نشست نقدوبررسی عملکرد وزارت علوم
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ نشست «نقد وزارت علوم دولت یازدهم» با حضور محمد امین سلیمی، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی و ابوالفضل مظاهری، دبیر اتحادیه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل در خبرگزاری دانشجو برگزار شد. در این نشست کارشناسی رویکردهای وزارت علوم دولت یازدهم در فضای علمی کشور بررسی شد و ویژگی‌های لازم جهت انتخاب وزیر علوم جدید در کابینه دولت دوازدهم نیز تشریح شد. سلیمی و مظاهری به عنوان فعالان دانشجویی که بیشترین مراوده را با ساختار وزارت علوم دارند تلاش کردند به نقد اصولی و صحیح این رویکردها بپردازند. در ادامه مشروح این نشست را می‌خوانید
در پیچ و خم دادگاه!
سلیمی: چهارسال گذشته برای تشکل‌های انقلابی بسیار بد گذشت. از شکایت و دادگاهی کردن گرفته تا فشارهای عجیب و غریب بی معنا، مخصوصا در دانشگاه‌هایی که از فضای پایتخت و شهرهای بزرگ دور هستند. این اتفاقات خروجی‌اش این شد که یک نامه‌ای را من یادم هست نزدیک به ۹۰ تشکل با گرایش اصلاح طلبی نوشتند به آقای رئیس جمهور، شما بروید سرفصل‌های اعتراضات آن تشکل‌ها را به آقای روحانی بخوانید. تقریبا همان اعتراضات ما است. یعنی در مفهوم یکی است حالا در مصادیق فرق می‌کند. این یعنی هیچ کدام از طیف حامیان خودشان را هم نتوانستند اغنا کنند و یک سیاست خیلی مبهمی که به نظرم ناشی از سیاست‌زدگی در انتخاب روسای دانشگاه‌ها بود. برخی روسای دانشگاه‌ها که عقاید سیاسی صرف داشتند و دانشگاه را تبدیل به باشگاه سیاسی کردند، برخی روسای دانشگاه‌ها محافظه‌کار بودند و فضا را جور دیگری کردند. یعنی یک موازنه‌ای بین سیاسی‌کاری شدید و محافظه‌کاری شدید. یعنی از دو ور بوم دانشگاه‌ها داشتند می‌افتادند و این روند اعتدال که آقایان منسوب به این صفت هم هستند خیلی دیده نمی‌شد. یک نابسامانی در تشخیص اولویت‌ها، بی نظمی عجیب در اداره تشکل‌های دانشگاهی که اساسا یک نگاه تزاحمی دارند به تشکل‌ها، نه تنها تشکل‌های غیرهمسو با خودشان بلکه تشکل‌های همسو با دولت هم از این نگاه در امان نبودند. تشکل‌های دانشجویی فضای مطلوبی را در این چهار سال طی نکردند. یعنی غالبا در گیر و دارهای اداری و حتی راهروی دادگاه‌ها، من یادم هست اخیرا در استان قزوین به دلیل یک علامت تعجب که جلوی سخنان رئیس جمهور گذاشتند دانشجویان را دادگاهی کردند.
در پیچ و خم دادگاه!
رویکرد وزارت علوم دولت یازدهم در برخورد با تشکل‌ها و فعالین دانشجویی چگونه بوده؟ مسئولین ادعا دارند که فضای باز فعالیت تشکل‌ها را بوجود آورده‌اند و حمایت از تشکل‌های انقلابی را افزایش داده‌اند. شما این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سلیمی: چهارسال گذشته برای تشکل‌های انقلابی بسیار بد گذشت. از شکایت و دادگاهی کردن گرفته تا فشارهای عجیب و غریب بی معنا، مخصوصا در دانشگاه‌هایی که از فضای پایتخت و شهرهای بزرگ دور هستند. این اتفاقات خروجی‌اش این شد که یک نامه‌ای را من یادم هست نزدیک به ۹۰ تشکل با گرایش اصلاح طلبی نوشتند به آقای رئیس جمهور، شما بروید سرفصل‌های اعتراضات آن تشکل‌ها را به آقای روحانی بخوانید. تقریبا همان اعتراضات ما است. یعنی در مفهوم یکی است حالا در مصادیق فرق می‌کند. این یعنی هیچ کدام از طیف حامیان خودشان را هم نتوانستند اغنا کنند و یک سیاست خیلی مبهمی که به نظرم ناشی از سیاست‌زدگی در انتخاب روسای دانشگاه‌ها بود. برخی روسای دانشگاه‌ها که عقاید سیاسی صرف داشتند و دانشگاه را تبدیل به باشگاه سیاسی کردند، برخی روسای دانشگاه‌ها محافظه‌کار بودند و فضا را جور دیگری کردند. یعنی یک موازنه‌ای بین سیاسی‌کاری شدید و محافظه‌کاری شدید. یعنی از دو ور بوم دانشگاه‌ها داشتند می‌افتادند و این روند اعتدال که آقایان منسوب به این صفت هم هستند خیلی دیده نمی‌شد. یک نابسامانی در تشخیص اولویت‌ها، بی نظمی عجیب در اداره تشکل‌های دانشگاهی که اساسا یک نگاه تزاحمی دارند به تشکل‌ها، نه تنها تشکل‌های غیرهمسو با خودشان بلکه تشکل‌های همسو با دولت هم از این نگاه در امان نبودند. تشکل‌های دانشجویی فضای مطلوبی را در این چهار سال طی نکردند. یعنی غالبا در گیر و دارهای اداری و حتی راهروی دادگاه‌ها، من یادم هست اخیرا در استان قزوین به دلیل یک علامت تعجب که جلوی سخنان رئیس جمهور گذاشتند دانشجویان را دادگاهی کردند.
