دولت ورشکسته نمی‌تواند مشکل گرانی خانه را حل کند/ طرح مسکن استیجاری به کجا خواهد رسید؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزگاری مادرم می‌گفت اجاره نشینی، خوش نشینی، اینجا خوب نباشد می‌رویم جای دیگری، اما این روز‌ها دیگر اجاره نشینی خوش نشینی نیست، اجاره نشینی بی خوابی‌های شبانه و دربه دری‌های این بنگاه و آن بنگاه و دست از پا درازتر برگشتن است، این روز‌ها اجاره نشینی نه تنها خوش نشینی نیست، بلکه پاسخ به یک نیاز فوری است برای اینکه فقط سقفی باشد برای در امان ماندن از گرما و سرما، دولت‌ها با سیاست هایشان اجاره نشینی را به کام مردم تلخ کرده و خوش بودن آن را به کام عده‌ای ریختند که آنقدر ملک و سرمایه دارند که معنی مستاجری و دربه دری را در این بخش درک نمی‌کنند. مستاجری و کرایه‌های بالا که داد همه را درآورده در آخرین سال کاری دولت تکانی هم به این دولت داده است تا علاوه بر طرح‌های عقیم مانده این سالها، طرحی به نام تولید مسکن استیجاری را مطرح کند. مسعود نجفی؛ کارشناس مسکن دراین گفتگو با ذکر چند دلیل عقیم ماندن این طرح را هم برای ما بیان کرده است.

همه کارشناسان اقتصادی و بازار مسکن معتقدند مسکن در همه جای دنیا مساله حل شده‌ای است و درایران هم حل شدنی است آیا واقعا این کلاف پیچیده قابل باز کردن است؟
موضوع مسکن در ایران تبدیل به کلاف سردرگمی شده است هر چند راهکار‌های مختلفی در این بخش وجود دارد، اما فقدان اراده در دولت بحث مسکن را بغرنج کرده است و، چون دولت می‌داند موضوع مسکن بحث مهم و یکی از دغدغه‌های اصلی زندگی است لذا برای خالی نبودن عریضه باید به نوعی مردم را سرگرم کند و سرگرمی بهتری به غیر از ارائه طرح‌های ناکارآمد که فقط در قالب حرف سخن و جلسات و سمینار‌ها کاربرد دارد نه چیز دیگری را دنبال می‌کند. هفت سال گذشته بهترین مدرک برای تایید این موضوع است که دولت اراده و تمایلی برای حل مساله مسکن ندارد، نیازی نیست وزرای آقای روحانی دراین باره توضیح دهند که چه شد و چه نشد که مسکن ساخته شد یا نشد، بلکه همین که برای حل مهمترین دغدغه مردم که مسکن است قدمی برداشته نشد نشان دهنده سیاست مورد نظر دولت دراین بخش است.

دولت آقای روحانی طرح‌های مختلفی را برای ساخت و ساز عنوان کرد، اما هیچ کدام به نتیجه نرسید، نمی‌توان گفت طرحی داده نشده، طرح داده شد، اما کاری انجام نشد این موضوع را قبول دارید؟
ببینید حرف شما درست است. از روی کار آمدن دولت آقای روحانی تا کنون از طرح‌های مختلف با اسامی متفاوتی پرده برداری شده است، اما اینکه این طرح‌ها به دلیل اعطای رانت به چه کسانی عنوان شده جای بحث دارد! از سوی دیگر تا زمانی که طرح مسکن مهر بر روی زمین مانده و ناقص بود، به غیر از ایجاد رانت یا سرگرم کردن جامعه پیش کشیدن طرح هایی، چون مسکن امید، مسکن اجتماعی که اتفاقا سر و صدای زیادی به پا کرد یا صندوق مسکن پس انداز یا صندوق زمین و ساختمان و طرح‌های مختلف جامع مسکن چه ضرورتی داشت؟ هر چند که هیچ کدام هم به مرحله عمل نرسید. متاسفانه دولت هر روز درباره موضوع مسکن یک طرح جدید علم می‌کند، طرح‌هایی که هیچ کدام به جایی نمی‌رسد، طرح‌هایی که استارت نمی‌خورد و تکلیف آن در سیاسی بازی‌های دولت هیچ گاه مشخص نشده است.

با این توصیف‌ها نباید به اجرای مسکن استیجاری هم امیدوار بود؟
شک نکنید در این فضا طرح خانه‌های استیجاری نیز در حد حرف باقی می‌ماند چرا که این طرح شروع نشده آنقدر ابهام دارد که مشخص است به هیچ وجه به سرانجام دلخواه و مشخص نمی‌رسد. با بررسی سطحی تعهدات دولت درباره ساخت واحد‌های مسکونی استیجاری می‌توان دریافت عملا این طرح را از همین الان باید شکست خورده دانست.

