در چند سال اخیر موضوع جنجالی فروش نفت در بورس چند بار در صدر اخبار قرار گرفت؛ اما هر بار به دلیل وجود راه غیر هموار این بازار و کم میلی فروشنده به نتیجه نرسید.
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو -مقدسه فلاح زاده؛ در چند سال گذشته موضوع جنجالی فروش نفت در بورس چند بار در صدر اخبار قرار گرفت؛ اما هر بار به دلیل وجود راه غیر هموار این بازار و کم میلی فروشنده به نتیجه نرسید. آبان ۹۷ با شروع دور جدید تحریمهای نفتی، تصمیم شورای عالی هماهنگی اقتصادی مبنی بر استفاده جدی از این بازار به تمام، چون وچراها پایان داد و فروش نفت در رینگ بینالملل بورس انرژی به جریان افتاد. هرچند دلسردیهای وزارت نفت از رونق گرفتن این بازار و ایجاد موج منفی درفروش نفت بیتأثیر نبود، ولی تکلیف قانونی این وزارتخانه برای عرضهی شش میلیون بشکه در ماه، منجر به تداوم عرضه شد و با برنامهی یک هفته در میان ارائهی نفت و میعانات در بورس انرژی، مشکل فواصل زیاد عرضه و بینظمیهای آن حل شد. در ادامهی مسیر، نقاط ضعف و موانع کار شناسایی و هر بار تصمیماتی برای بهتر شدن روند آن گرفته شد. در حال حاضر خرید نفت از بورس انرژی مزیتهای متنوع و جذابی برای خریداران به همراه دارد که در ادامه به آن، پرداخته خواهد شد.
کوچک بودن محمولهها حتی تا ۱۰۰۰ بشکه
در سالهای گذشته کوچکترین محموله انتخابی برای خریداران، ۵۰۰ هزار بشکه بود که در عرضههای ۹۷ این عدد به ۳۵ هزار بشکه تقلیل پیدا کرد؛ و در حال حاضر حتی امکان خرید ۱۰۰۰ بشکهای نیز فراهمشده است. ویژگی قابلتوجهای که نظر بسیاری از خریداران و شرکتهای خصوصی کوچک را به خود جلب کرده و به آنها امکان ورود به این بازار و شانس بهرهمندی از این فرصت پرسود را میدهد. چراکه تنها با ۶۰ تا ۷۰ میلیون سرمایه نیز میتوان در ردیف مشتریان بورس نفت قرار گرفت. از طرفی حجم بشکهها برای عرضهی اخیر نفت خام سبک، به رقم دو میلیون بشکه رسیده کهمی تواند جوابگوی متقاضیان بیشتری باشد.
امکان تحویل زمینی و دریایی
به علت تقاضای مکرر خریداران، علاوه بر تحویل دریایی در جزیره خارک، امکان تحویل زمینی نیز فراهم گردید. البته در رینگ داخلی بورس برای مصارف داخلی از این شیوهی تحویل استفاده میشد که از اسفندماه ۹۷، این امکان برای رینگ بینالملل بورس انرژی هم فراهم شد و خریداران میتوانند برای خروج محموله میعانات از مرزهای خشکی، آن را از مخازن بندرعباس بارگیری نمایند. برای محمولههای نفتی نیز با تأیید شرکت ملی نفت، آن را در پالایشگاه تبریز تحویل بگیرند. از ۱۵ کشور همسایهی ایران فقط ۵ کشور منابع نفتی دارند. بقیه کشورها میتوانند از فرصت بورس ایران برای خرید استفاده کنند و انرژی موردنیاز خود را تأمین کنند. حتی تعدادی از کشورهای شمال افریقا نیز میتوانند از مزیت تحویل زمینی استفاده کنند.
جذابیت قیمت و امکان خرید اعتباری
شیرینترین امتیاز خرید نفت از بورس، تخفیف قابل توجه نسبت به قیمتهای جهانی است. حتی با خرید کوچکترین محموله نیز سود سرشاری را نصیب مشتریان میکند. از طرفی با امکان خرید اعتباری محمولهها، میتوانند فقط شش درصد آن را پرداخت کرده و برای پرداخت مابقی ارزش معامله ضمانتنامه بانکی ارائه دهند.
مهلت سهماهه برای تسویهحساب
مهلت مناسب برای تسویه، از جذابیتهای ویژهی نفتی بورس است. امتیازی که در سالیان گذشته در نظر گرفته نمیشد و در سال ۹۷ نیز ابتدا ۲ ماه اعلام و در ادامه به سه ماه افزایش پیدا کرد. از طرفی در عرضههای اولیه برای پرداخت شرایط ترکیبی ریالی و ارزی در نظر گرفتهشده بود که به علت قابلشناسایی بودن پرداختهای ارزی در شرایط تحریمی حاضر، تسویه صد در صد ریالی در کنار امکان تسویه ارزی پیشنهاد شد. ازآنجاییکه بیشتر خریداران خارجی، از کشورهای ترکیه و امارات و چین اعلام آمادگی کردند، به علت حجم بالای معاملات این کشورها توسط شرکتهای تجاریشان در ایران، فراهم کردن ریال کار آسانی به نظر میرسد.
فرستادن نفت به هر جای دنیا مانعی ندارد
علیرغم اخبار ضدونقیضی که در مورد محدودیت مقاصد فروش برای تاجران نفتی مطرح میشد، برای هیچ کشوری غیر از اسراییل ممنوعیت فروش اعلام نگردید و خریداران نفت از بورس ایران میتوانند محمولههایشان را به سراسر دنیا بفرستند.
حفظ محرمانگی شرط فروش نفت در بورس در دوره تحریم
به علت قابلیت تحریمپذیری افراد و شرکتهای خریدار، فاش نشدن نام مشتریان اهمیت زیادی دارد؛ بنابراین کدهای یونیک ارایه شده مختص افراد نیست و موقتی انتخاب میشود. حتی کارگزاریهای مربوطه هم از هویت شرکتهای خریدار اطلاعی ندارند.
خریداران نفت از بورس لازم نیست نام تجاری بزرگی را یدک بکشند
برای خرید نفت از بورس لازم نیست توانمندی خاصی وجود داشته باشد و صلاحیت افراد و شرکت شناختهشده و شروط خاصی مطرح نیست. خریداران خارجی نیز میتوانند در داخل کشور شرکت ثبت کنند و از طریق آن نفت را خریداری کنند.
هرچند در داخل کشور اندکی زمان نیاز است که این فرصت طلایی موردتوجه بازیگران صادراتی قرار بگیرد، اما فرایندهای ساده و امتیازات قابلتوجه خرید نفت از بورس ایران، روزبهروز توجه مشتریان بیشتری را در خارج کشور جلب میکند. البته با ارتقای زیرساختهای مالی بورس، این علاقهمندی بزودی منجر به شکلگیری بازار پررونق نفتی در خاورمیانه میشود و نفت ایران بیشازپیش به جایگاه واقعی خود نزدیک میشود.