گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛  اندیشکده ضد اسلامی «انجمن خاورمیانه» آمریکا در تحلیلی پیرامون «معنای تسلیم درعا برای ایران و روسیه چیست؟» نوشت: شورشیان سوری در جدیدترین توافق آتش بس در شهر درعا امتیازات گسترده‌ای را به دولت سوریه دادند. محاصره شهر درعا و توافق متعاقب آن بر وضعیت غیرعادی این شهر خاتمه می‌دهد. وضعیتی که از زمان تصرف مجدد آن از سوی نیرو‌های دولتی، روسیه و ایران در سال ۲۰۱۸ بر درعا حاکم بود.

از سال ۲۰۱۸ تا به امروز، روسیه شرایطی را متعهد شد که طی آن شورشیان سابق می‌توانستند تسلیحات سبک خود را حفظ کنند و امنیت داخل شهر درعا را بدین وسیله توسط خود شورشیان تامین کند! دولت سوریه نیز به همین منظور نقاط ایست و بازرسی ایجاد نکرد و در شهر درعا اعمال حاکمیت نمی‌کرد. مترجم: درعا شهری ۵۰ هزار نفری است که نقطه شروع جنگ ویرانگر سوریه در سال ۲۰۱۱ بود. این شهر مرکز استان همنام خود است و هم مرز اسرائیل می‌باشد.

هدف حمله ارتش سوریه از ماه ژوئن / خرداد به دلیل خاتمه دادن به این وضعیت و اعمال مستقیم حاکمیت بر درعا است. این بخشی از برنامه رئیس جمهور اسد برای کنترل مجدد بر تمامی اراضی کشور سوریه است که در حال حاضر خارج از تسلط حکومت می‌باشد. به نظر می‌رسد که این هدف در شهر درعا به خوبی دست یافته است. درحال حاضر حدود ۳۰ درصد از خاک سوریه خارج از کنترل دولت است.

تغییر موازنه قدرت در این استان جنوبی سوریه برای اسرائیل مهم است، زیرا استان درعا با بلندی‌های جولان هم مرز است.  شهر درعا محل اجرای پروژه راهبردی ایرانی‌ها جهت استقرار نیروهای تحت کنترل خود در این منطقه است؛ با این هدف که شاید در نبرد آینده اورشلیم - تهران/ حزب الله از آن‌ها استفاده شود. 

گذرگاه مرزی البوکمال در شرق تحت کنترل ایران است که سوریه از طریق آن به عراق متصل می‌شود. ایرانی‌ها آزادانه در سراسر جنوب سوریه حرکت می‌کنند. ایرانی‌ها تعدادی تاسیسات نظیر پایگاه بزرگ امام علی را در نزدیکی گذرگاه مرزی ساخته‌اند.

به زعم اسرائیل، مانع اصلی تحکیم و تثبیت پروژه ایرانی‌‌ها حضور روسیه در این مناطق بوده است. روس‌ها حامی ایجاد توانمندی و ظرفیت از سوی ایرانی‌ها در جنوب شرقی سوریه برای تجاوز! به اسرائیل نیستند. به نظر می‌رسد که پروژه آن‌ها برای همکاری محدود با شورشیان سابق در جهت دیگری است.

اندیشکده «انجمن خاورمیانه» آمریکا معتقد است که تغییر ظاهری روسیه و تسلیم شدن برابر خواست ایران در توافق درعا نمایان است و این موضوع مورد استقبال اورشلیم واقع نخواهد شد. این اندیشکده در ادامه نوشت: همراه با افزایش نشانه‌هایی مبنی بر تمام شدن صبر روسیه در برابر کارزار حملات هوایی علیه اهداف ایرانی در سوریه، این واقعه نشان داد «اسرائیلی‌هایی که امیدوار به محدود کردن نفوذ ایران در سوریه توسط روسیه بودند» باید در نگرش خود تجدید نظر کنند. 

