وقتی زهر عقرب به داد بیماران می‌رسد/ زندگی خطرناک و پرسود زوج مراغه‌ای با عقرب‌ها!

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کژدم یا عقرب، نام یک گونه از بندپایان رده عنکبوتان است که دارای نیشی کشنده است که در انتهای دم آن قرار دارد. زهر عقرب دارای پروتئین‌هایی است که می‌تواند برای درمان برخی از بیماری‌ها از جمله روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)، بیماری‌های التهاب روده و بیماری اسکلروز متعدد بسیار موثر باشد. به همین دلیل هم امروز در بسیاری از کشور‌های پیشرفته با استفاده از زهر عقرب دارو‌های بسیار موثری را تهیه می‌سازند. در کشور ما هم یک زوج جوان مراغه‌ای با ایجاد مزرعه پرورش عقرب تولید گران‌ترین مایع جهان را آغاز کردند.

 

وحید بهروز، متولد شهرستان مراغه دارای مدرک لیسانس عمران از دانشگاه آزاد مراغه به همراه همسرش انیسه ولی، این طرح دانش‌بنیان را در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه در اتاقی ۱۰ متر مربعی پیاده کردند. آن‌ها با پرورش عقرب به دنبال تولید زهر این بندپا، به عنوان گران‌ترین مایه جهان هستند. به همین بهانه با وی گفتگویی ترتیب دادیم که در ادامه می خوانیم.

 

 

در اینترنت مشغول سرچ بودم که به مطلبی در مورد گرانترین مایع دنیا برخورد کردم، نوشته بود «سم عقرب گرانترین مایع است». با تحقیقاتی که انجام دادم، متوجه شدم در ایران هم این کار انجام می‌شود؛ بنابراین تصمیم به پرورش عقرب گرفتم و برای اجرای این طرح، حدود یک سال بعد از انجام کارهای تحقیقانی، دوره آموزشی را در شیراز گذراندم.

دانشجو: این شغل خطرات زیادی هم دارد، چه موضوعی باعث شد تا شما به سمت این کار بروید؟

به دلیل بحث مالی که این شغل داشت، توجهم را جلب کرد و تصمیم به پرورش عقرب کردم. این طرح را از ۶ ماه پیش و با ۲۰۰ عقرب شروع کردم که در پایان دوره زهرگیری  این تعداد به ۲۰ هزار عدد خواهد رسید.

دانشجو: با چه مقدار هزینه پرورش عقرب را شروع کردید؟
ابتدا کار را با خرید ۲۰۰ عقرب شروع کردم که حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه این عقرب ها شد.

 

 

دانشجو: آیا دانشگاه یا دولت از اجرای چنین طرح‌هایی حمایت می‌کند؟
خیر. عقرب‌هایی که من دارم، مولد و در حال تکثیر هستند و تولید سم نمی‌کنند، برای بهره برداری به تعداد بالاتری عقرب نیازمندیم؛ چرا که هر عقربی که به دنیا می‌آید، تا یک سال بعد آماده سم گیری می‌شود.

دانشجو: آیا عقرب‌ها به طور متداوم سم تولید می‌کنند؟
بله. البته تغذیه شان باید مناسب و متنوع باشد و هر ۴ یا ۵ ماه یک بار می‌توانیم سم گیری کنیم.

دانشجو: آیا نوع جنسیت عقرب‌ها در تولید زهر تاثیری دارد؟
خیلی فرقی ندارد. از عقرب‌هایی که جفت گیری نکرده باشند و باردار هم نباشند، می‌توانیم سم گیری کنیم.

 

سم عقرب با وجود اینکه کشنده است؛ اما در ساخت دارو‌های ضدسرطانی، ساخت آنتی بیوتیک و درمان درد‌های مفصلی، ایدز و MS و ساخت دارو‌ها کاربرد دارد و همچنین محققان در مورد استفاده این سم، در بحث آفت کشی مزارع کشاورزی به نتایج خوبی رسیده اند.

