در اولین نشست «خواب آشفته نفت» مطرح شد
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ عصر روز سه‌شنبه ۲۴ مهرماه، اولین نشست "خواب آشفته نفت" با موضوع بررسی ابعاد عرضه نفت در بورس به عنوان یکی از راهکار‌های مقابله با تحریم‌های نفتی آمریکا، توسط انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده فنی دانشگاه تهران در تالار شهید رجب بیگی برگزار شد. مهمانان این نشست آقای علی بختیار عضو کمیسیون انرژی مجلس، آقای خطیبی مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت، آقای حسن خسروجردی، مدیر سابق اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی و آقای محمدصادق کریمی، کارشناس حوزه نفت و گاز بودند که در ادامه گزارشی کوتاه از مباحث این نشست ارائه میشود.
در تحریم‌های قبلی بخش خصوصی به کمک وزارت نفت آمد
محمدعلی خطیبی مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با اشاره به تجربه موفق بخش خصوصی در دوره‌ی قبلی تحریم‌ها گفت: بخش خصوصی در بخش فراورده‌های نفتی مدت‌ها است که فعالیت دارد و اینطور نیست که ما فکر کنیم تازه میخواهد وارد شود. در تحریم‌های قبلی ما وارد کننده‌ی بنزین بودیم و نیاز‌های داخلی‌مان از تولید بنزین بیشتر بود و باید بنزین وارد میکردیم و کمبود داشتیم و در تحریم‌های قبلی عمده‌ی این بار بر دوش بخش خصوصی بود و این بخش به کمک وزارت نفت آمد. در واقع بخش خصوصی بود که بنزین رو می‌آورد و تحویل شرکت می‌داد. در آن زمان واردات بنزین برای یک شرکت دولتی مثل شرکت ملی نفت واقعا کار دشواری بود و این کار در بخش خصوصی صورت گرفت و دوستان بنزین وارد می‌کردند و به ما تحویل میدادند و ما به آن‌ها نفت کوره میدادیم و تهاتر میکردیم؛ بنابراین بخش خصوصی فعال بودند.
در تحریم‌های قبلی بخش خصوصی به کمک وزارت نفت آمد
محمدعلی خطیبی مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با اشاره به تجربه موفق بخش خصوصی در دوره‌ی قبلی تحریم‌ها گفت: بخش خصوصی در بخش فراورده‌های نفتی مدت‌ها است که فعالیت دارد و اینطور نیست که ما فکر کنیم تازه میخواهد وارد شود. در تحریم‌های قبلی ما وارد کننده‌ی بنزین بودیم و نیاز‌های داخلی‌مان از تولید بنزین بیشتر بود و باید بنزین وارد میکردیم و کمبود داشتیم و در تحریم‌های قبلی عمده‌ی این بار بر دوش بخش خصوصی بود و این بخش به کمک وزارت نفت آمد. در واقع بخش خصوصی بود که بنزین رو می‌آورد و تحویل شرکت می‌داد. در آن زمان واردات بنزین برای یک شرکت دولتی مثل شرکت ملی نفت واقعا کار دشواری بود و این کار در بخش خصوصی صورت گرفت و دوستان بنزین وارد می‌کردند و به ما تحویل میدادند و ما به آن‌ها نفت کوره میدادیم و تهاتر میکردیم؛ بنابراین بخش خصوصی فعال بودند.
وی در ادامه توضیح داد:، ولی متاسفانه در بخش فروش نفت خام به نتیجه نرسیدیم و امیدوارم که با این تمهیداتی که اندیشیده شده برای عرضه نفت در بورس، این بار بخش خصوصی بتواند به طور موفقیت آمیزی در این عرصه وارد شود.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت افزود: البته در مراحل ابتدایی باید کمک کرد و انتظارات را پایین اورد تا کار آغاز شود و در آینده بورس بتواند توسعه پیدا کند. الان بخش خصوصی و وزارت نفت تقریبا به فهم متقابل رسیدند که در این شرایط باید باهم کار کنند؛ بنابراین ما احتیاج به کمی زمان داریم که با انعطاف پذیری این کار انجام شود و باید در این مرحله کمک کرد و باید بپذیریم که در شرایط دشواری قرار داریم.
