سال گذشته زابل ۲۵۶ روز با طوفان و ریزگردها درگیر بوده است که این طوفانها که به دلیل خشکسالیهای چند سال اخیر خسارتهای فراوانی برای مردم منطقه به همراه داشت.
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، معصومه شمسینی، طوفانهای سال گذشته در زابل منجر به بروز مشکلات بسیاری برای مردم این مناطق شد؛ این طوفانها که به دلیل خشکسالیهای چند سال اخیر رخ داد خسارتهای فراوانی برای مردم منطقه به همراه داشت.
هادی میرزایی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل در رابطه با این طوفانها میگوید که در سال گذشته تعداد ۲۵۶ روز زابل با طوفان و ریزگرد درگیر بوده است که این طوفانها مبلغ ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان خسارت مالی به دانشگاه علوم پزشکی زابل وارد کرده است.
گرما شدن هوا و خشکی تالاب هامون از عوامل مهم بادهای ۱۲۰
اما گرما شدن هوا و خشکی تالاب هامون از عوامل مهم بادهای ۱۲۰ روزه بود که به علت اختلاف فشار بین کوههای افغانستان و دشت زابل این بادها که متاثر از بادهای موسمی هند هستند، در دشت زابل به وجود آمد.
رضا دهمرده بهروز، عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه در رابطه با اثرات مضر ذرات گرد و غبار میگوید که بین ۳۰ تا ۴۰ درصد این ذرات که زیر ۲ و نیم میکرون است، مربوط با تالاب خشک شده هامون است. ذارت گرد و غبار که دارای سیلیس است همانند چاقو وارد ریههای مردم میشود و اثرات آن در طولانی مدت خطراتی برای مردم دارد همانند سیگار که باعث کوتاه شدن عمر میشود.
اما در چند روز اخیر کنفرانس بینالمللی گردوغبار در جنوب غرب آسیا با هدف بررسی پیامدهای ناشی از طوفانهای گردوغبار و یافتن راهکارهای علمی و عملی برای کاهش اثرات این پدیده مخرب زیستمحیطی، با حضور اساتیدی و پژوهشگران ایرانی و خارجی در دانشگاه زابل آغاز به کرد.
موسی بهلولی، رئیس دانشگاه زابل میگوید که معضل گردوغبار در سیستان تمامی ابعاد زندگی مردم منطقه ازجمله سلامت، معیشت، اقتصاد را تحت تأثیر قرار داد و ازآنجاکه منشأ و حوزه تأثیرِ طوفانهای گردوغبار، بینالمللی است و تنها به منطقه سیستان یا کشور ایران محدود نمیشود لازم است راهکارهای در سطح بینالمللی ارایه شود.
ایجاد یک کارگروه بینالمللی برای مقابله با گرد وغبار
رئیس دانشگاه زابل لزوم ایجاد یک کارگروه بینالمللی برای مقابله با پدیده گردوغبار را ضروری میداند و میگوید که دفع آسیبها و زیانهای بینالمللی را جز در سایه اجماع و همکاری بینالمللی امکانپذیر نیست و تصویب یک قطعنامه علمی در پایان کنفرانس و ابلاغ آن بهعنوان یک پیشنهاد و نظر دانشگاهی گامی مؤثر توسط دانشگاه زابل برای مبارزه با این پدیده مخرب است.
احمدعلی کیخا، عضو هیات علمی دانشگاه زابل، نماینده مردم سیستان و رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیز با مهم توصیف نمودن توجه به پدیده گردوغبار، حرکت دانشگاه زابل را مثبت میداند و میگوید که نقشه راه و عمل دانشگاههای کشور باید بر مدار پایشِ چالشهای محیط پیرامونی خویش و گرهگشایی از مصائب مردم تعریف شود.
وی با اشاره به مسائلی همچون گردوغبار، لزوم مدیریت منابع آبی، حفاظت از اکوسیستم زیستمحیطی تالاب بینالمللی هامون، فقر و گستردگی آن در منطقه تأکید کرد که منطق حکم میکند دانشگاه در مسیر چاره یابی برای این مسائل گام بردارد و با مطالعه و رصد مسائل ظرفیتهای ایجاد کند و با تغییر رویکرد و پیشگامی در حل عملی مسائل جامعه، در گردونه مقیاس نامطلوب تعداد دانشگاههای کشور، برگ برنده را از آنِ خود کند.
اما مساله گردوغبار، بحرانی بینالمللی است و کشورهای زیادی از آفریقا تا چین با این پدیده درگیرند هستند و دانشگاهها میتواند با سازماندهی مجدد نیروها و امکانات خود، زمینه فعالیت مؤثر در این حوزه را فراهم سازند.
نامناسب بودن و ساماندهی پراکنده پلتفرمهای تحقیقاتی
استاد دانشگاه زابل، نامناسب بودن و ساماندهی پراکنده پلتفرمهای تحقیقاتی در کشور را یکی از اشکالات توسعه میداند و میگوید که بازدهی مؤثر ظرفیتهای تحقیقاتی کشور را تنها در صورت تمرکز بر روی مسائل و چالشها، ممکن است؛ چرا که مسیر توسعه از کانال پژوهش میگذرد و پژوهش با توجه به ظرفیتهای موجود تنها در صورت ساماندهی مؤسسات تحقیقاتی کشور نقشآفرین خواهد بود.
تأمین اعتبار جهت مبارزه با معضل گردوغبار در کشور و منطقه، دستیابی به بروندادهای کارا یکی از مورادر جدی برای مقابله با مشکل ریزگردها است که این استاد دانشگاه زابل آن را نیازمند تعریفِ برنامه جدی میداند که این امر را تنها به مدد همکاریِ دستگاههای اجرایی و علمی هر منطقه امکانپذیر است.
کیخا میگوید که برنامهریزی اصولی و اثربخش حلقه مفقوده در توسعه کشور است و برنامهریزی مقطعی بدون در نظر گرفتن کلیه شرایط در طول زمان بهعنوان آفتی در امر برنامهریزی است و مراکز دانشگاهی باید بتوانند مدیران اجرایی را در برنامهریزی هدفمند یاری کنند.
نقش دانشگاهها برای مقابله با مشکل ریزگردها
عضو هیات علمی دانشگاه زابل معتقد است که دانشگاهها میتواند با برنامهریزی مدون و گردآوری و ساماندهی مطالعات در حوزه گردوغبار امکان استفاده مطلوب از آن را فراهم و گام مثبتی را برای مقابله با مشکل ریزگردها درکشور، منطقه و دنیا بردارند.
با آمدن سیلابهای اخیری بسیاری از کارشناسان و اساتید دانشگاه معتقد هستند برای استفاده بهینه از منابع آبی و گسترش پوشش گیاهی در این منطقه لازم است برنامه ریزیهای مدونی برای مقابله باریزگردها صورت بگیرد.