ایران و روسیه قدرت‌های حاضر در جنوب شرق سوریه هستند. آرایش این مناطق از جولای ۲۰۱۸ تاکنون محصول عدم توافق آن‌هاست. مسکو همسویی با احمد العوده - فرمانده شورشیان سابق و یارانش را انتخاب کرد. این شورشیان سابق درقالب تیپ هشتم از لشکر پنجم ارتش سوریه تجمیع شدند. لشکر پنجم ارتش سوریه توسط روسیه ایجاد شده است. تیپ هشتم برای مدتی تحت فرمان مستقیم روسیه بود. افسران روسی در سطوح مختلف آن نقش داشتند. 

حمله اخیر ارتش سوریه به بلد درعا در واقع تلاش مستقیم ایرانی‌ها برای به چالش کشیدن پروژه روس‌ها بود. این عملیات تهاجم از سوی لشکر چهارم فرماندهی می‌شد. از این تشکیلات به عنوان یکی از واحدهای ویژه دولت اسد یاد می‌شود. اکثریت شاکله آن را علویان و افسران حرفه‌ای تشکیل می‌دهند. فرماندهی لشکر چهارم عملاً در اختیار ماهر اسد - برادر رئیس جمهور بشار اسد است . لشکر چهارم ارتش سوریه در همکاری تنگاتنگ با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است. اداره اطلاعات نیروی هوایی و گارد ریاست جمهوری (مهم‌ترین نهاد امنیتی و اطلاعاتی سوریه) عوامل دیگری هستند که با تهران روابط نزدیکی دارند. 

بعد اصلی محاصره منطقه بلد درعا (جنوب شهر درعا) تصمیم روسیه مبنی بر کنار گذاشتن تعارف بود و مشخص کرد که در صورت عدم اطاعت شورشیان سابق این شهر از درخواست‌های دمشق، از اقدامات دولت سوریه علیه این مناطق پشتیبانی می‌کند.

در حال حاضر، شورشیان سابق در مذاکرات میانجیگری روسیه با شرایطی موافقت کرده‌اند که نشان دهنده تسلیم کامل آنها در برابر خواسته های دولت سوریه است. طبق گزارش سازمان موسوم به دیدبان حقوق بشر سوریه، این موافقت نامه تصریح کرده است که ۱۰ نقطه امنیتی و ایست-بازرسی در منطقه بلد درعا تحت نظارت پلیس نظامی روسیه ایجاد شود. علاوه بر این، این توافق شامل تسلیم تسلیحات سبک مسلحین منطقه بلد درعا نیز می‌شود. افرادی که نمی‌خواهند ذیل شرایط توافقنامه درعاعمل کنند، به ادلب - منطقه تحت کنترل شورشیان و ترکیه در شمال غرب سوریه منتقل خواهند شد. 

آنچه در درعا رخ داد یک دستاورد قابل توجه برای عوامل همسو با ایران در ساختار نیرو‌های امنیتی سوریه است. همچنین نشان داد که روس‌ها موضعی که از جولای ۲۰۱۸ بدنبال حفظ آن بودند، رها کردند. امّا چرا اکنون این اتفاق رخ داده است؟ 

اندیشکده صهیونیستی خاورمیانه در پاسخ به سوال خود معتقد است: تنش‌ها در این منطقه امر جدیدی نیست. امّا وقایع اخیر گواه آن است که اعتماد به نفس ایرانی‌ها افزایش پیدا کرده است. دلیل این تغییر رویکرد ظاهری موضع روسیه کاملاً واضح نیست. این امکان نیز وجود دارد که حس ضعف آمریکایی‌ها در منطقه نیز به جسور شدن ایرانی‌ها و بی توجهی روسیه به نگرانی‌های متحدین منطقه‌ای ایالات متحده کمک کرده است. نتیجه این امر پیشروی بیشتر منافع ایران در جنوب شرق سوریه است. این منافع نشان دهنده جاه طلبی، راهبرد و اولویت‌هایی است که در تهران تعیین شده است نه دمشق! این منافع درحال حاضر تا مرز اسرائیل گسترش یافته است.