شرکت ملی نفت باید اراده کافی برای موفقیت این راهکار داشته باشد
علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی مجلس اظهار داشت: به نظر من برخی از شرایط بسیار سخت گیرانه است. اگر میخواهیم یک موضوعی رو شروع کنیم باید ابتدا سهلش کنیم و بگذاریم بخش خصوصی بیاید و کار جلو برود و این امکان را فراهم کنیم. اگر امروز بخواهیم برای هر محموله‌ای که بفروشیم ۱۰۵ درصد تضامین دریافت کنیم خب این پروژه حتما با مشکل روبه‌رو میشود و در قیمت‌گذاری و قیمت پایه اگر بخواهیم سقف قیمت‌هایی که امروز در بازار ارائه میشود را به عنوان قیمت پایه در بورس تعیین کنیم حتما دچار مشکل میشویم.
علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی مجلس اظهار داشت: به نظر من برخی از شرایط بسیار سخت گیرانه است. اگر میخواهیم یک موضوعی رو شروع کنیم باید ابتدا سهلش کنیم و بگذاریم بخش خصوصی بیاید و کار جلو برود و این امکان را فراهم کنیم. اگر امروز بخواهیم برای هر محموله‌ای که بفروشیم ۱۰۵ درصد تضامین دریافت کنیم خب این پروژه حتما با مشکل روبه‌رو میشود و در قیمت‌گذاری و قیمت پایه اگر بخواهیم سقف قیمت‌هایی که امروز در بازار ارائه میشود را به عنوان قیمت پایه در بورس تعیین کنیم حتما دچار مشکل میشویم.
وی به بیان دلایل شکست تجربه‌های قبلی پرداخته و گفت: در تجربه قبلی یک محموله‌ای به نام سروش و نوروز در بورس عرضه شد. یک محموله‌ی فوق سنگین که آن وقت شرایط سختی داشت. به همین دلیل بورس نفت برای خریداری نفت خام دچار مشکل شد اگر امروز هم این اراده از سمت شرکت ملی نفت وجود نداشته باشد که موفق شود حتما میتواند در نوع تضامین و نحوه عرضه به گونه‌ای کار را جلو ببرد که دچار مشکل شود و شرکت ملی نفت باید اراده کافی برای این که این کار موفق و صحیح انجام بشود را داشته باشد.
در وزارت نفت نفوذی‌هایی هستند که در مسیر عرضه نفت در بورس خرابکاری میکنند
حسن خسروجردی، مدیر سابق اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی با اشاره به وجود نیروی انسانی توانمند در بخش خصوصی گفت: افرادی در بخش خصوصی فعالیت میکنند از بازنشسته‌های خود وزارت نفت هستند. این افراد میتوانند در همکاری برای این بخش مورد اعتماد قرار گیرند. ما مدیرانی داریم که در زمان قبل از بازنشستگی مسئول فروش نفت خام بودند و وقتی بازنشسته شدند ما از این افراد استفاده کردیم. ولی در حال حاضر این افراد با این همه توانایی، که قادر هستند به وزارت نفت کمک کنند را تحویل نمیگیرند. متاسفانه در وزارت نفت نفوذی‌هایی وجود دارند که مانع ورود بخش خصوصی می‌شوند و خرابکاری میکنند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: دور زدن تحریم‌های نفتی و فروش نفت ایران کار مشکلی است، اما بخش خصوصی در حال حاضر توانایی این کار را دارد. ما میتوانیم اسناد را عوض کنیم. نحوه‌ی جابه‌جایی را تغییر دهیم و طرف مقابلمان هم که تمایل ندارد شناخته شود با ما همکاری میکند. همچنین ما میتوانیم بارنامه‌ای که از جزیره‌ی خارک بارگیری میشود را عوض کنیم. خلاصه بخش خصوصی این توانایی را دارد که به لطایف الحیلی اسناد فروش نفت ایران را عوض کند و به این صورت آمریکا نمی‌تواند نفت ایران را شناسایی کند.
