حاج آقانورالله؛ پرچمدار بیداری اسلامی در مقابله با نفوذ استعمار

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در یازدهمین شب از ضیافت رمضانی شبکه قرآن و معارف سیما، به بررسی ابعاد زندگی فقهی و سیاسی عالم برجسته و مجاهد پارسا "آیت الله آقانورالله نجفی" پرداخته شد.

چرا آقانورالله گمنام است!

دکتر موسی نجفی از نوادگان خاندان نجفی در خصوص این عالم عارف اظهار داشت: ایشان در جبهه‌های مختلف در خط مقدم حضور داشته است، اما نسبت به اقدامات تاریخی که انجام داده، شناخته شده نیست؛ حاج آقانورالله با اینکه هم دوره شهید مدرس بوده است و تقریبا ارزش تاریخی مشابهی با ایشان دارد، اما کمتر از ایشان یاد و نامی در اذهان باقی مانده است.

وی افزود: دلیل این امر هم این است که آقانورالله در مقطع ابتدایی شکل گیری دوره پهلوی به شهادت می‌رسد، ولی مرحوم مدرس، شهید دوران پایانی حکومت پهلوی است و همین مسئله فرصتی به دستگاه جنایتکار پهلوی داد که رد پای خونریزی خود را در شهادت آقانورالله پاک کند.

این پژوهشگر تاریخی خاطرنشان کرد: شخصیت‌هایی که در طول تاریخ مؤثرتر هستند، بیشتر مورد حمله قرار گرفته اند، مخصوصا اگر پای استعمار وسط باشد. یعنی همه جریانات خارجی و داخلی تلاش می‌کنند آن شخصیت را از حیزانتفاع ساقط کنند. شما می‌بینید که امروز بزرگترین کسی که مورد حمله استعمار یا صهیونیست بین المللی است، مقام معظم رهبری هستند؛ چرا که بیش از بقیه به این جریان ضربه زده اند.

نجفی در خصوص سیره عملی حاج آقانورالله اظهار داشت: ایشان ثروتمند و متمول بوده است؛ اما تمام ثروت خود را در راه مبارزه با استعمار یا کار‌هایی که بتواند راه استعمار را سد کند خرج می‌کرد. ایشان برخلاف برخی از بزرگان که شاید فقط مجاهد اسلامی بودند، یک جریان فکری و سیاسی بود.

شناخت عمیق استعمار یکی از ضروریات سیاست امروز

وی حاج آقانورالله را پرچمدار بیداری اسلامی در مقابله با استعمار خواند و افزود: ایشان از اصحاب سامرا و هم فکر میرزای شیرازی بوده است. در واقع او پرچمدار جریان بیداری اسلامی در مسیر نفوذ استعمار بود. باید یادآور شوم که بازخوانی زندگی این افراد فقط مطالعه تاریخ گذشته نیست؛ چرا که همان موضوعاتی که آن‌ها با آن درگیر بودند، امروز ما نیز با آن روبرو هستیم. یعنی شناخت عمیق استعمار یکی از ضروریات امروز سیاست ما باید باشد.

نجفی خاطرنشان کرد: به طور مثال رهبرمعظم انقلاب، ضروریات و خط قرمز‌های مذاکرات هسته‌ای را چندی پیش مطرح کردند درحالی که همین سخنان را به نحو دیگری چند سال پیش نیز بیان کرده بودند. دلیل طرح دوباره این نکات آن است که مردم بعد از شش سال به خوبی حیله استعمار را درک کرده اند و می‌دانند که آن‌ها دبه در می‌آورند؛ چرا که استعمار کارش دبه کردن و دروغ گفتن است.

دشمن می‌خواهد حافظه تاریخی ما ضعیف باشد

نواده خاندان نجفی با بیان اینکه دشمن می‌خواهد حافظه تاریخی ما ضعیف باشد تا به راحتی بتواند نقشه‌های خود را پیاده کند، تصریح کرد: حاج آقانورالله ۵ پادشاه را دیده است؛ از ناصرالدین شاه تا رضا شاه؛ و تغییر شرایط برای تبدیل وضعیت یک پادشاه به پادشاه دیگر را نیز با همه حیله‌هایی که به کار رفته، درک کرده است. او دست استعمار را در دوران تبدیل قاجاریه به پهلوی دیده و می‌دانست دشمن از چه راه‌هایی رسوخ کرده است. اما متأسفانه این رسوخ امروز برای ما خیلی مشخص نیست.

