ناباروری در بند بی‌توجهی دولت/ وقتی توصیه فرزند آوری رهبری روی زمین می‌ماند

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو - سیده کوثر سعیدزاده؛ «ناباروری» مشکلی اساسی در مبحث «جمعیت» است که امکان دارد هر زوجی با آن روبه رو شود. در واقع تضمینی برای در امان ماندن از این مسئله وجود ندارد، چرا که عوامل متعددی قبل و بعد از ازدواج در ایجاد آن نقش دارند. تغذیه نامناسب (که تبدیل به روندی رایج در جامعه شده است)، مشکلات تولید مثلی زوجین (که آن هم به طرز خاصی تحت تاثیر سبک زندگی جدید و خوراک و پوشاک و ... است)، بالا رفتن سن ازدواج و کاهش توانایی تولید مثل به دلیل افزایش سن و اثر پذیری از آلودگی‌های زیست محیطی مخصوصا برای خانم ها، استفاده از قرص‌های ضد بارداری در سال‌های اول ازدواج، عوامل ژنتیکی و وراثتی و عوامل ناشناخته دیگر را می¬توان به عنوان علل این معضل نام برد. طبق داده‌های آماری حدود یک پنجم زوج‌های ایرانی درگیر مسئله ناباروری هستند، یعنی از هر پنج زوج، یک زوج با این مشکل مواجه می‌شوند.

مشکلات زوجین نابارور
متاسفانه در عرف عموم به زوج‌های نابارور نگاه مثبتی وجود ندارد و همین مسئله باعث سرخوردگی‌های روحی، جدا شدن از جمع‌های خانوادگی و دوستانه، افسردگی‌های ناشی از مقایسه خود با دیگران، بی انگیزگی، احساس عقب ماندن از بقیه، احساس کمبود و در نهایت متاسفانه در بعضی موارد منجر به جدایی و از هم پاشیدن بنیان خانواده می‌شود. علاوه بر مشکلات روحی و جسمی، هزینه‌های سرسام آور درمان ناباروری، درواقع همچون نمکی بر زخم زوج‌های درگیر این مشکل است. هزینه‌هایی که بی شک برای خانواده‌های ضعیف و متوسط جامعه کمرشکن است و امکان دارد آن‌ها را به طور کلی از تلاش برای رفع این مشکل دور کند. در ایران نسبت به کشور‌های دیگر، پوشش حمایتی ناچیز و ناکارآمدی برای درمان ناباروری درنظر گرفته می‌شود.

وعده‌های بی فرجام مسئولان
در حالی که دکتر سعید نمکی معاون امور علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه کشور در اسفند ۹۶ گفته بود: «منابعی برای کمک به ناباروری در نظر گرفتیم و برای سال آینده ردیف مستقلی به این موضوع اختصاص دادیم که به دنبال آن در سال ۹۷ همه هزینه‌های ناباروری تحت پوشش بیمه قرار خواهند گرفت». همچنین دکتر محمد آقاجانی معاون درمان وزارت بهداشت وعده داده بود که: «خدمات تشخیصی، درمانی ناباروری تحت پوشش وزارت بهداشت قرار می‌گیرد و ما ۸۵ درصد هزینه‌های آن را در مراکز دولتی می‌پردازیم». آناهیتا کشاورزی معاون بیمه خدمات سلامت در پاسخ به این پرسش که معاون درمان وزیر بهداشت، تقبل بخشی از هزینه‌های درمان ناباروری را وعده داده است، گفت: «من نمی‌دانم منظور دکتر آقاجانی چه بوده است و شاید قرار است از اعتبار داخلی خود وزارت بهداشت این هزینه‌ها پرداخت شود. چون با توجه به بحث کمبود منابعی که در حال حاضر داریم، تقریباً نمی‌توانیم هیچ خدمت جدیدی را متقبل شویم. بحث پوشش بیمه‌ای دارو‌های ناباروری بحث تازه‌ای نیست. ممکن است در سال‌های اخیر چند داروی جدید به آن اضافه‌شده باشد، اما تصمیمی در این خصوص که ۸۵ درصد هزینه‌های درمان نازایی را بیمه سلامت تقبل کند، گرفته نشده است».

پوشش هزینه‌های ناباروری در سایر کشور‌ها
مجموعه‌های دولتی در حالی مشغول وعده دادن و نقض وعده‌های همدیگر هستند که اکثرکشور‌های توسعه یافته از بیماران نابارور حمایت می‌کنند که این حمایت‌ها بیشتر بر بخش درمان متمرکز است. هزینه دوره‌های درمانی در این کشور‌ها معمولا از طریق نظام بیمه سلامت اجتماعی تامین می‌شود. غالباً در این کشورها، روش‌های درمان ناباروری جزو بسته خدمات پایه و تحت پوشش بیمه‌های عمومی است. با توجه به این که روش‌های درمان ناباروری قطعی نبوده و نیازمند تکرار روش‌ها تا حصول درمان است، غالباً استفاده از خدمات درمان ناباروری تا چند مرتبه تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد که البته تعداد دفعات تکرار در کشور‌های مختلف متفاوت است. برای مثال در فرانسه، آمریکا، اتریش و انگلیس بیش از ۹۰ درصد این هزینه توسط دولت و بیمه تامین اجتماعی و مالیات تامین می‌شود و حتی در رژیم اشغالگر قدس نیز پوشش خدمات به صورت نامحدود ارائه می‌شود.

راهکار؛ اعطای وام‌های بلاعوض و تخصیص بسته‌های حمایتی
ارائه بسته‌های حمایتی از طرف دولت برای رفع این مشکل مهم که ۳ میلیون زوج ایرانی را درگیر کرده است، امری کاملا ضروری بوده و کم توجهی به رفع آن جای تعجب دارد؛ بنابراین اعطای وام‌های بلاعوض و قرض‌الحسنه به زوج‌های نیازمند درمان و تخصیص بسته‌های حمایتی مشخص به نهاد‌های درمانگر برای کاهش هزینه‌هایی که به مراکز درمانی تحمیل می‌شود، از موثرترین راهکار‌ها است که انتظار میرود در صدر برنامه‌های دولت در این بخش قرار بگیرد.