***
ضرورت تداوم عرضه نفت در بورس تا ایجاد تجارت نفت در کشور
محمدصادق کریمی، کارشناس حوزه نفت و گاز با اشاره به ضرورت عرضه نفت در قالب حواله‌های قابل انتقال به غیر گفت: باید امکان معامله¬ی ثانویه محموله¬هایی که خریده شده وجود داشته باشد. یعنی ما بتوانیم محموله¬هایی را که دارد عرضه می¬شود را به صورت حواله‌های قابل انتقال به غیر صادر کنیم. این موضوع دو فایده دارد. شما اگر حجم هر حواله یا هر لات را کوچک کنید امکان اینکه بتوانید کل حواله را اصلا نقد تحویل بگیرید وجود دارد. بعد چه اتفاقی می-افتد. مثلا هزار نفر هستند که هر کدام یک لات هزاربشکه¬ای از شما می¬خواهند اگر امکان جابجایی وجود داشته باشد یعنی اگر بتوانند به هم بدهند حالا فرض کنید که هیچکدام از این¬ها صادرکننده نفت نیستند فقط بو کشیدند که اینجا یک سودی است آمدند ۱۰۰۰ بشکه نفت خریدند یک شخصی که واقعا صادرکننده نفت است می¬تواند با این¬ها وارد تعامل بشود یعنی بگوید من قرارداد‌ها و حواله‌هایتان را جمع می¬¬کنم نفت را صادر می¬کنم و پول آن که آمد به شما میدهم.
وی ادامه داد: در این صورت اگر شما کل آن ۵۰۰ هزار بشکه را در قالب یک محموله بخواهید عرضه کنید اتفاقی که می-افتد این است خریدار با یک بدنه دولتی مواجه است یعنی ضمانتی که می¬خواهد بدهد. یا باید پول نفت آن ۵۰۰۰ بشکه را بدهید یا باید قسطی بدهید، اما وقتی این شرکت نفت را کنار گذاشتیم وقتی شرکت نفت آمد ۵۰۰۰ هزار بشکه را فروخت و پولش را هم گرفت و رفت کنار حالا شما ۵۰۰ نفر آدم هستید رابطه دیگر اینجا بیزینس در بیزینس است یعنی کسب و کار‌ها می¬توانند با هم تعادل داشته باشند.
حسن خسروجردی، مدیر سابق اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی با اشاره به وجود نیروی انسانی توانمند در بخش خصوصی گفت: افرادی در بخش خصوصی فعالیت میکنند از بازنشسته‌های خود وزارت نفت هستند. این افراد میتوانند در همکاری برای این بخش مورد اعتماد قرار گیرند. ما مدیرانی داریم که در زمان قبل از بازنشستگی مسئول فروش نفت خام بودند و وقتی بازنشسته شدند ما از این افراد استفاده کردیم. ولی در حال حاضر این افراد با این همه توانایی، که قادر هستند به وزارت نفت کمک کنند را تحویل نمیگیرند. متاسفانه در وزارت نفت نفوذی‌هایی وجود دارند که مانع ورود بخش خصوصی می‌شوند و خرابکاری میکنند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: دور زدن تحریم‌های نفتی و فروش نفت ایران کار مشکلی است، اما بخش خصوصی در حال حاضر توانایی این کار را دارد. ما میتوانیم اسناد را عوض کنیم. نحوه‌ی جابه‌جایی را تغییر دهیم و طرف مقابلمان هم که تمایل ندارد شناخته شود با ما همکاری میکند. همچنین ما میتوانیم بارنامه‌ای که از جزیره‌ی خارک بارگیری میشود را عوض کنیم. خلاصه بخش خصوصی این توانایی را دارد که به لطایف الحیلی اسناد فروش نفت ایران را عوض کند و به این صورت آمریکا نمی‌تواند نفت ایران را شناسایی کند.
