به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بر اساس آمار‌های رسمی، در ایران هزار و ۲۷۳ هتل دارای مجوز فعالیت می‌کنند که سالانه حجم زیادی از مسافران و توریست‌های داخلی و خارجی را در خود اسکان می‌دهند و با شیوع ویروس کرونا اغلب مشاغل در کشور‌ها دستخوش رکود و مشکلات شده‌اند. در این میان با کاهش فعالیت‌های مربوط به گردشگری در کشور، هتل‌ها نیز به یکی از زیانبارترین مراکز خدماتی تبدیل شده‌اند. به‌طوری‌که از اسفند ۹۸ تا آبان ۱۴۰۰ خسارتی بالغ‌بر ۲۲ هزار میلیارد تومان به آن‌ها وارد شده است. درواقع با همه‌گیری ویروس کرونا و کاهش سفر‌ها این اماکن خالی از مسافر شده‌اند و در شرایط نامطلوبی قرار گرفته‌اند و از سوی دیگر با توجه به اینکه هزینه جاری هتل‌ها که شامل آب، برق، گاز، حقوق پرسنل و مالیات، جزء هزینه نگهداری محسوب می‌شوند؛ هزینه نگهداری مبلغ قابل‌توجهی است. بخش دیگر زیان‌ها، متوجه اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور بوده. فعالان این بخش می‌گویند تاکنون به‌علت شیوع کرونا و تعطیلی‌های دستوری، حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از بوم‌گردی‌ها آسیب جدی دیده‌اند که اغلب متضرران افرادی هستند که فعالیت خود را تازه آغاز کرده و در حوزه بوم‌گردی نوپا بوده‌اند.
تخفیف ۵۰ درصدی هم هتل‌ها را پر نکرد
مشکلات مراکز خدماتی و ازجمله هتل‌ها تا آنجایی پیش رفته که براساس اظهارات فعالان این بخش، حتی در برخی زمان‌ها که کرونا در پایین‌ترین سطح خود قرار می‌گرفت و ممنوعیت برای سفر وجود نداشت و اجازه فعالیت ۵۰ درصدی به آن‌ها داده می‌شد، اغلب هتل‌های از دو تا پنج ستاره برای مسافرانی که در هتل اقامت کنند، تخفیف‌های ۳۰ تا ۵۰ درصدی درنظر گرفته بودند، اما بااین‌حال استقبال چندانی از سوی گردشگران نشد و همین امر خسارت مالی قابل‌توجهی به این نوع از اقامتگاه‌ها وارد کرد. کمبود گردشگر در هتل‌ها موجب شد اغلب هتلداران برای کاهش زیان حاصل از این امر از حجم نیروی کاری خود کاسته و با کمترین ظرفیت کارکنان خود هتل خود را اداره کنند تا بتوانند هزینه‌های جاری خود را تا حد امکان کاهش دهند.
درخصوص میزان خسارت کرونا به هتل‌ها جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران گفت: «از زمان شروع کرونا تاکنون بیشترین آسیب را در صنعت گردشگری هتل‌ها دیده‌اند، زیرا اگر نگاهی به هزینه نگهداری آن‌ها انداخته و محاسبه کنیم، متوجه خواهیم شد صاحبان این نوع از اقامتگاه‌ها نه‌تن‌ها سودی را که در چندسال اخیر به‌علت فعالیت در این حوزه به‌دست آورده بودند از دست داده‌اند، بلکه برخی برای تامین هزینه نگهداری هتل‌های خود مقروض نیز شده‌اند.»
وی افزود: «از اسفند ۹۸ تا پایان آبان امسال هتل‌ها و مراکز اقامتی مجاز رسمی مانند مسافرخانه‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها و... ۲۲ هزار میلیارد تومان زیان مالی داشته‌اند که برای جبران چنین زیانی تنها امید ما دوران پساکروناست.»
هتل‌هایی که به حراج گذاشته شده‌اند
حمزه‌زاده درباره تغییر کاربری هتل‌ها عنوان کرد: «تاکنون هتلی تغییر کاربری نداده است و شاید علت آن مراحل سخت تغییر کاربری باشد که افراد را از این کار منصرف می‌کند، اما از ابتدای شیوع کرونا تا الان برخی هتلداران هتل‌های خود را فروخته یا به دیگری واگذار کرده‌اند که آمار دقیق از این امر در اختیار هیچ‌ارگانی نیست. درواقع همیشه افرادی در این صنف بوده‌اند که هتل‌های خود را به‌فروش می‌رساندند، اما در این دوران حجم فروش هتل‌ها افزایش یافته است.»
وی گفت: «ضریب اشغال هتل‌ها در دوران شیوع کرونا به‌شدت پایین بوده، به‌طوری‌که در بهترین حالت (در دوران کاهش شیوع کووید-۱۹) به‌صورت میانگین ۱۰ درصد هتل‌ها اسکان مسافر داشته‌اند، اما در سه‌ماه گذشته که ممنوعیت‌های سفر لغو شده، این رقم روند افزایش به خود گرفته و به حدود ۲۵ درصد رسیده است. بیشترین درصد اشغال هتل‌ها و مراکز اقامتی رسمی و دارای مجوز مربوط به شهر‌های توریست‌پذیر هستند که معمولا گردشگران زیادی این مناطق را برای سفر انتخاب می‌کنند.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد شیوع ویروس کووید-۱۹ از اسفند سال ۹۸ تاثیر قابل‌توجهی بر گردشگری ایران گذاشته است، به‌طوری‌که تعداد گردشگرانی که در هفت‌ماهه ابتدایی سال ۹۹ وارد کشورشده‌اند نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته ۹۴ درصد منفی بوده است. بوم‌گردی‌ها یکی از اقامتگاه‌هایی هستند که گردشگران خارجی از آن استقبال می‌کردند و تمایل به اقامت در آن‌ها را داشتند، اما با کاهش سفر این نوع از اقامتگاه‌های سنتی نیز آسیب جدی دیده‌اند. تعطیلی‌های دستوری موجب شدند که حتی گردشگران داخلی در دوران کرونا نتوانند از آن‌ها برای اقامت استفاده کنند.
