«سیمین‌دخت‌ وحیدی» بانوی برگزیده فرهنگ شد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در آیین اختتامیه سومین جایزه ادبی - علمی طاهره صفارزاده که با حضور برخی از مسئولان و چهره‌های شناخته شده فرهنگی هنری از جمله احمد مسجدجامعی عضور شورای شهر تهران، حجت الاسلام دعایی مدیر مسئول موسسه اطلاعات، عارف حسین رئیس موسسه فرهنگی اکو، علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های حوزه هنری، مرتضی گودرزی دیباج رئیس مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری، رضا اسماعیلی دبیر این جایزه، موسی بیدج، علی داوودی، مصطفی علی‌پور و بسیاری دیگر از چهره‌های ادبی در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد، «سیمین‌دخت‌ وحیدی» شاعر و پژوهشگر پیش‌کسوت کشورمان به عنوان بانوی فرهنگ سال 94 انتخاب و معرفی شد.

«سیمین‌دخت وحیدی» از شاعران متعهد و پرتلاش است که در سال ١٣١٢ شهرستان جهرم متولد شد. وی از نوجوانی به سرودن شعر پرداخت و در ٢٥ سالگی مجموعه داستانی تحت عنوان «لاله های داغدار» نوشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز همکاری خود را با صدای جمهوری اسلامی ایران و با حوزه هنری آغاز کرد و تدریس در کارشناسی شعر تربیت معلم را عهده دار شد.

وی همچنین در کانون مرکزی آموزش و پرورش به تدریس شفاهی و مکاتبه‌ای برای جوانان کشور پرداخت و ضمن عضویت در شورای شعر حوزه هنری، سردبیری ماهنامه «کوثر» را پذیرفت.

سیمین‌دخت وحیدی هم‌زمان با دفاع مقدس در فضای شهرهای جنگ زده و خطوط مقدم جبهه به شعرخوانی و همگامی با رزمندگان می‌پرداخت.

مجموعه اشعار این شاعر کشورمان عبارت اند از: «یک آسمان شقایق»، «حس می‌کنم زندگی را»، «موج های بی‌قرار» و ... . تعدادی از آثار گردآوری شده توسط وی نیز «در قاب گل ها»، «کوثر»، «چشم بیمار»، «غم دلدار»، «شعر جوان» و «از نگاه آینه ها» نام دارند.

* اسماعیلی: ذهن دانشگاهیان ما معطوف به شخصیتعلمی ادبی خانم صفارزاده است

رضا اسماعیلی، دبیر سومین جایزه ادبی - علمی طاهره صفارزاده، در آغاز این مراسم ضمن خوشامدگویی به مهمانان، گفت: خدا را شاکریم که این جایزه به سومین دوره خود رسید و با موفقیت برگزار شد. در دوره نخست عنوان این برنامه «طنین بیداری» بود که بعد از برگزاری آن تصمیم گرفته شد این مراسم تبدیل به یک جایزه علمی ادبی شود تا ابعاد چندگانه علمی و هنری خانم صفارزاده در آن تبیین شود.

وی ادامه داد: خوشبختانه استقبال مخاطبان هنرمند و پژوهشگر از این جایزه در هر سه دوره بسیار خوب بوده و تاکنون بیش از 30 پایان‌نامه دانشجویی در این 3 سال به دبیرخانه این جایزه رسیده است که این موفقیت بزرگی برای این جایزه است. اینکه ذهن دانشگاهیان معاصر ما معطوف به شخصیت و نقش علمی ادبی خانم صفارزاده است بسیار بسیار ارزنده و چشمگیر است.

اسماعیلی اظهار کرد: همچنین امسال که در دوره سوم هستیم پایان‌نامه‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی و عربی به دبیرخانه ارسال شد که نشان می‌دهد در خارج از مرزها هم این توجه دانشگاهیان به شخصیت علمی و هنری این بانوی مسلمان وجود دارد. امیدواریم بضاعت این جایزه بیشتر شود و ما با حضور حداکثری دانشگاهیان در این جایزه مواجه باشیم.

