینده: وزارت ارشاد از انتشار مجدد آتش خاموش جلوگیری کند، این وصیت دانشور بود

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» حسین پاینده دانشیاری دانشگاه علامه طباطبایی در مراسم بازبینی (1300 -1390) که به مناسبت دومین سالگرد درگذشت سیمین دانشور که عصر امروز در تالار شهناز خانه هنرمندان برگزار شد سخنانش را با این پرسش آغاز کرد که توانایی سیمین دانشور چه بود که او را متمایز کرد و در ادامه گفت: به نظرم یکی از کارهای مهم سیمین در داستان‌هایش این بود که خواننده را از نظرگره منفعل به شرکت کننده فعال در دنیای داستانی خودش تبدیل کرد در حالی که اصلا به این مسئله توجه نمی‌شد. نویسنده‌ای در کارش موفق است که خواننده را به دنیا داستانی‌اش سوق دهد فکر می‌کنم آزمایشگاه اخلاق نام برازنده‌ای برای آثار سیمین دانشور باشد.

وی افزود: سیمین دانشور از مرز جنسیت فراتر رفت و به خوبی توانست دنیا مردان را هم در آثارش به کار برد او رصدکننده و یا دیده‌بان فرهنگی است و اگر مجموعه آثار وی را بخوانیم به روشنی تحولات فرهنگی این جامعه را درمی‌یابیم. موضوعاتی که معمولا از چشمان مردمان عادی پنهان می‌ماند او آنها را درمیافت و می‌کاوید.

وی با اشاره به اینکه از رمان سو و شون تا سال 1363، چهار صد هزار نسخه رسمی چاپ شده است عنوان کرد:‌ بعد از بوف کور رمان بازی سو و شون پر تیراژ ترین و پر خواننده‌ترین رمان به حساب می‌‌آید و این مسئله تنها با تیزبینی فرهنگی دانشور میسر شده است سیمین دانشور یک حامعه‌شناس بلکه یک روان‌شناس و روانکاو قوی بود وی این توانایی را داشت که رمان پنج‌صدایی بنویسد.

پاینده در ادامه سخنانش گفت: یکی از ضعف‌های بارز رمان‌نویسی در دنیای امروز این است که شخصیت‌ها بلندگوی ایدولوژیک نویسنده هستند و آرا و افکار نویسنده را بیان می‌کنند و همچون عروسک‌های خیمه‌شب بازی هستند.

وی اظهار داشت: به گمانم سیمین دانشور با نقاشی مینیاتور و طرح‌های قالی ایرانی کاملا آشنا بود استفاده دانشور از این دو تکنیک اصلی ایران در رمان که یک ژانر غیرایرانی است جای خودش را نشان می‌دهد که در صحنه آغازین رمان‌هایش صحنه‌ای را گنجانده که اگر آن را باز کنیم تمام رویدادهای داستان در آن نمایان است.

دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه با بیان اینکه دید سیمین دید انتقادی بود گفت: سیمین دانشور اولین زن رمان‌نویس ایرانی نبود پیش از او امینه پاک‌روان رمان نوشته است منتهی وی استاد ادبیات فرانسه بود و آثارش را به زبان فرانسه می‌نوشت. سیمین دانشور اولین زن رمان‌نویس ایرانی که آثارش را به زبان فارسی نوشته است.

وی در بخش دیگری از سخنانش خاطرنشان کرد: من در این مراسم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقاضا دارم که جلوی انتشار آتش خاموش را بگیرد این مسئله از وصایای سیمین دانشور است او اعتقاد داشت کتاب آتش خاموش بسیار ناپخته است وچندین بار هم گفت راضی به انتشار مجدد این کتاب نیستم من از وزارت ارشاد خواهش دارم بر روی چاپ کتاب‌ها نظارت کنند وقتی نویسنده‌ای از دنیا می‌رود معلوم نیست بر سر آثارش چه می‌آید سیمین دانشور وارثی ندارد و در صورتی که یک نویسنده وارثی نداشته باشد چه وارثی بهتر از وزارت ارشاد خواهد بود.

وی ادامه داد: سیمین دانشور در طول زندگیش نگذاشت آتش خاموش چاپ مجدد شود وی بعد از رفتن به دوره دوساله نویسندگی خلاق دیدش عوض شد و به نویسنده دیگری تبدیل گردید.

پاینده ادامه داد:‌ امروزه در دنیای تصویر زندگی می‌کنیم و فیلم سینمایی از مرزها فراتر می‌رود و غرب ادبیاتش را به شدت از راه فیلم‌ سینمایی به جهان معرفی کرده است من خواهش دارم پروژه‌ای برای سو وشون تعریف کرده و اجازه دهید یک فیلم سینمایی برایش ساخته شود همچنین تقاضا دارم بورس تحصیلی سیمین دانشور اعطا شود البته در صورتی که از محدودیت‌های جنسیتی فراتر رفته و این بورس هم به زنان و هم به مردان داده شود اما نه از طریق دانشگاه.

دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: ما نزدیک به یک دهه هست که رشته ادبیات را در دانشگاه‌هایمان داریم اما از این دانشگاه برای این کارها بخاری بلند نمی‌شود به نظرم باید از کسانی که در زمینه سیمین دانشور کار کرده‌اند دعوت کنیم و با در نظر گرفتن یک دوره یک ساله از آنها بخواهیم که تدریس کنند و نیز از کسانی که می توانند راه سیمین دانشور را ادامه دهند حمایت مادی کرده و تسهیلاتی به آنها بدهیم.

وی گفت: یک سال و نیم پیش از شروع این اتفاقاتی که در سوریه می‌افتد به همایشی در باره رمان به سوریه رفتم که از تمام کشورهای عربی در آن همایش حضور داشتند رمان دنیای عرب را در آنجا کاملا شناختم و با بانوان نویسنده‌ای که در آن همایش حضور داشتند گفت‌وگو کردم اما در نهایت باید بگویم کارهای سیمین دانشور چند سر و گردن از رمان‌های عرب برتر است اما دریغا که این آثار را معرفی نکردیم و از ابزار سینما در این جهت استفاده نکردیم.

در ادامه مراسم جواد محقق شاعر کشورمان شعری درباره جلال آل احمد خواند و مستند بی‌سرو سیمین پخش گردید.