نجفی گفت: مرحوم میرزای شیرازی در نهضت تنباکو اعلام کرد که ابتدا باید تمام امتیازات خارجی لغو شود، ولی بعدا به تنباکو و رژی راضی می‌شود؛ در واقع کل مدت فتوای مرحوم میرزای شیرازی چهل روز طول کشیده است دلیلش هم این است که بعد از اعلام آن حکم، از کل ایران برای ایشان نامه نوشته شد که تحریم کافی هست و بیش از این تحمل نداریم! و همین موجب می‌شود تا ایشان بخش زیادی از فتوای خود را ملغی کند.

از احداث بیمارستان تا تأسیس شرکت اقتصادی؛ برای سد کردن راه استعمار

وی ادامه داد: بنابراین هر جا مردم بصیرت و بینش بالایی داشته باشند، ولی فقیه دستش برای خنثی کردن استعمار بازتر خواهد بود. مرحوم آقانورالله هم چنین است؛ ایشان هم رهبر مشروطه خواهان اصفهان است و هر جا که می‌بیند استعمار یک گام برداشته است، ایشان اقدام به مقابله به مثل می‌کند.

نجفی افزود: به طور مثال بیمارستانی در اصفهان هست به نام عیسی بن مریم که قبلا متعلق به انگلیسی‌ها بوده و هربیماری که وارد این بیمارستان می‌شد مورد القای اعتقادات و آموزش آن‌ها قرار می‌گرفت؛ به همین دلیل ایشان دقیقا مقابل آن بیمارستانریال بیمارستانی احداث کرد به نام نور یا خورشید تا بیماران مسلمان به سمت آن بیمارستان نروند و می‌گفت "خداوند ما را از سموم ماران خارجی نجات دهد".

این محقق تاریخ معاصر تأسیس "شرکت اسلامیه" را مصداق دیگری از هوشمندی و آینده نگری آقانورالله عنوان کرد و گفت: ایشان زمانی این شرکت را تأسیس میکند که یکی از راه‌های اصلی استعمار انگلیس در ایران از طریق اقتصادی در حال وقوع است. در واقع ایشان این مسئله را درک کرده که دشمن با قضیه رژی ایران را رها نمی‌کنند. در همان مقطع می‌بینیم که هندوستان ابتدا به وسیله کمپانی هندشرقی یعنی از طریق راهبرد اقتصادی فتح و سپس سیاستش انگلیسی شد. علما متوجه این موضوع بودند و حاج آقانورالله این را می‌دانست که تحریم صرفا پاسخگوی تهاجم اقتصادی دشمن نیست.

نجفی بیان داشت: نکته جالبی که در خصوص ۱۰۰ ـ ۱۲۰ سال پیش مطرح است، این است که به قدری اقتصاد ایران قوت داشته که ما کشور‌های استعمارگر را تحریم می‌کردیم که موجب ناراحتی آن‌ها می‌شد و این نشان می‌دهد که تحریم حربه‌ای علیه دشمنان مان در دست ما بوده، اما در طول سالیان این مسئله برعکس شده است.

مشروطیت ضدانگلیسی خاص حاج آقانورالله است

وی در خصوص نقش حاج آقانورالله در نهضت مشروطیت نیز اظهار داشت: ایشان یک جنبه فوق العاده آزادی خواهانه‌ای در شخصیتش هست؛ برای همین هم هست که نویسندگان و آزادیخواهان گرد ایشان جمع هستند. نمونه آن سواران بختیاری هستند که جزو مریدان ایشان هستند و در صحنه‌های مختلف ایشان را یاری می‌کنند.

وی ادامه داد: حاج آقانورالله رئیس مشروطه خواهان اصفهان و بختیاری است و شاید جزو معدود فق‌هایی باشد که رسما وارد انجمن‌های ملی شده و حتی رئیس انجمن شد. ولی یک عاملی در مشروطیت ایشان مشهود است که منحصر به فرد است و آن این است که مشروطه ایشان ضدانگلیسی است. به همین دلیل آن عده‌ای را که در تهران یا حتی در اصفهان در کنسولگری انگلیس تحصن کردند را ایشان تکفیر کردند و گفتند تا زمانی که به مسجد نروند از ما نیستند؛ چرا که او می‌داند انگلیس که امروز به مشروطه خواهان پناه می‌دهد به دنبال مقاصد دیگری دارد.