دانشجو: آیا برای تولید سم عقرب گونه آن مهم است؟
بله. در ایران ۲۵ نوع گونه عقرب داریم که از این ۲۵ نوع ،۴ یا ۵ گونه اش برای سم گیری مناسب هستند که در همه مناطق ایران این گونه‌ها موجود هستند.

دانشجو: خوراک عقرب‌ها چیست؟
عقرب‌ها بیشتر از کرم‌های میل ورم تغذیه می‌کنند، این کرم‌ها دارای پروتیئن بالایی هستند که برای پرورش عقرب مناسب است، از این کرم‌ها برای تامین پروتیئن انسانی در کشور‌های خارجی استفاده می‌شود و کاملا استرلیزه و خوراکی هستند.

 

 

دانشجو: مشکلات پیش روی علاقه مندان به این شغل چیست؟
یکی از مشکلات این شغل گرفتن مجوز است که باید مراحل قانونی خود را طی کند و داشتن زمین و امکانات کافی برای پرورش عقرب نیز یکی از شرایط لازم برای پرورش عقرب است.

 

 

دانشجو: عقربی که پرورش می‌دهید از چه گونه‌ای است؟ و از چه سازمانی برای پرورش این بندپا باید مجوز گرفت؟
عقرب سیاه. محیط زیست

دانشجو: مکانی که عقرب‌ها را پرورش می دهید، از نظر امنیتی چگونه است؟
عقرب‌ها در جعبه و در اتاق کاملا ایمنی شده نگهداری می شود تا فرار نکنند، سیستم بدن عقرب به گونه ای است که روز‌ها می‌خوابد و شب‌ها فعالیت می‌کند؛ چرا که اگر عقرب در روز فرار کند، هیچ وقت در آفتاب نمی‌رود و همان جا پنهان می شود و شب بیرون می‌آید.

دانشجو: چرا کسب و کار پرورش عقرب پرسود است؟
پرورش عقرب در حال حاضر بسیار نوپا و هنوز اشباع نشده است. عقرب موجود بسیار مقاومی است و تلفات کمی دارد. زهر آن گرانقیمت‌ترین مایع دنیاست و پرورش آن نیاز به مکان کوچکی دارد.

 

دانشجو: قیمت زهر عقرب چند است؟
زهر عقرب در خارج از کشور خیلی قیمت بالایی دارد و هر آن نزدیک ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون است، ولی متاسفانه در ایران هنوز شرکت یا اتحادیه‌ای ندارد.

این سم دست دلال و واسطه‌ها افتاده که به قیمت بسیار پایین خریداری می‌کنند از طریق کشور‌های دیگر ترکیه به کشور‌هایی دیگر می‌فروشند.

در ایران از تولید کننده گرمی ۷۰ تومان می‌خرند و در خارج از کشور گرمی تقریبا ۲۰۰ میلیون تومان می‌فروشند.اگر اتحادیه‌ای تشکیل شود که سم‌ها را جمع آوری کنند و با قیمت مناسب از تولید کنندگان خریداری کند.وضع بهتر می‌شود مشکلی که در پرورش عقرب وجود دارد فروش سم آن است که فعلا، چون کار نوپایی است هیچ اتحادیه ودستگاه نظارتی وجود ندارد و دست یک سری دلال و سودجویان افتاده است.

دانشجو: چه خواسته‌ای از مسئولین دارید؟
مسئولان برای پرورش دهندگان عقرب اتحادیه تشکیل دهند و از نظر مالی حمایت کنند.

در ایران گونه‌های متنوعی و عقرب وجود دارد و می‌توان با پرورش این موجود باعث اشتغالزایی شد.

