نخبه‌ ایرانی چگونه برای تولید دستگاه پاک‌کننده هوا سر از ترکیه درآورد؟ / وزارت صمت پاسخگو نبود!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ چند وقت پیش ویدئویی از یک گزارش خبری از تلوزیون ترکیه منتشر شد که در فضای مجازی ایران هم بازتاب گسترده‌ای داشت. گزارشگر ترکیه‌ای در این ویدئو از راه اندازی خط تولید دستگاه جداکننده هوای آلوده از هوای پاک در شهر وان ترکیه توسط یک مهندس جوان ایرانی خبر می‌دهد و علت آن را عدم موفقیت این مهندس ایرانی در تولید دستگاهش در ایران عنوان می‌کند! دستگاهی که اکنون با تولید انبوه در ترکیه با توجه به شیوع کرونا در جهان مشتری‌های زیادی پیدا کرده است.

 

 

---

انتشار خبر مهاجرت این نخبه‌ی ایرانی به ترکیه در فضای مجازی آن هم در وضعیتی که کشور با بیماری خطرناک کووید ۱۹ دست و پنجه نرم می‌کند و گندزدایی و ضدعفونی معابر و اماکن عمومی اهمیت ویژه‌ای دارد خاطر بسیاری از مردم را ناراحت و مکدر کرد.

 

نهاد‌های متعدد و مرتبط کشور باید پاسخگو باشند که چه عللی موجب مهاجرت چنین نخبگانی به کشور‌های خارجی و حتی همسایه می‌شود؟ چرا با این همه شعار حمایت از تولید و تکیه به دانش و جوانان و با این همه تاکیدات مکرر رهبر فرزانه‌ی انقلاب همچنان شاهد چنین مسائل درآوری هستیم؟ در بسیاری از مواقع ایده و اختراع یک نخبه می‌تواند میلیون‌ها دلار ارزش اقتصادی برای یک کشور داشته باشد و یا اینکه از دست دادنش در صنعت و تولید و تکنولوژی می‌تواند رشد و حرکت کشور را در آن حوزه چند سال کند و یا متوقف کند و از طرفی در شرایطی که ایران تحت شدید‌ترین تحریم‌ها قرار دارد و بسیاری از محصولات مورد نیاز کشور با سختی فراوان خریداری و وارد می‌شود چرا باید چنین استعداد‌های کم نظیری از دست برود و ما را در تحریم‌ها آسیب پذیر و محتاج بیرون مرز‌ها کند؟ به واقع چه کسانی نسبت به از دست رفتن این سرمایه‌های ارزشمند مسئولند؟! برای بررسی و پیگیری ماجرا با روابط عمومی وزارت صمت و همچنین معاونت صنایع این وزارتخانه ارتباط برقرار کردیم، اما متاسفانه پاسخی به چرایی این اتفاق داده نشد!


به منظور پی بردن به واقعیت و ابعاد مختلف آن و همینطور عللی که باعث عدم موفقیت این مهندس نخبه‌ی ایرانی در تولید دستگاه در ایران شد و سر از شهر وان ترکیه درآورد با دکتر سید جلال ابراهیمی؛ رئیس خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه گفتگو کردیم که در ادامه مشاهده می‌کنید.

ابراهیمی ضمن تایید تولید این دستگاه در شهر وان که در کنار دریاچه وان قرار دارد بیان کرد: ساخت این دستگاه از ابداعات و یا اختراعات مهندس بهداد فوجلالی است که مهندس بیومکانیک در حوزه بیوتکنولوژی و متخصص این حوزه است.

رئیس خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه ادامه داد: فوجلالی سه سال پیش (به گفته خودش) به مراکز تصمیم گیری در حوزه ابداعات و اختراعات ایران مراجعه و تقاضای ثبت اختراع کرده و درخواست کمک از مقامات مسئول برای تولید انبوه محصولش را می‌کند.

