مخالفت پوتین با سیاست‌های اردوغان در پرونده سوریه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، خبر سفر بشار اسد رئیس جمهور سوریه به مسکو و دیدار او با ولادیمیر پوتین رئیس جهور روسیه، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان و منطقه داشت.

نوع مواجهه رسانه‌های ترکیه با خبر دیدار پوتین - اسد، اهمیت خاصی دارد، چرا که ترکیه همواره یکی از طرف‌های درگیر در پرونده سوریه بوده و هر نوع تحولی در مورد این کشور، مورد توجه تحلیل گران و کارشناسان سیاسی استانبول و آنکارا قرار می‌گیرد.

پیام پوتین برای آنکارا

رسانه‌های ترکیه معتقدند که سخنان ولادیمیر پوتین در دیدار با بشار اسد، حاوی موضع نهایی مسکو و مخالفت پوتین با سیاست‌های اردوغان در پرونده سوریه است.

اغلب روزنامه‌های امروز چاپ ترکیه، خبر سفر اسد به مسکو و دیدار او با پوتین را در صفحه نخست بازتاب داده و آن را رویدادی مهم تلقی کردند.

سه روزنامه جمهوریت، سوزجو و قرار که هر سه از روزنامه‌های منتقد حزب حاکم ترکیه به شمار می‌آیند، رویکرد مشترکی در قبال دیدار پوتین و اسد داشتند.

روزنامه جمهوریت که به عنوان یک رسانه مهم نزدیک به حزب جمهوری خلق و کمالیست‌ها شناخته می‌شود، چنین تحلیل کرده که سخنان ولادیمیر پوتین در دیدار با بشار اسد، در واقع در چهارچوب همان ضرب المثل قدیمی «به در می‌گویم دیوار بشنود»، پیام‌های سرپوشیده و خاصی برای آنکارا ارسال کرده است.

جمهوریت بر این سخن ولادیمیر پوتین انگشت گذاشته است: «هر نیروی خارجی که خارج از نظارت سازمان ملل و خارج از خواست و دعوت دولت رسمی سوریه در این کشور حضور دارد، باید جمع کند برود». جمهوریت معتقد است که دو مخاطب این سخن پوتین، واشنگتن و آنکارا هستند.

روزنامه سوزجو که با ۴۰۰ هزار نسخه تیراژ روزانه، به عنوان پرفروش‌ترین روزنامه ترکیه شناخته می‌شود و مهم‌ترین روزنامه لاییک‌ها و کمالیست‌های ملی گرای مخالف اردوغان است، چنین تحلیل دارد: «پوتین و اسد در مسکو دست در دست هم. آنکارا باید سخنان پوتین را به روشنی درک کند. پوتین خواهان خروج نیرو‌های آمریکایی و ترکی از خاک سوریه است».

روزنامه قرار نیز که اساساً یک رسانه محافظه کار نزدیک به گل، باباجان و داود اوغلو است، پا را آن سوتر نهاده و چنین تیتری به کار برده است: «تهدید نیرو‌های مسلح ترکیه».

این روزنامه نوشته است: «در سخنان پوتین، به نام کشور‌ها اشاره نشد. اما او به شکلی هوشمندانه، توصیفاتی به کار برد که تنها به آمریکا و ترکیه را در بر می‌گیرد».

چرا باید ترکیه نگران باشد؟

کشته شدن ۳ نظامی درجه دار ترکیه در ادلب و افزایش روز افزون نفرت و خشم از اقدامات افراطی مخالفین سوری تحت الحمایه آنکارا در عفرین و دیگر مناطق اشغالی، واقعیت غیر قابل انکاری است که نشان می‌دهد ترکیه در پرونده سوریه، مرتکب خطا‌های بزرگی شده و با گرفتاری‌های بزرگی روبرو است.

در ماه‌های اخیر، حضور نزدیک به ۴ میلیون آواره و پناهجوی سوری در بسیاری از استان‌های ترکیه به یک دردسر اجتماعی تبدیل شده و مردم در برابر این موضوع حساس شده اند. احزاب مخالف نیز، مداوماً تلاش می‌کنند مردم را متوجه این موضوع کنند که آوارگان سوری تقصیری ندارند و باید از دولت اردوغان انتقاد کرد.

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهورری خلق گفته است: «از پناهجویان نفرت نداشته باشید. آن‌ها بی گناه هستند. خشم شما باید متوجه حزب و دولتی باشد که به خاطر اهداف سیاسی، این همه آواره را به دنبال کشورمان کشاند و از جنگ حمایت کرد».