مثلا کدام تعهدات و کدام بخش‌ها در موضوع ساخت مسکن استیجاری قابل تحقق نیست؟
دولت برای ساخت واحد‌های مسکونی استیجاری به کمک بخش خصوصی نیاز دارد، لازمه ساخت و سازی در این حد بزرگ همکاری بسیاری از ارگان‌های دولتی و عمومی مثل شهرداری و وزارتخانه هاست، دولت از شهرداری، وزارت راه و سایر وزارتخانه‌ها خواسته که زمین‌های اضافی خود را برای ساخت واحد‌های استیجاری به دولت بدهند، اگر فقط در این خواسته دولت درنگی کنیم به سادگی متوجه می‌شویم که عملا این طرح از همین بند اول شکست خورده است به این دلیل که هیچ وزارتخانه‌ای و هیچ کدام از شهرداری‌های کشور تمایلی به بخشیدن زمین خود به صورت مجانی به دولت ندارند! اگر دولت بخواهد به این سازمان‌ها بابت خرید زمین پول بدهد که این می‌شود نقص غرض، لذا هیچ ارگانی چنین از خود گذشتگی نمی‌کند و برای این موضوع قدمی از قدم برنمی دارد! که بخواهد زمین‌های تحت اختیار خود را به صورت رایگان به دولت برای خانه سازی بدهد، دولت سالهاست تلاش می‌کند تا زمین‌های پادگان‌ها را در شهر‌ها بگیرد، اما همچنان در برابر این موضوع مقاومت می‌کنند و حاضر نیستند از شهر‌ها خارج شوند، بنابراین این حرف دولت چندان قابل اتکا نیست، لذا نمی‌توان به اعطای زمین رایگان از این مسیر و ساختن واحد مسکونی ارزان قیمت استیجاری چندان امیدوار بود. قطعا اعطای زمین رایگان از سوی نهاد‌ها و شهرداری‌ها اصل و بنیان این قضیه را به هوا می‌برد.

 

موضوع دیگری که دولت مطرح کرده این است که برای ساخت واحد‌های مسکونی استیجاری کلیه مجوز‌ها و پروانه‌ها از سوی شهرداری کاهش ۵۰ درصدی می‌گیرند، در حالی که شهرداری‌ها اعلام کرده اند با مشکلات متعددی مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و امکان تامین بودجه خود را ندارند و تنها به اتکای همین عوارض‌ها و مالیات‌ها و حق پروانه‌ها کسب درآمد می‌کنند دولت چگونه و با چه ابزاری می‌تواند شهرداری را برای کاهش ۵۰ درصدی نرخ مجوز‌ها راضی کند؟ همچنین دولت اعلام کرده ۲۵ میلیون تومان با نرخ سود صفردرصدی در اختیار پیمانکاران قرار می‌دهد، دولت باید به این سوال پاسخ دهد که دولت ورشکسته‌ای که سالهاست با کسری بودجه نفس اقتصاد را گرفته چگونه می‌تواند چنین تعهدی را اجرایی کند؟ آیا دولتی که برای تامین کسری بودجه به سراغ بورس و بازار سرمایه رفته، برای تامین این کسری خود را به در و دیوار زده و در آخر دست به دامن بورس شده تا در فضای کاذب که با ادله می‌توان درباره آن حرف زد که این بورس بازی‌های بی ضابطه و بی قاعده در آینده‌ای نه چندان دور چه بحرانی بر کشور وارد می‌کند آیا می‌تواند چنین تعهدی را اجابت کند؟ هنگامی که دولت پولی برای اختصاص دادن به کسب و کار‌های تعطیل شده یا کارگرانی که بعد از کرونا از کار اخراج شدند و نان شب خود را با هزار مصیبت تامین می‌کنند چاره‌ای ندارد چگونه، از چه محلی و با چه بودجه‌ای می‌خواهد وام ۲۵ میلیونی را به ازای هر واحد به پیمانکار پرداخت کند؟ ایرادات مختلفی به تعهدات دولت وارد است مگر دولت می‌تواند مصالح مورد نیاز طرحی به این بزرگی را با ۳۰ درصد تخفیف تامین کند، جای تاسف دارد که عنوان شود دولت نگاه انسانی و دلسوزانه‌ای به دغدغه‌های اجتماعی ندارد و آنچه در این طرح‌های اجرا نشدنی دنبال می‌کند، طرح‌هایی که هیچ گاه به ثمر نمی‌نشیند فقط و فقط برای عبور دادن مقطعی خود از بحرانی است که خود عامل آن بوده است در حالی که مشکل مسکن با راهکار‌هایی قابل حل است، به شرطی که دولت تمایلی به حل این موضوع داشته باشد که متاسفانه چنین عزمی ندارد و برای رفع معضل مسکن مردم نیازی نمی‌بیند، بنابراین این طرح و سایر طرح‌هایی که از سوی این دولت مطرح می‌شود صرفا ادعایی بیش نیست، لذا براساس مستندات می‌توان گفت دولت هرازگاهی تلاش می‌کند در اثر انتقادات مردم و کارشناسان با طرح‌های غیر قابل اجرا در جامعه موجی ایجاد کند و به نوعی با اذهان مردم بازی کند، این طرح‌ها موجب بهره برداری برخی می‌شود و مدتی موجی ایجاد می‌کنند و با اذهان مردم بازی می‌کنند و ذهن مردم را مدتی به خود مشغول می‌کند، اما هیچ مبنایی برای عملیاتی و اجرایی شدن آن طراحی نشده و فقط و فقط حرف بی پشتوانه و بی اساس است.