توسعه خمین با نخریسی یا پتروشیمی؟ / «نخ طلا» آسمان آبی خمین را آلوده نمی‌کند

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * دست خصوصی سازی‌های ناکارآمد به شهر‌های کوچک و کارخانه‌های قدیمی این شهر‌ها هم رسیده نخ طلای ۵۰ ساله خمین را هم دستخوش تغییر کرده است.

نخ طلا در سال ۵۳ در خمین احداث شد. از همان ابتدای تأسیس هم برای آن ظرفیت اسمی ۱۸ تن تولید در روز در نظر گرفته شد. مساحت کارخانه ۱۲۰ هکتار و قرار بود روزانه انواع نخ‌های اکریلیک هایبالکی، پشم و پلی استر را تولید کند. این شرکت در روز‌های اوج خود که ۹۳۰ نفر در آن کار می‌کردند، توانسته به ظرفیت تولید ۱۸ تن برسد؛ اما این ظرفیت بار‌ها گرفتار چالش‌های متعدد شد و تولید در این شرکت در دوره‌های مختلف کاهش یافت.

برخی نخ طلا را بزرگترین تولیدکننده نخ هایپالیکی در خاورمیانه می‌دانند که در سال ۸۱ به دلیل بدهی‌های فراوان به بانک صنعت و معدن، تحت مالکیت این بانک درآمد و پس از آن هم بانک صنعت و معدن این شرکت را به یک شرکت سرمایه گذاری واگذار کرد. در حدود ۲۰ سال دهه ۸۰ و ۹۰ این شرکت چندباری بین بخش خصوصی و بانک‌ها دست به دست شده حتی زمانی تحت مالکیت شرکت سرمایه گذاری آتیه دماوند بوده و نام نخ طلا در تابلوی بورس در پرتفوی این شرکت مشاهده می‌شد، اما آخرین واگذاری به روز‌های پایانی سال ۹۷ بازمی گردد.

واگذاری نخ طلا در سال ۹۷ 

در این سال مدیران نخ طلا اعلام ورشکستگی کردند و ۱۰۰۰ کارگر آن بیکار شدند. در آن زمان بدهی آن به بانک صنعت و معدن به حدود ۲۰ میلیارد تومان رسید و زیان انباشته آن هم ۵۲ میلیارد تومان محاسبه شد.

آخرین مزایده واگذاری شرکت در زمستان ۹۷ منتشر شد و قیمت پایه نقدی آن ۳۸۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال اعلام شد. مالک هم قرار بود ۱۰ درصد مبلغ را به صورت نقدی بپردازد و پس از ۱۸ ماه تنفس، به مدت پنج سال مابقی مبلغ این شرکت را تسویه کند. شرکت خریدار هم می‌بایست پنج درصد کل مبلغ، یعنی ۱۹ میلیارد و ۱۷۰ میلیون ریال را در پاکت قرار می‌داد تا در مزایده شرکت داده شود. شخصی به نام رضایی سهامدار عمده این شرکت شد و در اردیبهشت ۹۸ و با حضور آقازاده، استاندار وقت مرکزی، در کارخانه نخ طلا سخنرانی می‌کند.

آقازاده در آن روز اعلام کرد که کارخانه احیا شده و می‌تواند روزانه تا ۲۲ تن نخ تولید کند درحالیکه قبل از آن ظرفییت تولید نخ به روزانه ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم رسیده بود. سهامدار شرکت هم گفت که برای نوسازی ماشین آلات و استفاده از فناوری جدید در تولید نخ ۳۰۰۰ میلیارد ریال در این مجموعه سرمایه گذاری خواهد شد. او همچنین وعده اشتغال ۱۰۰۰ نفر را در این کارخانه داده بود.

اما چالش‌های نخ خمین پس از این تاریخ هم دست از سر آن برنداشتند. تجهیزات این کارخانه قدیمی است، اما بالا بودن نرخ ارز باعث شده تا وارد کردن تجهیزات جدید و مواد اولیه برای مدیران شرکت کارساز نباشد. در واقع ۳۰۰۰ میلیارد تومانی که از سوی مدیریت جدید در شرکت هزینه شد، برای نوسازی زیرساخت‌های آن کفاف نداد و در نهایت این شرکت باز هم مجبور بود با تجهیزات فرسوده کار کند. مشکلات آن برای واردات نخ از کشور‌های ترکیه، چین، تایوان و تایلند هم بر این موارد افزوده شده است.

تجهیزات فرسوده نخ طلا

علیرضا نظری، نماینده مردم خمین در مجلس شورای اسلامی معتقد است که با تجهیزات ۵۰ ساله نمی‌توان کار را در نخ طلا پیش برد. محدودیت‌های ارزی هم مانع واردات مواد اولیه مرغوب شده و همه این‌ها باعث شده تا کار در نخ طلا بخوابد. او می‌گوید که اگر تجهیزات کارخانه براساس برنامه ریزی انجام شده نصب و راه اندازی شود، تولید در آن به سالانه ۱۷۵ هزار تن نیز می‌رسد.

او از تعدیل نیرو نیز در این کارخانه گلایه می‌کند و می‌گوید: قرار بود پس از واگذاری این شرکت به بخش خصوصی تولید در آن افزایش یابد و طی سه سال پرسنل آن به هزار و ۵۰۰ نفر برسد، اما حالا نه تنها تولید روزانه در یک تن مانده، حتی مدیران شرکت به دنبال تعدیل و اخراج کارگران هستند!

خمین الگوی توسعه بدون آلودگی محیط زیست شود

خمین براساس مصوبه دولت به عنوان منطقه کمتر توسعه یافته به شمار می‌رود و قوانین بالادستی از توسعه مناطقی که از سوی دولت به عنوان کمتر توسعه یافته شناخته می‌شود، حمایت می‌کند. نظری می‌گوید که تا زمانی که خمین در لیست این مناطق قرار دارد، می‌توان برای توسعه و تجهیز کارخانه نخ طلا، اقداماتی انجام داد.

خمین شهر کوچکی در جنوب استان مرکزی است و فاصله آن با گلپایگان، شهر شمالی استان اصفهان حدود ۵۰ کیلومتر است. با اینکه از اراک فاصله کمی دارد، اما اثر توسعه یافتگی اراک در آن دیده نمی‌شود و کوچه و خیابان‌های شهر در همان شکل ستنی باقیمانده است. هرچند در خمین فرهنگ توسعه نفوذ پیدا کرده، اما آثار توسعه یافتگی در آن کمتر به چشم می‌خورد؛ معابر این شهرستان برای عبور خودرو مناسب نیست، پارک‌ها و بازار‌های آن کوچک است و دانشگاه‌ها هم نزدیک اراک ساخته شده اند. اطراف آن اثری شهرک صنعتی دیده نمی‌شود و با اینکه هنوز مزیت آسمان آبی در این شهر به خوبی حضور دارد، اما زندگی مردم در تنگنا سپری می‌شود.

برخی مسئولان به دنبال تکمیل پروژه‌های پتروشیمی در این شهرستان هستند، اما سوال اینجاست که نمی‌شود با راه‌هایی که آلودگی کمتری داشته باشند و محیط زیست را کمتر تخریب کنند، توسعه را به خمین برد؟ می‌توان گفت که میزان آلودگی تولید شده از کارخانه نخریسی بسیار کمتر از یک شرکت پتروشیمی است و باتوجه به اینکه ظرفیت‌های لازم برای کار این کارخانه در خمین وجود دارد، بهتر است مسئولان برای توسعه این شهرستان از طریق احیای این کارخانه برنامه ریزی داشته باشند تا راه اندازی پتروشیمی.