علی خسروی، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد روابط بین الملل در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در گرگان، در پی سرنگونی جنگنده روسها توسط ترکیه و با توجه به گزارشاتی که اخیرا از رادارها بر خلاف ادعای ترکیه مخابره شده است، گفت: ترکیه به عنوان یکی از اعضای گیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) علاقمند است جلوی تحرکات رقیب غرب و سایر اعضای ناتو را در خط مقدم مبارزه با تروریسم بگیرد.
وی افزود: امروزه غرب خود را طلایه دار مبارزه با تروریسم میداند. با حرکت تروریستی اخیر در فرانسه نیز این بحث برای اعضای پیمان ناتو از اهمیت راهبردی بیشتری برخوردار شده است. لذا تنها کشوری که سر راه روسیه برای ورود به سوریه قرار گرفته است و میتواند به عنوان یک چالش برای روسیه محسوب شود به گمان این اعضا «ترکیه» است؛ ترکیه میتواند بهانه لازم را به ناتو بدهد که نباید به حیاط خلوت آنها وارد شد این حیات خلوت نیز منطقه «سوریه، اردن و فلسطین اشغالی» است که جزو مناطق تحت نفوذ استراتژیک آمریکا و اتحادیه اروپا (از نگاه راهبردی: «ناتو») به شمار می رود.
خسروی گفت: از طرف دیگر این اقدام ترکیه یک حرکت برانداز و آزمایش برای سنجش میزان جدیت روسیه برای ادامه اقدام نظامی علیه داعش نیز محسوب میشود؛ معنای دیگر این حرکت نیز این می تواند باشد که روسیه با ترکیه و غضب او رو برو نیست؛ بلکه ناتو را در رو بروی خود دارد.
استاد دانشگاه های شرق استان گلستان و رئیس سابق دانشگاه پیام نور گالیکش در پاسخ به این پرسش که « آیا این اقدام علیه جنگنده روس میتواند ادعای ترکیه مبنی بر عدم حمایت از داعش را باطل کندیا خیر؟» تصریح کرد: نزدیکی و تسلط داعش بر مرز بین سوریه و ترکیه قویترین گواه برای اثبات خلاف این ادعا است؛ استحضار داریم که جنگنده روسی در جایی سرنگون شده که مرز مشترک روسیه و سوریه است.
این دکترای جغرافیای سیاسی تصریح کرد: نمیتوان گفت ترکیه از داعش استقبال میکند و یا غرب اما می توان این نکته را این طور تحلیل کرد که غرب به دنبال فرسایشی کردن حضور داعش در منطقه به لحاظ ایجاد درگیری در دنیای اسلام است. ترکیه نیز به عنوان متحد راهبردی غرب به این مشکل دنیای اسلام دامن زده است، سرانجام نیز در این طراحی، غرب و ناتو این راهبرد را دنبال خواهند کرد که دست ساخته خود را خود نابود کنند و به عنوان قهرمان بلا منازع مطرح شوند!
وی به حامیان داخلی (منطقه) و خارجی ترکیه اشاره کرد و با توجه به سفر رئیس ستاد ارتش آمریکا به ترکیه پیش از این اتفاق، متذکر شد: تمامی کشورهای تحت سلطه آمریکا در منطقه خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس و در راس همه آنها عربستان سعودی که مشکل راهبردی بزرگی در منطقه با جمهوری اسلامی ایران را در سر میپروراند از حامیان ترکیه به شمار می روند از این حیث می توان گفت این مسئله (سرنگونی جنگنده روس) یک زورآزمایی قدرتهای منطقهای به شمار میرود؛ البته نمیتوان ترکیه را شریک اصلی عربستان دانست اما این دو کشور با غرب و ناتو فعلا شریک استراتژیک هستند.
خسروی همچنین در واکنش به این سئوال که «آیا با توجه به عضویت ترکیه در ناتو، این اقدام ترکیه میتوانست بدون خواست آمریکا بوده باشد؟»، خاطرنشان کرد: خیر؛ امکان تصور چنین فرضیه ای غیر ممکن است؛ در غیر این صورت در چنین حالتی ترکیه باید با خشم غضبناک و حتمی روسها رو برو میشد در واقع باید متذکر شد که همه برنامههای ترکیه هماهنگ با ناتو است.
