یک کارشناس مسائل روسیه گفت: از آنجا که قزاقستان و ترکمنستان بیشترین ساحل را دارند و ایران تنها ۱۱ درصد از ساحل خزر برخورداراست، لذا این کشورها تقسیم بندی مساوی را عادلانه نمیدانند و معتقدند ...
محمد ساجدی، کارشناس مسائل روسیه در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو، در خصوص کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر گفت: من سابقه گفتگو با هر پنج رئیس جمهور در این خصوص را دارم و سالها در مورد دریای خزر تحقیق کردم. اینکه گفته میشود امضای این کنوانسیون در حقیقت شبیه قرارداد ترکمنچای است باید گفت: نه ما ایران زمان فتحعلی شاه هستیم و نه پوتین روسیه دوران سزار است. جمهوری اسلامی در هشت سال دفاع مقدس توانست موفقیتهای چشمگیری به دست آورد و یک وجب از خاک کشور را از دست ندهد با این حساب در کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نیز هیچ اقدامی در خصوص واگذاری آب و خاک ایران صورت نگرفته است.
وی در خصوص جزئیات کنوانسیون رژیمی دریای خزر گفت: دو مسئله مهم در این خصوص وجود دارد اول آنکه در این نشستها در خصوص خط ساحلی بین کشورها هنوز به نتیجهای نرسیده اند و دوم اینکه تقسیم بستر زیر دریا یعنی تقسیم نفت و گاز و منابع ماهیگیری بعد از تایید کشورها باید به تصویب پارلمانهای پنج کشور برسد که هنوز به تصویب هیچ یک از پارلمانها از جمله مجلس شورای اسلامی نرسیده است.
ساجدی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی براساس این کنوانسیون ۱۵ مایل برای استفاده منابع دریایی و ۱۰ مایل برای استفاده از دریای خزر دارد، گفت: البته این میزان در مجموع کمتر از چیزی بود که انتظار داشتیم، اما قرارداد ترکمنچای نیز نیست.
این کارشناس مسائل روسیه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی در دوران شوروی به اصطلاح سهم ۵۰ درصدی از دریای خزر را داشت، گفت: البته این سهم تنها اثر روانی داشت و ما هیچ وقت نتوانستیم از ۵۰ درصد خود به طور کلی استفاده کنیم، اما زمانی که یک نفر فوت میکند (اشاره به از بین رفتن شوروی) و به جای چهار فرزند به جای میگذارد ما باید با این چهار فرزند به توافق برسیم.
وی تصریح کرد: اجماع در زمینه آبهای بین المللی بستر زیر دریا و خط مستقیم ساحلی مسئله مهمی است که هنوز در بین این پنج کشور به نتیجه نرسیده است.
ساجدی ادامه داد: دریای خزر ۶۹ هزار کیلومتر مربع است که شیب دریا به سمت ایران است یعنی املاح معدنی، مواد کانی بیشتر به سمت ایران سرازیر میشود تا اینجای داستان به نفع ماست، اما زیر بستر دریا منابع نفتی عظیمی وجود دارد که متاسفانه جمهوری اسلامی تکنولوژی استفاده از این منابع نفتی در این عمق آب را ندارد.
این کارشناس مسائل روسیه افزود:، اما ساحل در کشورهایی مثل آذربایجان و ترکمنستان به دلیل اینکه عمق منابع نفتی در ساحل آنها کمتر است خیلی راحتتر به بهره برداری از این منابع نفتی میپردازند.
وی با بیان اینکه حفاری ما در ساحل دریای خزر بسیار عمیق خواهد بود و باید ۴ کیلومتر زیر زمین را حفر کنیم تا به نفت دست یابیم، گفت:، اما این شرایط در کف ساحل خزر در روسیه فقط ۵ تا ۱۰ متر است که به شدت رسیدن به نفت را آسانتر میکند و البته این شرایط مقرون به صرفهتر هم خواهد بود.
ساجدی با بیان اینکه مرز ایران با عراق نیز به همین شکل است یعنی شیب زمین به سمت ایران است و نفت به سمت ما میآید گفت: اما برداشت نفت در شیبهای زیاد به مراتب سختتر خواهد بود و این برداشت نفت هزینه و تکنولوژی بیشتری میطلبد.
این کارشناس مسائل روسیه ادامه داد: اما ساحل ایران با قطر کاملا برعکس است منابع مشترک ما با قطر گاز است و از آنجا که گاز جزو میعانات سبک محسوب میشود بالا میآید و، چون شیب زمین به سمت ماست گاز به سمت قطریها میرود و همه چیز به زیان ما تمام میشود.
وی تصریح کرد: بر این اساس هنوز تقسیم بندی عادلانه در کنوانسیون رژیم حقوقی خزر صورت نگرفته است بحث اینجاست که الان کشورها حاضر نیستند ساحل خزر را تقسیم بر پنج کنند و هر کشور ۲۰ درصد صاحب حق شود، چون قزاقستان و ترکمنستان بیشترین ساحل را دارند و ما تنها ۱۱ درصد از ساحل خزر برخورداریم لذا این کشورها تقسیم بندی مساوی را عادلانه نمیدانند و معتقدند هر کشور باید براساس میزان ساحلی که از آن برخوردار است سهم داشته باشد.
ساجدی ادامه داد: از طرف دیگر تقسیم بندی مشاع نیز چندان به نفع ما نخواهد بود، چون در این صورت کشورهایی بیشتر منتفع خواهند شد که تکنولوژی بهره برداری نفت از اعماق زیرین زمین را دارند به هر حال بحث دریای خزر بحث بسیار پیچیده و فنی است و مذاکرات صورت گرفته تا دو سال آینده در سطح کارشناسی با محوریت بستر زیر دریا که همان بحث نفت و گاز خواهد بود ادامه خواهد داشت.
این کارشناس مسائل روسیه در پایان خاطرنشان کرد: البته دستیابی به تکنولوژی بهره برداری نفت از اعماق زیرین زمین تنها در دست آمریکا و روسیه است آمریکا که ایران را تحریم کرده و روسیه نیز، چون خود در این قضیه منتفع است حاضر نیست این تکنولوژی را با قیمت پایین در اختیار ما قرار دهد.