مظاهری: در مورد تشکل‌های دانشگاهی آنچه در این چهارسال اتفاق افتاد یکی حضور عناصر نامطمئن در دانشگاه‌ها که مورد خطاب رهبری قرار گرفت. کسانی که در فتنه نقش داشتند و جمهوری اسلامی را قبول ندارند نباید در دانشگاه‌ها حضور داشته باشند که متاسفانه کماکان حضور دارند. مسئله بعدی تشکل‌هایی است که در این دولت مجوز فعالیت گرفته‌اند از لحاظ نیرو‌ها و عملکرد آن‌ها، حضور بعضی افراد به نام فعال دانشجویی در این تشکل‌ها که عقبه سیاهی دارند، مثلا در همین انتخابات گذشته نمایندگان نشریات دانشجویی فردی انتخاب میشود که در زیر سوال بردن نظام اسلامی چیزی کم نگذاشته است. انواع و اقسام درگیری‌های الکی برای تشکل‌های دانشجویی ایجاد کرده‌اند، در کنار این انواع شکایت‌ها از تشکل‌ها اضافه شده است. مثل اینکه مد شده هر رئیس دانشگاهی با دانشجویی مشکلی پیدا می‌کند اولین کاری که می‌کند شکایت قضایی است. آقایان ادعا می‌کنند همانگونه که رهبری خواسته‌اند ما حمایت از تشکل‌های انقلابی را افزایش داده‌ایم، بنده به عنوان دبیر یک اتحادیه دانشجویی انقلابی می‌گویم حداقل در دفاتر انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل اینگونه نیست و به شدت تحت فشاریم.
سلیمی: چهارسال گذشته برای تشکل‌های انقلابی بسیار بد گذشت. از شکایت و دادگاهی کردن گرفته تا فشارهای عجیب و غریب بی معنا...
علم آبگوشتی!
وضعیت رشد علمی کشور در دولت یازدهم چگونه بود؟ آیا علاوه بر حفظ دستاوردهای گذشته حرکت رو به جلو هم انجام شده؟ رویکردها در دانشگاه‌ها غلبه علم بر حواشی بوده یا غلبه حواشی بر علم؟
سلیمی: ما در رشد فضای علمی کشور رکود داریم و آقایان قبول نمی‌کنند، ما چندین بار خدمت مسئولان وزارت علوم رسیدیم با اینکه این در بیانات صریح رهبری هم هست آقایان به صراحت می‌گویند به رهبری اطلاعات غلط می‌دهند و اینجوری نیست. یعنی افت رشد علمی کشور را مسئولین قبول ندارند و می‌گویند مربوط به ما نیست. در بحث بورسیه‌ها دیدیم چه ظلمی به مردم کردند، چه ظلمی به دانشجو‌ها کردند. حالا من اینجا بگویم اخیرا دیدار دانشجویان با رهبری بود، دوستانی که می‌دانستند ما نماینده هستیم چندین بار پیام و تماس که این بحث بورسیه‌ها را مجددا خدمت آقا بگویید. یک ظلم عجیب و غریبی در حق عده‌ای دانشجو فقط به دلیل سیاسی کاری و تخطئه دولت قبل و نهایت هم وزیر مربوطه استیضاح و برکنار شد و هنوز هم به جهت تعلل برخی نهاد‌ها تکلیف بورسیه‌ها مشخص نیست. آقای رئیس جمهور هم خیلی از این قضیه سوءاستفاده کردند، جمله معروف "بورسیه و ما ادراک بورسیه" برای همان زمان هست و نهایتا هم وقتی آقای نجفی سرپرست وزارت علوم شد همه دیدند که مسئله خاصی نبود و از آن ۳۰۰۰ مورد ادعای آقایان تعداد مشکل دار‌ها به ۲۰۰ تا هم نرسید. متاسفانه در حال حاضر جوانان نخبه و ارزشی ما در مصاحبه‌های ورود به دانشگاه بسیار اذیت می‌شوند. وزارت علوم به طورکل از نخبگان حمایت نمی‌کند، دانشجویان با هزینه شخصی خودشان در مسابقات علمی و المپیاد‌ها شرکت می‌کنند و در داخل کشور حمایت نمی‌شوند. اصولا سرفصلی برای این‌ها در وزارت علوم دیده نشده و بنیاد نخبگان هم متاسفانه به فکر این جوانان نیست. در شما نگاه کنید در تمام حوزه‌هایی که کشور در قله قرار دارد به دلیل وجود جوانان نخبه و انقلابی بوده، ولی اعتقادی به حمایت از جوانان نخبه و تولید علم در بدنه وزارت علوم و دولت دیده نمی‌شود.