دبیر سومین جایزه ادبی علمی طاهره صفارزاده گفت: امسال بیش از 25 مقاله علمی از شرکت‌کنندگان به دبیرخانه رسید که به اعتراف داوران و کارشناسان همه این مقالات دارای بار علمی قابل قبولی هستند و قابلیت چاپ شدن را دارند.

وی افزود: در عرصه شعر با توجه به اینکه خانم صفارزاده از طلایه‌داران و پرچم‌داران شعر نو دینی بودند، بهانه‌ای شد تا شاعران معاصر را دعوت کنیم و از آن‌ها بخواهیم آثارشان که برای درج در کتابی برای ما بفرستند و این بهانه‌ای شود تا جایگاه ادبی او بیشتر تبیین شود. به همین منظور آثار حدود 70 شاعر معاصر را جمع کردیم که در قالب کتابی منتشر خواهد شد و سندی برای محققان آتی خواهد بود تا در این راه بهتر و بیشتر از ما گام بردارند.

این شاعر در بخش دیگری از سخنانش به جایگاه رفیعی ادبی طاهره صفارزاده اشاره کرد و گفت: متاسفانه بزرگان ما تا در قید حیات هستند توجه شایسته‌ای به آن‌ها نمی‌شود ولی وقتی از دنیا می‌روند تازه افکار و توجهات به سوی آن‌ها جلب می‌گردد. این اتفاق درباره خانم صفارزاده هم افتاد. یعنی اگرچه ایشان چه از نظر ساختار و فرم در شعر و چه از نظر مضمون و محتوا و اندیشه از بزرگان ادبیات معاصر قلمداد می‌شوند در زمان حیاتشان چندان مورد توجه جامعه قرار نگرفتند.

اسماعیلی طاهره صفارزاده را به عنوان مبدع «شعر تصویری» و «گونه طنین» در ادبیات معاصر معرفی کرد و درباره تاثیرات محتوایی او هم گفت: صفارزاده در حوزه محتوا به عنوان یک نواندیش دینی، جان تازه‌ای به شعر دینی معاصر داد و عنصر اندیشه و بیدارگری در شعر او کاملا مشخص و بارز است. 

به گفته دبیر سومین جایزه ادبی علمی طاهره صفارزاده، این شاعر فقید هم در ایران و هم در جهان به عنوان شاعر اندیشه‌ورز و شاعر بیدارگری شناخته می‌شود.

وی در پایان گفت: اگر شاعری را صرفا تاکید بر خیال و شور شاعرانه بدانیم شاید صفارزاده به این معنا شاعر نباشد، اما اگر شاعر را انسان دارای اندیشه و خرد و بیداری و بصیرت بدانیم در این معنا صفارزاده سرآمد شاعران عصر خود است.

* مومنی: در حق صفارزاده جفا کردند

محسن مومنی‌شریف رئیس حوزه هنری در آیین اختتامیه سومین جایزه ادبی - علمی طاهره صفارزاده که عصر سه شنبه 19 آبان ماه در حوزه هنری برگزار شد، با بیان اینکه حوزه هنری نسبت به مرحوم صفارزاده وظیفه دارد، اظهار کرد: اصل وجود حوزه هنری به پیشنهاد مرحوم صفارزاده شکل گرفته است.

وی ادامه داد: ایشان حوزه هنری را برای خود می‌دانستند و نسبت به کارهای خود همیشه حساسیت داشتند. ایشان به برخی از اشعار در برخی حوزه‌ها انتقاد داشتند و معتقد بودند که برخی  آثار از اندیشه خالی هستند و البته نسبت به کارهای خوبی که در حوزه شعر انقلاب صورت می گرفت نیز لطف داشتند.

مومنی، مرحوم صفارزاده را دارای جایگاه بالایی در ترجمه و شعر انقلاب دانست و عنوان کرد: شاهد بودم که برخی از بزرگان عالم روشن‌فکری گاهی برای ترجمه‌هایشان با تلفن منزل مرحوم صفارزاده تماس می گرفتند و ایشان نیز راهنمایی‌شان می‌کرد.