در کشور ما حدود سه هزار بوم‌گردی وجود داشتند که براساس اعلام وزارت گردشگری حدود دوهزار و ۷۰۰ واحد از این اقامتگاه‌ها مجوز خود را دریافت کرده و مابقی در پروسه تایید یا ثبت بوم‌گردی‌شان بودند.»
بوم‌گردی‌ها درواقع اقامتگاه‌هایی از خانه روستاییان هستند که مسافران با اقامت در آن‌ها می‌توانند یک زندگی روستایی را تجربه کنند، به‌گونه‌ای که در زمان اقامت خود با افراد خانوار روستایی به مشاغل روستایی همچون کشاورزی یا دامپروری می‌پردازند. همچنین با تجهیزات کم موجود در روستا‌ها و خانه‌های روستایی زندگی می‌کنند، اما متاسفانه امروزه برخی بوم‌گردی‌ها به اقامتگاه‌هایی تبدیل شده‌اند که با وسایل و امکانات شهری تجهیز شده‌اند و خبری هم از تجربه زندگی روستایی برای گردشگران نیست.
۵۰ درصد بوم‌گردی‌ها از کرونا آسیب دیده‌اند
مازیار آل‌داوود، پدر بوم‌گردی ایران و رئیس هیات‌مدیره جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور درباره حجم اقامت در بوم‌گردی‌ها عنوان کرد: «حجم سفر‌ها کمتر شده و اقامت در این نوع اقامتگاه‌ها روند کاهشی به خود گرفته است، به‌طوری‌که تا سه‌ماه گذشته به‌صورت دستوری این اقامتگاه‌ها تعطیل بودند. تاکنون به علت شیوع کرونا و تعطیلی‌های دستوری حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از بوم‌گردی‌ها آسیب جدی دیده‌اند که اغلب متضرران افرادی هستند که فعالیت خود را تازه آغاز کرده‌اند و در حوزه بوم‌گردی نوپا بوده‌اند. تاکنون حدود ۲ درصد از این بوم‌گردی‌ها تعطیل شده یا تغییر کاربری داده‌اند و صاحبان آن‌ها از حضور در این شغل صرفنظر کرده‌اند و در شغل دیگری مشغول به فعالیت شده‌اند. اغلب افرادی که در بوم‌گردی‌ها فعالیت می‌کنند روستانشینان هستند که شغل اصلی آن‌ها در روستا کشاورزی و دامپروری است، به همین دلیل با شیوع کرونا روستاییانی که بخشی از خانه خود را به اقامتگاه بوم‌گردی اختصاص داده بودند، آسیب جدی به معیشت و زندگی آن‌ها وارد نشده و در مقابل افرادی که از شهر‌ها به روستا‌ها جهت تاسیس بوم‌گردی مراجعه کرده‌اند، بیشترین آسیب به آن‌ها وارد شده است. حدودا ۳۰ تا ۴۰ درصد از صاحبان بوم‌گردی‌ها کسانی هستند که از شهر‌ها به روستا‌ها سفر و چنین اقامتگاهی را تاسیس کرده‌اند. گفتنی است از ابتدای شکل‌گیری این نوع اقامتگاه‌ها که مخصوص روستانشینان بود، قرار شد آن‌ها را به‌عنوان یک شغل ثابت و اول در نظر نگیرند و تنها کمک معیشتی برایشان باشد.»
کاهش ۵۰ درصدی اقامت در بوم‌گردی‌ها
رئیس هیات‌مدیره جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور اظهار داشت: «از سه‌ماه گذشته که صنعت گردشگری فعالیت خود را مجددا آغاز کرده، حجم کمی از گردشگران برای اقامت خود بوم‌گردی‌ها را انتخاب کرده‌اند. علت اصلی این امر نیز کاهش فعالیت تور‌های گردشگری است، زیرا اغلب تورگردانان هم با کاهش مسافر مواجه بوده‌اند و مسافران کمتری را به روستا‌ها و مناطق بکر می‌آورند تا در این اماکن اقامت کنند.»
وی عنوان کرد: «براساس آمار‌ها از اول پاییز امسال که حوزه گردشگری فعال شده، تاکنون حداقل حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد با ریزش مسافر نسبت مدت زمان مشابه در دوران قبل از شیوع ویروس کرونا مواجه بوده‌ایم. به‌طوری‌که در مناطق گردشگرپذیر اغلب بوم‌گردی‌ها صرفا در آخر هفته مسافر داشته‌اند و حجم مسافران خارجی نیز در سه ماه گذشته چندان چشمگیر نبوده است. درصورتی‌که در دوران قبل از شیوع کووید-۱۹ در ایام هفته مسافران ایرانی و خارجی زیادی برای اقامت بوم‌گردی را انتخاب می‌کردند.» آل داوود گفت: «اولین بوم‌گردی ایران متعلق به من بود که با توجه به شرایطی که کرونا ایجاد کرده، در آن تغییر کاربری دادم و آن را تعطیل کرده‌ام.»