***
ضرورت تداوم عرضه نفت در بورس تا ایجاد تجارت نفت در کشور
محمدصادق کریمی، کارشناس حوزه نفت و گاز با اشاره به ضرورت عرضه نفت در قالب حواله‌های قابل انتقال به غیر گفت: باید امکان معامله¬ی ثانویه محموله¬هایی که خریده شده وجود داشته باشد. یعنی ما بتوانیم محموله¬هایی را که دارد عرضه می¬شود را به صورت حواله‌های قابل انتقال به غیر صادر کنیم. این موضوع دو فایده دارد. شما اگر حجم هر حواله یا هر لات را کوچک کنید امکان اینکه بتوانید کل حواله را اصلا نقد تحویل بگیرید وجود دارد. بعد چه اتفاقی می-افتد. مثلا هزار نفر هستند که هر کدام یک لات هزاربشکه¬ای از شما می¬خواهند اگر امکان جابجایی وجود داشته باشد یعنی اگر بتوانند به هم بدهند حالا فرض کنید که هیچکدام از این¬ها صادرکننده نفت نیستند فقط بو کشیدند که اینجا یک سودی است آمدند ۱۰۰۰ بشکه نفت خریدند یک شخصی که واقعا صادرکننده نفت است می¬تواند با این¬ها وارد تعامل بشود یعنی بگوید من قرارداد‌ها و حواله‌هایتان را جمع می¬¬کنم نفت را صادر می¬کنم و پول آن که آمد به شما میدهم.
وی ادامه داد: در این صورت اگر شما کل آن ۵۰۰ هزار بشکه را در قالب یک محموله بخواهید عرضه کنید اتفاقی که می-افتد این است خریدار با یک بدنه دولتی مواجه است یعنی ضمانتی که می¬خواهد بدهد. یا باید پول نفت آن ۵۰۰۰ بشکه را بدهید یا باید قسطی بدهید، اما وقتی این شرکت نفت را کنار گذاشتیم وقتی شرکت نفت آمد ۵۰۰۰ هزار بشکه را فروخت و پولش را هم گرفت و رفت کنار حالا شما ۵۰۰ نفر آدم هستید رابطه دیگر اینجا بیزینس در بیزینس است یعنی کسب و کار‌ها می¬توانند با هم تعادل داشته باشند.
کریمی با اشاره به ضرورت تداوم عرضه نفت در بورس برای شکل‌گیری تجارت نفت در کشور گفت: الآن چیزی که در بورس است کاملاً یک شروع است و ما باید این کار را از ۵ سال پیش شروع می¬کردیم تا این کسب و کار شکل بگیرد و شرکت¬ها وارد این بازار شوند و تجارت نفت را به دست شرکت‌ها بدهیم و این شرکت¬ها بعد از این که نفت ما را تجارت کردند بروند و نفت‌های دنیا را تجارت کنند و ما کسب و کار تجارت نفت داشته باشیم، بنابراین نکته این است که اتفاقی که الآن صورت می¬گیرد محدود است و نباید انتظار داشت که همه ۱.۵ میلیون بشکه¬ای که صادرات ما کم خواهد شد را این راهکار ظرف ۲ الی ۳ ماه آینده برطرف کند و ما بتوانیم صادرات انجام دهیم، ولی حتماً باید از همین الآن شروع کنیم و این فشار و تحریم بهانه¬ای است برای اینکه ما تصمیماتی جدی برای تسهیل فروش نفت بگیریم؛ بنابراین ضرورت دارد که عرضه نفت در بورس تداوم داشته باشد تا تجارت نفت شکل گیرد.