رئیس حوزه هنری با تاکید بر اینکه در دوره‌ای، برخی در حق مرحوم صفارزاده جفا کردند، گفت: از زمانی که ایشان با انقلاب اسلامی پیوندی پیدا کرد و با انقلاب و مردم همراهی کرد، مورد کم‌لطفی کسانی قرار گرفت که پایگاه علمی و ادبی و هنری خانم صفارزاده را می‌شناختند. این گروه سعی کردند چشمان‌شان را بر روی ویژگی‌های ادبی و علمی این شاعره و مترجم کشور ببندند و در حقش جفا کردند.

وی همچنین گفت: در سال‌های آخری که خدمت خانم صفارزاده می‌رسیدیم، ایشان خیلی با قرآن مأنوس بودند و این نزدیکی با قرآن هم در کلام و گفت‌وگوهای ایشان تاثیر گذاشته بود و هم در اشعارشان و این از ویژگی‌های قرآن است و امیدواریم خداوند توفیق دهد که در عرصه شعر انقلاب و آیینی از قرآن بهره ببریم تا ماندگار شویم.

* مسجدجامعی: صفارزاده مرزهای شرعی را رعایت می‌کرد

احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران در اختتامیه شعر طاهره صفارزاده درخصوص شخصیت او گفت: خانم صفارزاده شخصیت چند بعدی داشت و در فضای ادبیات امروز جز در مقطعی، چندان ایشان شناخته نشده است؛ چون خیلی ها که با زبان ادبیات آشنا بودند، با سیر و سلوک او همخوانی نداشتند و آن هایی که شیوه رفتار ایشان را می شناسند با این ادبیات آشنایی داشتند. این ادبیات در فضای معارفی بود که چندان شناخته نشده و در زبان و سپهر ادبیات معنای دیگری بود.

مسجدجامعی با اشاره به نکاتی در زندگی صفارزاده عنوان کرد: خودش به این زبان و فهم نزدیک بود و در نوع سلوک زندگیش هرچه در تجربه معنویش بود به کار می بست و دیگران او را در پوشش های مختلف می دیدند.

وی با اشاره به اینکه صفارزاده مرزهای شرعی را رعایت می کرد، با ذکر خاطره ای گفت: روزهای آخر عمر در بیمارستان کنار او بودم و ایشان گفتند بیا اینجا بنشین و عکاسی آمد عکسی بگیرد و گفتند خانم با نامحرم عکس نمی گیرد اما ایشان گفتند که اشکالی ندارد و ایشان مثل برادرم هستم. ایشان می گفت ما که از پیامبر(ص) متشرع تر نیستیم و این وضعیت در تمام زندگی او بود. هیچ وقت ندیدم آنچه را مربوط به تجربه دنیای جدیدش باشد بخواهد انکار کند.

عضو شورای شهر با درخواستی از نویسندگان عنوان کرد: نویسندگان باید شخصیت این بانو و سیر زندگی ایشان را ببینند و این برای کشف حقیقتی که هنرمند می خواهد به آن برسد لازم است. بنابراین نیازمندیم که تمام مراحل مختلف زندگی صفارزاده را ببینیم. ارزش او این است که از کجا شروع و چگونه به اوج و اعتلا رسید و به یک عالمه تبدیل شد.

مسجدجامعی افزود: گفتند 40 پایان نامه داریم که این ارزشمند است و امیدوارم شاهد شکوفایی بیشتر این روند باشیم.

عضو شورای شهر با اشاره به اینکه باید میراث صفارزاده را حفظ کنیم، گفت: خانه ای از ایشان باقی مانده که ارزش های تاریخی و میراثی دارد و همان جایی است که جلسات و دیدارها در آن رخ می داد. خاطرم هست که سیمین دانشور از ارتباطش با صفارزاده به زیبایی یاد کرده و امکان جمع‌آوری اطلاعات درباره هر دو شخصیت وجود دارد.

وی گفت: در تهران کم خانه ای داریم که در نسبت با یک زن تعریف شده باشد که یکی خانه پروین بود که مانع تخریبش شدیم و یکی هم مربوط به خانه خانم صفارزاده است. این خانه هم به صورت موزه باید باقی بماند که مجموعه آثار، دستخط، یادداشت ها و نامه های ایشان حفظ شود.

