گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو» - علیرضا کهزادی؛ طرح پالایشی سیراف شامل هشت پالایشگاه هر کدام به ظرفیت 60 هزار بشکه در هر روز است و قرار است مجموعاً 480 هزار بشکه میعانات گازی را پالایش کند تا در کنار سایر طرحهای دیگر کشور، صادرات میعانات گازی کشور را به صفر برساند. برنامه ریزی و اجرای صحیح و کارشناسی شده این طرح از جنبههای مختلفی نظیر کاهش خام فروشی منابع ملی کشور، تجربه حضور بخشهای نیمه خصوصی و حضور در بازار فرارودههای نفتی از طریق صادرات مشتقات نفتی می تواند جزو نقاط مثبت این طرح باشد. اما نقاط ابهام و ضعف بسیاری در این طرح وجود دارد و بیم این می رود که این طرح نیز به سرنوشتی مشابه سایر طرحهای احداث پالایشگاه در کشور دچار شود و یا موجب ایجاد چالشهای جدیدی در صنعت نفت کشور شود. این نقاط ابهام و ضعف عبارتند از:
1- نفتا، گاز مایع، گازوئیل و سوخت جت محصولات طرح پالایشی سیراف هستند، به طوریکه نفتا و گازوئیل مجموعا 89 درصد از حجم محصولات این طرح را شامل میشوند. این در حالی است که تولید نفتا نه تنها عین خام فروشی است بلکه قیمت این محصول از ماه جولای سال گذشته با افت شدید قیمت در بازار جهانی مواجه شد و هم اکنون از بازار خوبی برخوردار نیست (1). بگونهای که طی 18 ماه گذشته، گاهاً قیمت نفتای فوب خلیج فارس از قیمت نفت خام اوپک هم پایینتر رفته است. از سوی دیگر، اگر گازوئیل از کیفیت و استانداردهای روز دنیا برخوردار باشد، بازار مناسبی در منطقه دارد. اما متأسفانه گازوئیل تولیدی در طرح پالایشی سیراف، قرار است بدون هیچگونه شیرین سازی و با غلظت گوگرد ppm 2500 به بازار عرضه شود. این گازوئیل به هیچ وجه قابلیت ارائه به بازارهای مطمئن و بلند مدت خود را ندارد و تنها بصورت کوتاه مدت در بازارهای خاص، مانند افغانستان قابلیت فروش دارد.
2- با توجه به مورد فوق، وزارت نفت هم رصد غیرکارشناسی در مورد الگوی فرآیندی و محصولات پالایشی این طرح ارائه داده است و هم در مورد تحولات بازار محصولات این طرح از یک بازار غیر واقعی برای فروش محصولات این پالایشگاه دم میزند. در نتیجه، عدم وجود مطالعات پشتیبان و عمیق در بسیاری از جنبههای فنی و کارشناسی این طرح به وضوح نمایان است. نتیجه اینگونه طرحها که بسیار سریع متولد می شوند، تصمیماتی میلیاردی و درازمدتی هستند که هزینه اشتباهات آن از جیب مردم پرداخت می شود و سود آن به عدهای خاص می رسد.
پی نوشت:
1- سید محسن قمصری، مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در یک نشست خبری (سال 93) گفت: «عرضه نفتا در بازار نسبت به تقاضای این محصول به شدت فزونی گرفته است و پالایشگرها برای فروش نفتای خود با مشکل مواجه هستند».