کارت مذاکره و مخالفین سوری

ترکیه امیدوار است در مذاکرات ژنو و در جریان فعالیت کمیته تدوین قانون اساسی، امتیازات طلایی فراوانی برای مخالفین تحت حمایت خود به دست بیاورد. اما شواهد نشان می‌دهد که چنین زمینه و امکانی وجود ندارد.

دیروز گیر پدرسون، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه پس از پایان سفر به دمشق، مستقیماً به ترکیه رفت و با سالم المسلط، رئیس ائتلاف نیرو‌های ملی مخالف دولت سوریه و انس العبده، رئیس کمیسیون مذاکره سوریه در استانبول دیدار کرد. همچنین هادی البحرا، نایب رئیس مخالفان در کمیته قانون اساسی سوریه نیز از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست شرکت کرد.

المسلط در توئیت خود درباره این دیدار نوشت: «در این دیدار، از نتایج سفر آن‌ها و تلاش‌هایشان برای پیشبرد روند سیاسی مطلع شدیم. از طریق نماینده خود از سازمان ملل، درخواست خود مطرح را کردیم تا قطعنامه بین‌المللی ۲۲۵۴ صرفاً به تدوین قانون اساسی محدود نشود و همه راه‌های سیاسی باز شود».

در پایان باید گفت، در چند سال گذشته، در روابط آنکارا – مسکو، تحولات مهمی صورتی گرفته و دولت اردوغان کاری کرده که ترکیه برای نخستین بار در تاریخ جمهوری، روابطی را با مسکو پیش ببرد که متضمن همکاری‌های استراتژیک و مهمی در حوزه‌های زیر است:

انرژی هسته‌ای و احداث نیروگاه اتمی آک کویوی ملاتیا به دست دانشمندان و مهندسین روسی.

انتقال گاز روسیه از زیر دریای سیاه به ترکیه و اروپا (ترک استریم).

خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ از روسیه.

همکاری گسترده سیاسی – امنیتی بین ترکیه، روسیه و جمهوری آذربایجان در جنوب قفقاز و تغییر معادلات.

فعالیت ده‌ها شرکت عمرانی و پیمانکاری ترکیه در روسیه.

درآمد ۵ میلیارد دلاری آژانس‌های گردشگری ترکیه از ورود توریست‌های روسی.

با این حال و علیرغم روابط گسترده و مهمی که بین روسیه و ترکیه به وجود آمده، این دو کشور در پرونده سوریه اختلافات مهم و بنیادینی دارند. دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، هنوز هم خواهان سقوط دولت بشار اسد است و بیش از یکصد و پنجاه هزار نیروی شبه نظامی سوری را زیر چتر حمایت و نفوذ خود گرفته و ساختار غیرقانونی و غیر رسمی دولت موقت مخالفین سوری را سر پا نگه داشته است. اما روسیه معتقد به حفظ بقای دولت رسمی سوریه است. ترکیه مناطقی از سوریه را بدون خواست و مجوز دولت دمشق اشغال کرده، اما روسیه با اذن رسمی در سوریه پایگاه احداث کرده است.

روسیه معتقد به ضرورت پایان دادن به ابهام و بلاتکلیفی در پرونده ادلب است، اما ترکیه همچنان از آشوب و سردرگمی مرتبط با حضور ده‌ها گروه جهادگر افراطی و تروریستی در ادلب به عنوان یک آلت عمل و کارت فشار استفاده می‌کند.

اگر چه ترکیه و روسیه، در پرونده لیبی نیز اختلافاتی دارند، اما بدون تردید، مهم‌ترین و برجسته‌ترین اختلاف نظر سیاسی – امنیتی و دفاعی بین مسکو و آنکارا، مساله سوریه است و وابستگی‌ها و منافع اقتصادی، کاری کرده که ترکیه نمی‌تواند به رویکرد‌ها و انتقادات روسیه، بی اعتنا باشد و بتواند به سادگی از کنار آن بگذرد.

ترکیه در شرایطی در پرونده سوریه مورد انتقاد دوست و شریک مهمی به نام روسیه قرار گرفته که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز، تحسین و حمایت قابل توجهی دریافت نکرده و به عبارتی روشن در این ماجرا، تنها مانده است.

برخلاف تصور و انتظار مقامات آنکارا، حمایت از هزاران نیروی شبه نظامی مخالف اسد و گرد آوردن چندین گروه و ائتلاف مخالفین سوری و اشغال بخش‌هایی از خاک این کشور، نتوانسته باعث شود که قدرت‌های منطقه و فرا منطقه، در شرایطی قرار بگیرند که ناچار شوند امتیاز خاصی به ترکیه دهند.