* محقق: صفارزاده برای نگاه‌های خودفروخته و خودباخته ارزشی قائل نبود

جواد محقق در اختتامیه جایزه طاهره صفارزاده با ذکر خاطراتی از او گفت: طی یک یا دو دهه اواخر عمر، گاهی با بعضی دوستان و گاهی به تنهایی خدمت‌شان می‌رسیدم و در مباحث ادبی و شعری به دلیل تسلطم می خواستم بحث به این سمت و سو حرکت کند؛ اما با توجه به ترجمه ای که از قرآن داشتم، بحث ها به خواست ایشان به سمت قرآن بیشتر گرایش داشت.

محقق افزود: می خواستیم یک گفت‌وگوی مفصل با ایشان درباره شعر داشته باشیم که چندان تن ندادند و به بعد حواله کردند. یک بار در زنجان بودم که متوجه شدم خانم صفارزاده نگران یک تیتر بود و می گفت که با کسی مصاحبه نکردم و حرفی نزدم که از قولم مصاحبه منتشر کرده اند. گفتم تکذیبیه بنویسید که در نهایت مشکل مرتفع شد.

محقق ادامه داد: ایشان در این ایام از کارهای رسانه ای پرهیز می کردند. صفارزاده یکی از شخصیت‌های ممتاز ادبی و دانشگاهی مرتبط با رشته تحصیلی خودش است که اگر به سمت انقلاب نمی آمد، خیلی از جریان های شبه روشن فکری به او توجه زیادی می کردند. اما ایشان پشیزی برای این نوع نگاه های خودباخته و خودفروخته ارزش قائل نبود.

وی در پایان صحبت های خود گفت: صفارزاده طی این سال ها که مشغول کار خودش بود، برخی رسانه ها او را بایکوت کردند و او هم داعیه ای نداشت و حرفی نزد و محشور به راه شهدایی شد که به آن ها ایمان داشت. ایشان جهان شناسی خوبی در حوزه ادبیات و مباحث ادبی و سیاسی داشت.

* مودب: رجعت های ادبی امروز شایسته ادبیات انقلاب نیست

در ادامه این مراسم، علی محمد مودب شاعر نیز با ذکر خاطره ای از صفارزاده گفت: شبی که اولین جشنواره شعر فجر برگزار شد، مأمور شدم ایشان را به مقصد برسانم و در آنجا بحثی از غزلی شد که ایشان به شوخی می گفت بوی شتر می داد.

مودب ادامه داد: ایشان جزو پیشروان شعر نوگرای انقلاب اسلامی است. نوگرایی شعر امروز شایسته زمان ما نیست و نباید راضی شویم و باید در پی ارتقای حوزه زیبایی شناسی شعر باشیم. نسبت شعر باید با زمانه و روز و زیبایی شناسی پیدا شود و رجعت های ادبی امروز شایسته ادبیات انقلاب نیست.

مودب در ادامه با ذکر خاطره ای دیگر از صفارزاده عنوان کرد: یک نویسنده عربی که روی شاعران هم نسل صفارزاده کار کرده بود، معتقد بود نگاه ایرانیان به عرب ها انسانی نیست و تنها صفارزاده و جلال آل احمد این انسانیت و نگاهی انسانی را دارند و جالب اینکه این کتاب در کانادا تحقیق و در سوریه منتشر شده بود.

همچنین در این مراسم محمد صارمی شهاب، قاسم بای و فاطمه بیرانوند به عنوان نفرات برتر بخش شعر معرفی شدند و جایزه خود را دریافت کردند.

سمیه نظری نیز در بخش پایان نامه اثرش شایسته تقدیر شناخته شد. پایان نامه معصومه نعمتی قزوینی نیز به عنوان برگزیده معرفی شد.

در بخش مقالات نیز جایزه مقاله برگزیده به مقاله ای مشترک از مهدی مهدوی نیا، علی شاهپری و عباس سماواتی اختصاص یافت.

همچنین در این مراسم از جلد دوم کتاب «در ستایش بیداری» و کتاب «مطلب از این قرار است» گزیده گفت و گوهای مهدی مظفری ساوجی با ادبای شعر انقلاب رونمایی شد.

در پایان نیز به جلال صفارزاده، برادر مرحوم طاهره صفارزاده، لوح تقدیری به پاس تلاش هایش در راه زنده نگه داشتن نام و یاد این بانوی فرهنگ و ادب کشورمان اهدا شد.