مظاهری: متاسفانه در بهترین حالت در این چهارسال نگاه وزارت علوم و دولت به مقوله علم و توان داخل نگاه آبگوشت بزباشی بوده است.
مظاهری: این بی‌مهری‌هایی که آقای سلیمی به آن اشاره کردند باعث خروج مغز‌ها و نخبه‌های ما براحتی از کشور میشود و هیچ کس هم به فکر آن‌ها نیست. در بین دوستان دانشجویمان بسیار داریم عزیزانی که دلسوزانه و بدون هیچ چشم‌داشتی برای اعتلای کشور تلاش می‌کنند، ولی وقتی می‌بینند کسی به آن‌ها توجهی نمی‌کند و از ایده‌ها و پروژه‌های آن‌ها حمایت نمی‌کند دلسرد شده و به فکر ترک کشور می‌افتند. در حال حاضر بحث مالی بر بحث علمی در دانشگاه‌ها غلبه کرده است اینکه ما مدام به بهانه سنوات، خوابگاه، سلف، ترم تابستان و ... با دانشجویان بحث مالی داریم. زمانی به شوخی مطرح می‌شد که دست دانشگاه آزاد در جیب دانشجویانش است حالا می‌بینیم که دانشگاه‌های دولتی هم همانگونه شده‌اند. این نوع مدیریت کردن واقعا مدیریت صحیحی در دانشگاه‌ها نیست. متاسفانه در بهترین حالت در این چهارسال نگاه وزارت علوم و دولت به مقوله علم و توان داخل نگاه آبگوشت بزباشی بوده است.
چهار سال فرهنگ کنسرتی!
فضای فرهنگی غالب بر دانشگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چرا در این چند سال شاهد تذکرات مکرر دلسوزان نظام نسبت به فضای فرهنگی دانشگاه‌ها بودیم؟
مظاهری: اگر بخواهیم دست بگذاریم بر روی فضای فرهنگی در این چهارسال، مشخص‌ترین و اولین مسائلی که به ذهن می‌رسد تذکرهای خاصه رهبری در مورد فضای فرهنگی دانشگاه‌ها است که در ده دوازده سال گذشته بی بدیل است. اینکه در این دولت، هرسال در هر دیدار دانشجویی رهبری در مورد مثلا مسئله موسیقی در دانشگاه، مسئله اختلاط دختر و پسر و دیگر مسائل فرهنگی دانشگاه‌ها تذکر دهند این نشان می‌دهد که وزارت علوم در زمینه فعالیت فرهنگی ضعف جدی دارد. وضعیت فعلی دانشجو‌ها هم از نظر تعدد اتفاقات منفی که در بین دانشجو‌ها می‌افتد، مثل تعداد خودکشی‌ها یا اعتیاد در دانشگاه‌ها مسائلی نیست که بشود راحت از آن گذشت. هیچ‌گونه برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و حرکتی در سطح وزارت علوم و دانشگاه‌ها برای رفع این موارد شاهد نیستیم. نشریاتی که در دانشگاه‌ها چاپ میشود و برنامه‌هایی که اجرا میشود کجای بعد نظارت فرهنگی وزارت علوم گنجانده میشود؟
مهمترین ویژگی وزیر جدید چه باید باشد؟ در انتخاب وزیر نگاه سیاسی ارجح است یا نگاه علمی؟
سلیمی: مهمترین ویژگی که به ذهن بنده می‌رسد تنها عالم بودن و شانیت علمی داشتن نیست، وزارت علوم مدیر می‌خواهد. یعنی کسی که فضای سیاسی، فرهنگی و علمی دانشگاه‌ها را مدیریت کند. از ویژگی‌های وزیر مطلوب این است که مدیریت‌پذیر نباشد و شخصیتا انسان مستقلی باشد. وزیر نباید این دید را داشته باشد که دانشگاه محل نزاع‌های سیاسی و تجمیع نیروهای جوان است، برای اینکه در فلان روز مبادا به داد یک شخصیت سیاسی برسند. مسئله بعدی اهتمام همه جانبه وزیر جدید و تیم کاری‌اش به بحث تولید علم بومی و ملی است. وزیر جدید باید توانایی کافی برای برقراری حلقه مفقوده صنعت و دانشگاه را داشته باشد.