این عضو اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: هر کس فیلم ویدئویی این تولید را که از تلویزیون ترکیه ضبط شده ببیند به این آگاهی می‌رسد که در مدت دو ماه نمی‌توان این واحد تولیدی را طراحی و نصب ماشین آلات نمود و نیروی کار برای آن جذب کرد، این امر به سه سال قبل برمی گردد که بنا به گفته مهندس فوجلالی او طرح خود را به وزارت بهداشت ترکیه ارائه می‌کند که مورد توجه آن‌ها قرار می‌گیرد بنابراین تسهیلات لازم را دریافت می‌کند و لزوما باید یادآور شد دولت ترکیه مناطق محروم را از مناطق توسعه یافته جدا کرده و منطقه وان در حوزه گاک که مخفف طرح طرح توسعه یا نقشه توسعه در ترکیه است قرار دارد و شهرک‌های شهر‌های مرک، شرناک، هاککاری و حوزه دریاچه وان نیز در این حوزه است که دولت ترکیه این منطقه را منطقه محروم تلقی می‌نماید بنابراین دولت در این منطقه تسهیلاتی از نوع زمین، تخفیف‌های مالیاتی و حتی بیمه کارگران و پرداخت وام با بهره کم را اعمال می‌کند و قطعا آقای بهداد از این امتیازات آگاهی داشته و استفاده کرده است.

ابراهیمی افزود: من درگفتگویی که با آقای آک بولوت خبرگزار مقیم آته در ایران داشتم ایشان اعلام کردند این موضوع به سال ۱۳۹۶ برمی گردد که آقای فوجلالی با یک سرمایه گذار ترک بنا به توصیه مرکز گاک و اتاق‌های بازرگانی ترکیه مشارکت نموده و اکنون در حال تولید و صدور این کالا به کشور‌های شمال آفریقا و اروپا است.
رئیس خانه تجارت ایران و ترکیه ادامه داد: در ترکیه قانون کپی رایت و ثبت اختراع شدیدا رعایت می‌شود و متخدیان از طرف دولت مورد تعقیب قرار می‌گیرند و مخترعین ایرانی سعی می‌کنند از این امتیازات استفاده کنند و اختراعاتشان را در بیرون مرز‌ها انجام بدهند چرا که در آنجا قانون کپی و رایت وجود دارد این در حالی است که مرکز ثبت اختراعات و ابداعات و مراکز استعدادیابی در ایران باید در جستجوی چنین نوابغی باشند و با چراغ گرد شهر بگردند تا این جوانان شایسته و مخترع و خوش فکر و هوشمند و خارق العاده را پیدا بکنند و مطمئن سازند که با طرح دو سه مرحله‌ای اختراعات آن‌ها را در سه چهار مرکز ثبت می‌کنند که از سرقت فکری و اندیشه اختراعات و ابداعات آن‌ها جلوگیری شود.

مدیر مرکز مطالعات ترکیه در ایران افزود: به طور کلی برندسازی در ترکیه آسانتر از ایران است و با ثبت برند لگو با یک طرح مشترک یا اسم ترکی و اروپایی یا تلفیقی از هر دو اسم ترکی و اروپایی می‌توان به بازار‌های اروپا راه یافت، از طرفی ترک‌ها فرهنگ صادراتی بالایی دارند و اصولا از مشاورین صادراتی قوی بهره می‌برند و کلمه دانشمان یا مشاور در فرهنگ تجاری ترکیه کاملا جا افتاده است.

او اضافه کرد: شاید پخش خبر تولید دستگاه هواساز که گاز‌های مضر هوا را تصفیه و هوای پاک در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهد هشدار به موقع به مسئولین مربوطه است که با حوصله و صبوری سخنان جوانان و نخبگان را بشنوند و آن‌ها را جدی بگیرند و به آن میز و فلان اتاق و اداره نکشانند و ناامیدشان نکنند چرا که در پس کلام این جوانان یک اندیشه سازنده و تولیدی و ابداعی نهفته است که چه بسا جامعه‌ای را متحول کند که "من اعلم من افضل" و از صفات خداوندی "سمیع و بصیر" است خداوند با این اسامی به ما انسان‌ها پیام می‌دهد که حرف‌های مراجعین را خوب گوش کنیم و با حوصله و صبوری و بصیرت به آن‌ها بنگیریم.