دانشجو: تا چند وقت می‌توان سم عقرب را نگهداری کرد؟ شرایط نگهداری سم عقرب چگونه است؟
اگر سم عقرب در هوای آزاد بماند، ۵ تا ۶ دقیقه از بین می‌رود. شرایط نگه داری سم عقرب خیلی مهم است؛ البته فعلا در حال تکثیر عقرب هستم؛ اما زمان بهربرداری باید در دمای پایین فریز شود و نیاز به یخچال‌های مخصوص دارد. سم فریز شده عقرب ۲۰ تا ۳۰ روز از بین می رود و به همین خاطر سم مایع را خشک می‌کنند.

بله. البته آزمایشگاه‌های مجهز هزینه می‌گیرند، سم خشک شده عقرب را در یخچال تا دوسال می‌توان نگهداری کرد؛ اما سم مایع زود خراب می‌شود و برای خشک کردن سم به آزمایشگاه و دستگاه‌های خاصی نیاز است.

دانشجو: ماهانه چقدر هزینه برای پرورش عقرب می‌کنید؟
الان، چون تعدادعقرب‌ها پایین است، خیلی هزینه ندارد؛ اما وقتی تعداد بالا برود، باید کارگر استخدام کنم و فضایزرگتری را اجاره کنم که هزینه براست.

دانشجو: برای کسی که این کار را می‌خواهد انجام دهد چه توصیه‌ای دارید؟
علاقه مندان در مورد این شغل تحقیق و با کسانی که سر رشته دارند، مشورت کنند، قبل از هر اقدامی ۱۰ تا ۲۰ عقرب بگیرند و ببینند می‌توانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند و اگر با  روش نگهداری آن مشکلی پیدا نکردند، به این حرفه روی بیاورند.

دانشجو: شرایط و نگهداری عقرب‌ها چگونه است؟
دمای مناسب برای پرورش عقرب بین ۲۱ تا ۳۲ درجه سانتیگراد است. همچنین لازم است برخی مواقع این دما تا ۳۷ درجه سانتیگراد نیز بالا رود. به طور کلی دمای متغیر محیط برای تنظیم دمای بدن عقرب‌ها لازم است؛ از این رو داشتن یک سیستم گرمایشی در محل نگهداری ضروری است.

 

برای تغذیه عقرب‌ها می توان از حشرات کوچکی نظیر کرم خاکی یا جیرجیرک استفاده کرد. همچنین دادن مواد تقویتی نیز هفته ای چند بار به عقرب‌ها توصیه می شود. با توجه به اینکه عقرب‌ها در شب غذا می‌خورند، شرایط تغذیه را به گونه‌ای فراهم کنید که با طبیعت این جانور هماهنگ باشد.

عقرب‌ها محیط تاریک را می‌پسندند؛ بنابراین نوردهی چندانی مورد نیاز نیست. فضا‌های مربوط به تهویه را حتما با توری‌های دارای سوراخ ریز پوشانده شود، زیرا عقرب‌ها از هر سوراخی برای فرار استفاده می کنند. همچنین بهتر است از یک دوره روشنائی و تاریکی متناوب برای محیط نگهداری عقرب استفاده کنید که زمان تاریکی آن اندکی از زمان روشنائی بیشتر باشد.

نیاز آبی بدن عقرب بسیار پایین ست، با این وجود لازم است یک ظرف آب کم عمق (آنقدر که عقرب در آن غرق نشود) نیز در محیط نگهداری عقرب قرار داده شود. برای پرورش عقرب، باید از محل‌های سرپوشیده استفاده شود. به طور مثال می توان یک تانک (مخزن) کوچک شیشه‌ای رو در نظر بگیریم، قسمت پایینی تانک باید با شن بیابانی یا شن‌های ساحلی پر شود. تانک دارای تهویه مناسب باشد و مواردی مثل کنده درخت و ظرف آب کم عمق نیز به رشد بهتر عقرب‌ها کمک می کند. همچنین تامین گرما و رطوبت مناسب یک مسئله حیاتی برای پرورش عقرب است.