چرا روحانی وزیر معرفی نمی‌کند؟
چرا علی‌رغم گذشت چهار سال از استقرار دولت آقای روحانی، هنوز برای معرفی کردن وزیر با مشکل رو به رو هستند؟
سلیمی: در مورد تعللی که در انتخاب وزیر علوم به چشم می‌خورد، ما در دولت یازدهم هم شاهد بودیم چنین ماجرایی را برای وزیر علوم رقم زدند و گزینه‌هایی را به مجلس معرفی کردند که عدم رای آوری‌شان مشخص بود و وزارت‌خانه در وضعیت نابسامانی با سرپرست اداره می‌شد. ما که از بیرون نگاه می‌کنیم، می‌بینیم قرار است وزارت علوم سرپرستی داشته باشد و بدون پاسخ‌گویی به مرجع خاصی کارهایی را که می‌خواهند انجام دهد. وقتی هم وزیر جدید آمد خواهند گفت هر اتفاقی افتاده کار سرپرست بوده. مسئله دیگر اخباری می‌رسد و گویا وزارت علوم قرار است سهم آقایانی شود که خدمتی را به دولت انجام داده اند. حتی شایعه‌تایی شنیده شده که بحث اتحادیه تایید مجوز تادا در انتخاب وزیر علوم بی تاثیر نبوده و مواضع متناقضی ما شنیدیم که چرا وزیر معرفی نشده است، اما بنده نظرم همان است که در ابتدا گفتم، اینکه دولت محترم به جهت اینکه بدنه فعال انتخاباتی‌اش در دانشگاه‌ها حضور دارند در غالب موارد فضای آموزش عالی را بستری جهت حفظ آن بدنه فعال و ناآرام نگاه داشتن فضا جهت ایجاد حواشی و سرگرم کردن رسانه‌ها و فضای مطالبه‌گری کشور در مقابل اقدامات دولت می‌داند. در هر صورت در شان فضای آموزش عالی کشور نیست که وزیر با این همه حواشی و تعلل انتخاب شود آن هم در دور دوم دولت که رئیس جمهور چهارسال وقت برای شناسایی نیروهای کارآمد داشته است.
مظاهری: زمانی که روحانی قرار بود وزیر علوم دولت یازدهم را معرفی کند پیش بینی
وضعیت آینده برای ما مشخص نبود، اما الآن ما یک سابقه ۴ ساله از عملکرد
دولت یازدهم پیش روی خود داریم واقعیت این است که نه اساتید و نه دانشجویان
از وضعیت آموزش عالی کشور رضایت ندارند. چرا که در این مدت دانشگاه‌ها با
مسائلی مانند دانشجویان بورسیه، تغییر روسای دانشگاه‌ها و مسائل صنفی
تشکیلات مواجه بودند. رئیس جمهور از اردیبهشت تا کنون برای تعیین وزرای پیشنهادی خود فرصت داشته،
اما شاهدیم که به دلیل اولویت مباحث سیاسی به مباحث علمی همچنان وزیر علوم
پیشنهادی تعیین و معرفی نشده است. متأسفانه در دولت روحانی همواره مسائل علمی مورد سوء استفاده قرار گرفته و کمترین توجه به آن شده است. مشخص است که وزارت علوم، سهمیه اصلاحات است و قرار است این جریان وزیر علوم
را معرفی کند البته بر کسی پوشیده نیست که این جریان علاوه بر ایجاد
انحرافات نقش بسزایی در کاهش رشد و پیشرفت علمی دانشگاه‌ها داشته‌اند چرا
که بیشتر سیاسی کاری را مد نظر قرار داده‌اند.
ارسال نظرات