نمی‌شود شعار اقتصاد مقاومتی داد، ولی قبای ایتالیایی پوشید!

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به اینکه در کشور ما از هر چیز که اصلش وجود دارد، بدلش نیز هست، گفت: به طور مثال وقتی سیاست و افق پیش روی کشور تحریم کالای خارجی و اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید ملی است، نمی‌شود لباس و قبای ما ایتالیایی یا آلمانی باشد. علمای ما واقعا در برابر غرب بسیار عزتمندانه رفتار می‌کردند. این نمی‌شود که ما بگوییم جمهوری اسلامی هستیم و سیاست ما اقتصاد مقاومتی است، ولی در دیپلماسی این عزت را در مقابل طرف خارجی رعایت نکنیم که آن‌ها به خودشان حق بدهند هر طور می‌خواهند با ما صحبت کنند.

نجفی خاطرنشان کرد: آقانورالله حتی در بعد نظامی نیز نگاه درون زا دارد و قشون ۵۰ هزار نفره‌ای تشکیل می‌دهد که در مقابل او رژه می‌روند. ایشان به نوعی بسیج امروز را در آن دوران پیاده کرده بود. به همین دلیل وقتی ایشان به دست پزشک احمدی اول به شهادت می‌رسد یکی از روزنامه‌ها می‌نویسد "اگرچه به عقیده بسیاری دولت با حسن تدبیر این آتش برافروخته به دست ایشان را خاموش کرد، اما ایران را چندسال به عقب انداخت. با صراحت لهجه به آقایان بلکه به کلیه افراد حالی می‌کنیم که در ایران هم تفکیک دیانت از سیاست شد و نه ارباب سیاست دخالت در امور روحانی خواهد نمود و نه روحانیون در کار‌های داخلی دولت"؛ و البته این را هم رعایت نکردند!

باید حافظه تاریخی خود را تقویت کنیم

این نویسنده و پژوهشگر اذعان کرد: مثلا در همین قضیه هولوکاست که صهیونیست‌ها به راه انداختند، سیاست آن‌ها این است که هر یهودی در هر کجای دنیا باید نسبت به قضیه هلوکاست، حالا چه واقعیت و چه ساختگی، آگاهی و تعصب داشته باشد و نباید فراموش کند.

نجفی افزود:، ولی به ایران که می‌رسد قضیه قحطی بزرگی که در آن بین ۳ تا ۹ میلیون نفر یعنی حدود یک سوم جمعیت وقت ایران به دست انگلیسی‌ها قتل عام می‌شوند، نه در کتاب‌های درسی و نه در هیچ جای دیگری از آن سخنی نیست و مردم باید آن را فراموش کنند. آن‌ها هولوکاستی که به ما هیچ ربطی ندارد و مربوط به درگیری دنیای غرب با یکدیگر است را یک موضوع بین المللی جلوه می‌دهند و کسی نمی‌تواند منکر آن شود، ولی کشته شدن چندمیلیون نفر توسط انگلیسی‌ها را مردم ما باید فراموش کنند و متاسفانه فراموش هم شد.

وی گفت: لذا ما باید حافظه تاریخی خود را تقویت کنیم تا دوباره به دام قرارداد‌هایی مانند ترکمنچای و قحطی بزرگ و قرارداد‌هایی که یک طرفه بسته شده و نتوانسته منافع ما را تأمین کند گرفتار نشویم و این به آگاهی و بصیرت مردم بستگی دارد و یکی از وسایل بصیرت مردم فهم تاریخ است.

نجفی بیان داشت: با شناختی که از حاج آقانورالله دارم اگر ایشان امروز زنده بود قطعا از به وجود آمدن یک نظام سیاسی دینی خوشحال بود که اجنبی در آن حضور ندارد. ضمن اینکه اقتصاد ملی ومقاومتی یکی از ایده‌های ایشان بوده است، اما شاید یک تاسفی هم می‌خورند که این حرف‌ها فقط شعار دولتمردان شده است، اما در عمل به آن جامعه عمل نمی‌پوشانند.

گفتنی است، ضیافت عنوان ویژه برنامه ایست که به مدت سی شب در ماه مبارک رمضان، با اجرای سیدعلی قوامی نود دقیقه پیش از افطار از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود.