ابر بدهی دولت تدبیر برای دولت بعد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو دولت طی چند ماه گذشته از راهکار‌های مختلفی برای تأمین درآمد‌های خود بهره برده‌است؛ از بورس گرفته تا استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، ولی در این میان، اسناد مالی اسلامی کمتر مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار گرفته‌است. اوراق مالی اسلامی، اوراقی بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازار‌های مالی هستند که طراحی آن‌ها بر پایه یکی از قرارداد‌های مورد تأیید منابع اسلامی بوده‌است.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، ارزش بازار بدهی بورس اوراق بهادار تهران در پایان آذرماه سال جاری حدود ١٧ هزار میلیارد تومان و ارزش بازار بدهی فرابورس در زمان مذکور بالغ بر ٢٠٠ هزار میلیارد تومان بود؛ نکته قابل‌ملاحظه آن است که حجم تأمین مالی در ٩ ماهه منتهی به آذرماه سال جاری ٢٧٣ هزار میلیارد تومان بوده که گویا بخش اصلی آن به بازار بدهی دولتی، شهرداری و شرکتی اختصاص دارد.

این در حالی است که ارزش بازار سرمایه تهران و فرابورس در پایان آذر ماه سالجاری با ٣٣٥ درصد رشد نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته کمتر از ٨هزار هزار میلیارد تومان است؛ حدود ٥هزارو٤٠٠ هزار میلیارد تومان از رقم مذکور مرتبط با ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران و الباقی مربوط به ارزش بازار فرابورس است.

مجموع ارزش تأمین مالی از طریق بازار سرمایه در ٩ ماهه منتهی به آذرماه سال ٩٨ تنها ٩٥ هزار میلیارد تومان بود، اما در مدت زمان مشابه سال جاری تأمین مالی از طریق بازار سرمایه با ١٨٦ درصد جهش به ٢٧٣ هزار میلیارد تومان رسید.

بر اساس این گزارش، در بودجه سال‌جاری به دولت اجازه داده شده تا ۵۰ هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی (ریالی و ارزی) و شرکت‌های دولتی نیز تا ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منتشر کنند. همچنین، شهرداری‌های کشور و سازمان‌های وابسته به آن‌ها می‌توانند با تأیید وزارت کشور تا سقف ۵۰ هزار میلیارد اوراق مالی اسلامی را با تضمین خود و با بازپرداخت اصل و سود آن توسط همان شهرداری‌ها منتشر کنند و حداقل ۵۰ درصد از سقف اوراق موضوع این بند به طرح‌های قطار شهری و حمل و نقل شهری تعلق می‌یابد.

اما بررسی وضعیت انتشار اوراق مالی اسلامی در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری نشان می‌دهد که در کل ۱۴۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اوراق بدهی منتشر شده که سهم اوراق بدهی دولتی از این میزان ۱۲۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده و با رشد ۹/ ۹۰ درصدی نسبت به ۹ ماهه سال گذشته مواجه شده‌است. در این مدت معادل ۲۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان نیز اسناد خزانه اسلامی منتشر شده که در مقایسه با سال گذشته ۱/ ۳۲ درصد کاهش یافته و اوراق سلف موازی استاندارد و منفعت منتشر نشده‌است.

همچنین به میزان ۹۰ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اوراق مراجعه و معادل ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تومان اوراق بدهی شهرداری منتشر شده‌است که انتشار اوراق بدهی شهرداری با ۹ /۳۲ درصد کاهش مواجه شده‌است. علاوه براین، انتشار اوراق بدهی شرکتی نیز با ۸/ ۸۸۶ درصد رشد به رقم ۲۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان رسیده‌است.

این در حالی است که طبق اعلام وزارت اقتصاد طی پنج ماهه ابتدایی سال معادل ۷۵ هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی شامل ۵۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان اوراق نقدی و ۱۷ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اوراق غیر‌نقدی (تحویل به طلبکار) برای تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و کسری بودجه منتشر شده‌بود که طی چهار ماه بعد از آن، روند انتشار و فروش این اوراق افزایش شدیدی داشته‌است.

تأکید می‌شود مجموع اوراق منتشر شده در بازار بدهی حدود ١٥٠ هزار میلیارد تومان است، سهم اوراق منتشره دولتی از رقم فوق ١٢٠ هزار میلیارد تومان، اوراق شهرداری ٥ هزار میلیارد تومان و الباقی آن اوراق بدهی شرکتی است که اگر اوراق بدهی شرکتی به تفکیک منتشر می‌شد، امکان شفاف‌سازی این موضوع وجود داشت تا مشخص شود، آیا دولت برای پرداخت یارانه نقدی اوراق بدهی منتشر می‌کند یا از بانک‌هایی، چون ملت، تجارت و صادرات استقراض انجام گرفته و قرار است در آینده از محل انتشار اوراق بدهی با آن‌ها تسویه انجام دهد.
منبع: روزنامه جوان