 

او افزود: یکی از مشکلات ما در اقتصاد ایران عدم وجود یا کارایی قانون کپی رایت است و به راحتی از روی هم کپی می‌کنیم و بهره برداری میکنیم. شما می‌بینید که در حوزه‌ی مقاله و پایان نامه ورساله چه وضعیتی وجود دارد! طرف رساله اجتماعی می‌نویسد بعد آخرش طرح مامایی از آب درمیاید چرا که حتی یک دور هم نمی‌خوانند و این‌ها مشکلات ماست که در صنعت و تولید هم نمو پیدا می‌کند و نیاز به بازنگری جدی دارد.

ابراهیمی ادامه داد: چندی پیش مهندس مکانیک جوان و ساده پوشی پیش من آمد. این جوان نوعی دستگاه پخش اسپری اتوماتیک مکانیکی را تولید کرده بود که بدون کاربرد دست اسپری داخل اتاق پخش میکرد. من برای صادرات محصولش ابتدا او را به شهر وان و همینطور بازار استامبول راهنمایی کردم که در اولین قرارداد توانست صد دستگاه فروش کند.

رئیس خانه تجارت ایران و ترکیه افزود: از قدیم گفته اند "بی پیر مرو به کعبه" یعنی اولین بار که می‌خواهی کاری انجام بدهی یک راهنما و مشاور داشته باشد، اساس تجارت مشاهده، مطالعه، مشاوره و بعد اقدام است.

او ادامه داد: ما باید به مردم اگاهی بدهیم در چنین مواقعی به کجا مراجعه کنند، بسیاری از جوانان تحصیل کرده ما هنوز نمیداند مرکز تصمیم گیری مربوط به خواسته آن‌ها کجاست! اول باید توسط رسانه‌ها به او آگاهی داد که می‌توانی در هر استانی به سازمان صنعت، معدن و تجارت آنجا مراجعه کنی یا اینکه مرکز نخبگان و مخترعین وجود دارد به آنجا مراجعه بکنی و بعد اقدام نمایی، البته اغلب جوانان شکاک هستند و می‌گویند که طرح ما را به بهانه‌ی نگاه کردن ممکن است بدزدند و کپی کنند. من کسی را متهم نمی‌کنم با اینکه چند مورد هم توسط عوامل پشت پرده و نه در داخل ادارات صورت گرفته است و لو رفته اند و تولیدشان متوقف شده است لذا یک بدبینی وجود دارد که باید با روشنگری با اندیشه دادن مراکز تصمیم گیری در حوزه ابداع و اختراع و ابتکار و ساخت را به نسل جوان معرفی بکنیم تا بدانند کجا مراجعه کنند. در ضمن پیش از هر اقدامی کارشان را ثبت کنند که اگر کسی هم سواستفاده کرد بتوانند از مراجع قضایی جلویش را بگیرند. یا اینکه مشاوره بگیرند که طرحشان را کامل ارائه ندهند.

ابراهیمی گفت: ما در مرکز مطالعات ترکیه در ایران برای راهنمایی و نشان دادن زمینه‌های بازار داخلی و خارجی به نسل جوان و آگاه و تولیدکنندگان ایرانی با افتخار آمادگی داریم و به صورت رایگان در هر زمانی که بخواهند مشاوره می‌دهیم و امیدواریم این حرف را تبلیغاتی تلقی نکنند و قبل از هر اقدامی برای رفتن به خارج یا صدور کالا اول مشاوره کنند.

 

s.jalalebrahimi@yahoo.com
info@itbec.com