سناریوسازی برای شکست مجدد عرضه نفت در بورس با اجرای تسویه ارزی
سید احسان حسینی، مسئول مرکز مطالعات انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران اظهار داشت: شواهد نشان میدهد که در بدنه‌ی وزارت نفت و به خصوص شرکت ملی نفت قشری وجود دارند که نمیخواهد انحصار فروش نفت کشور را با ورود بخش خصوصی به این بخش از دست بدهد. در سناریو پیش رو نیز به نظر میرسد که اجرای سازوکار تسویه‌ی ارزی بهای نفت معامله شده در بورس بهانه‌ای دیگر برای به زمین زدن این راهکار و عدم توانمندی بخش خصوصی است. در صورت تسویه ارزی و انتقال ارز به حساب‌های موردنظر شرکت ملی نفت زمینه‌ی شناسایی و تحریم پذیری بخش خصوصی فراهم شده و عمل تحقق اهداف عرضه نفت در بورس در عملیات بانکی بین المللی گره میخورد. در واقع مانع اصلی انحصارطلبی بدنه‌ی شرکت ملی نفت است که نمیگذارد این طرح که باید از سال ۹۰ برای پیاده سازی ان اقداماتی جدی انجام میشد هر بار با اتخاذ شروط غیرمنطقی و سختگیرانه همچنان روی کاغذ باقی بماند و پیشرفت چندانی نداشته باشد و وزیر نفت باید در این موضوع ورود کند.
سید احسان حسینی، مسئول مرکز مطالعات انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران اظهار داشت: شواهد نشان میدهد که در بدنه‌ی وزارت نفت و به خصوص شرکت ملی نفت قشری وجود دارند که نمیخواهد انحصار فروش نفت کشور را با ورود بخش خصوصی به این بخش از دست بدهد. در سناریو پیش رو نیز به نظر میرسد که اجرای سازوکار تسویه‌ی ارزی بهای نفت معامله شده در بورس بهانه‌ای دیگر برای به زمین زدن این راهکار و عدم توانمندی بخش خصوصی است. در صورت تسویه ارزی و انتقال ارز به حساب‌های موردنظر شرکت ملی نفت زمینه‌ی شناسایی و تحریم پذیری بخش خصوصی فراهم شده و عمل تحقق اهداف عرضه نفت در بورس در عملیات بانکی بین المللی گره میخورد. در واقع مانع اصلی انحصارطلبی بدنه‌ی شرکت ملی نفت است که نمیگذارد این طرح که باید از سال ۹۰ برای پیاده سازی ان اقداماتی جدی انجام میشد هر بار با اتخاذ شروط غیرمنطقی و سختگیرانه همچنان روی کاغذ باقی بماند و پیشرفت چندانی نداشته باشد و وزیر نفت باید در این موضوع ورود کند.
وی با گلایه از عدم توجه وزارت نفت به نظرات دانشگاهیان در مورد شرایط لازم برای تحقق اهداف عرضه نفت در بورس گفت: در حال حاضر و هرچند دیر باید هر چه زودتر اقدامات پیاده سازی این روش توسط وزارت نفت پیگیری شود و لازم است که در این مسیر پیشنهادات و توصیه‌های قشر فرهیخته دانشگاهی مورد توجه وزارت نفت قرار گیرد. متاسفانه در این همایش علیرغم تلاش‌های مجموعه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل تا آخرین لحظه جهت حضور نماینده‌ای از وزارت نفت در برنامه‌ای که بدون غرض ورزی‌های سیاسی و برای بررسی فنی و تخصصی ابعاد عرضه نفت در بورس برگزار کردیم هیچ نماینده از وزارت نفت به عنوان متولی این امر حضور پیدا نکرد و ظاهرا مسئولان وزارت نفت همچنان تمایل دارند که با بی تفاوتی نسبت به این مسائل حساس برخورد کنند و نسبت به مطالبه‌ی به حق جامعه‌ی دانشگاهی بی تفاوت باشند.
ارسال نظرات