بهترین راهبرد روسیه بستن لولههای گاز به روی ترکیه است/ ترکیه توان تحمل قطع ترانزیت گاز به اروپا را ندارد
معاون دانشگاه پیام نور گنبد کاووس در رابطه با عکس العمل احتمالی روس ها نیز تصریح کرد: روسیه باید آرامش خود را حفظ و خود را درگیر رویارویی با ناتو نکند. به نظر بنده روسیه در این شرایط بیشتر میتواند حول تهدیدات دیپلماتیک عمل کند.
خسروی تأکید کرد: بهترین راهبردی که به ذهن بنده میرسد، این است که در آستانه زمستان و نیاز مبرم اروپا به گاز، روسیه خطوط لوله گاز خود به سمت دریای سیاه که از مسیر ترکیه میگذرد را از مسیرهای نورث استریم و فضاهای غیر ترکیِ دریای سیاه بفرستد و لولههای گاز خود را هر چند موقتا به روی ترکیه ببندد؛ به نظر می رسد که تهدیدات منطقه در حوزه گاز و تهدیدات دیپلماتیک، راهبرد نرم و مناسبی باشد. در واقع فعلا نیاز است روسیه هدف خود را معطوف به جنگ با داعش کند تا ترکیه. ترکیه توان تحمل قطع ترانزیت گاز به اروپا را ندارد از این حیث بستن لوله های گاز به روی این کشور تنبیه مناسب، نرم و راهبردی به شمار خواهد رفت.
این نامزد انتخاباتی مجلس روبرو، در مورد چراییِ عدم واکنش متقابلِ روسیه نیز تصریح کرد: برای جنگ باید بر یک هدف متمرکز شد. جنگیدن در دو یا چند جبهه میتواند روسیه را درگیر یک نبرد بی فایده و کمک اهیمت بکند در صورتیکه این طور خسارات را میتوان با مقابله اقتصادی و دیپلماتیک نیز حل کرد.
این کارشناس ارشد روابط بین الملل تأکید کرد: خشونت فعلا عقلانی به نظر نمیرسد بلکه اولویت این است که فعلا حساسیت آن ها(غرب) را برای نابودی داعش تحریک کرد، همانطور که گفتم غرب نیز اگر در کنار روسیه و ایران با داعش بجنگد میشود این طراحی را مشارکت استراتژیک نامید که به نفع همه خواهد بود.
خسروی متذکر شد: همه در شعار نابودی تروریسم را ندا میزنند اما در عمل که چنین نیست و اولویت این است که سعی کنیم فعلا این شعار عملی بشود.
جنگیدن در دو جبهه به نفع ما و روسیه نیست
این تحلیلگر مسائل سیاسی و بین الملل در همین راستا افزود: در حال حاضر میتوان با فرض احتمال شراکت استراتژیک برای نابودی دشمن به دستِ دشمنِ دیگر، این فرضیه را در عین رقابت دنبال کرد و بعدا به اختلافات پرداخت. در واقع بازی در این میدان نباید بازی بین غرب و روسیه باشد؛ بلکه باید هدف همه نابودی داعش باشد از این رو جنگیدن در دو جبهه فعلا به نفع ما و روسیه نیست.
خسروی در خصوص راهبرد ایران در قبال این دو همسایه با توجه به اتحاد استراتژیک کشورمان با روسیه نیز گفت: ما با ترکیه روابط فرهنگی، اقتصادی و دینی داریم. ترکیه پل ارتباطی مناسبی برای ما با اروپا به خصوص در مبحث ارتباط انرژی است. سرنگونی یک جنگنده به فرض اشتباه و یا عمدی تاثیری در روند نابودی داعش نمیگذارد. بهترین راهبرد این است که ما میانجی گری کرده و تمامی قوای روسیه و مخالفان استراتژیک فعلی خود را با ایجاد یک فضای شراکت استراتژیک در عین رقابت، صرف نابودی داعش کنیم. در این هنگام افتخار نابودی داعش نیز به غرب و آمریکا نمیرسد.