احداث «سد مارون ۲» چه مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد؟ / وقتی ابعاد چندگانه مسئله در نظر گرفته نمی‌شود

به گزارش گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، از دهه هفتاد تفکری در کشور نسبت به توسعه حاکم بوده که تاسیس سد‌ها و نگه داشتن آب پشت سد باعث رشد کشاورزی و توسعه صنعتی در مناطق کشور خواهد شد، اما در بیشتر موارد، احداث سد‌های گوناگون باعث شده جریان طبیعی رودخانه قطع شود که علت ایجاد مشکلات زیست محیطی خواهد شد؛ هم‌اکنون نیز در کشور با تنش آبی شدیدی مواجه هستیم و بنابر نظرات کارشناسان محیط زیست، تابستان سختی را از نظر کمبود آب در پیش داریم.

یکی از سد‌هایی که اخیرا خبر تاسیس آن باعث اعتراض فعالین اجتماعی و زیست محیطی شده، سد مارون ۲ است که این سد قراراست در بالادست سد مارون ۱ و برروی رود مارون احداث شود و با توجه به کم بودن دبی (حجم آب) ورودی به تالاب شادگان همین الان تالاب شادگان اصلا وضعیت خوبی ندارد و در معرض خشک شدن کامل است.

شبنم قنواتی زاده، کارشناس محیط زیست در گفتگو با دانشجو درباره مشکلات و صدمات احداث سد مارون ۲ گفت: «سد مارون ۲» چند اشکال اساسی دارد؛ اولا با توسعه کشاورزی که در بالادست سد مارون یک انجام شده، آب چندانی به تالاب شادگان (در انتهای مسیر رود مارون که در انتهای آن رودخانه جراحی نام دارد) روانه نمی‌شود و همین الان میزان آب حداقلی از طریق کانال "محیط زیست" وارد تالاب می‌شود و وضعیت تالاب شادگان به عنوان یک تالاب بین‌المللی رو به احتضار است.

وی با اشاره به مسئله گردوغبار که اخیرا نیز در کشور شدت دوباره گرفته، افزود: ایجاد سد مارون ۲ ممکن است بتواند یک آبادانی و اشتغال موقت برای شهرستان دهدشت به وجود بیاورد، اما حتی در همان کوتاه مدت اثراتی زیست محیطی زیادی را خواهد داشت که دود آن در چشم همه خواهد رفت.

وی ادامه داد: شما بعد از احداث این سد، کانون‌های ریزگرد جدید با بستر‌های تالابی شادگان را خواهید داشت؛ رئیس هواشناسی کشور هم اعلام کرده بود که بیش از ۷۰ درصد ریزگرد‌هایی که کشور را تحت تاثیر قرار داده است با فعال شدن کانون‌های داخلی ریزگرد است و اکنون با احداث سد مارون ۲ جریان طبیعی رودخانه حبس می‌شود و در بالادست "تشت تبخیری" (دریاچه‌های پشت سدها) را ایجاد می‌کنیم و باعث تشدید شکل‌گیری کانون‌های ریزگرد جدید در پایین‌دست می‌شویم.

استدلال موافقین تاسیس این سد که بیشتر نمایندگان استان کهگیلویه و بویر احمد هستند، این است که با احداث این سد میتوان کشاورزی را در شهرستان‌های استان توسعه داد و ایجاد شغل کرد، اما اثرات زیست محیطی خطرناکی خواهد داشت که پس از مدت کوتاهی مسائلی را برای مردم استان کهگیلویه نیز به وجود خواهد آورد که حتی سال ۹۴ اعتراضاتی از سوی مردم استان کهگیلویه و بویر احمد نسبت به انتقال آب از خوزستان به همراه داشت و فقط خوزستانی‌ها نسبت به این موضوع معترض نیستند.

امیر حاجوی، دبیر مجمع مطالبه‌گران شهرستان بهبهان استان خوزستان در گفتگو با دانشجو با اشاره به مشکلات زیست محیطی سد مارون ۱ و مسائل مطرح شده برای تاسیس سد مارون ۲ بیان کرد: به گفته کارشناسان و متخصصان تاسیس سد مارون ۲ خط پایانی بر کشاوزی منطقه خوزستان است و تالاب شادگان نیز دچار مخاطره خواهد شد و تا همین الان هم بیش از یک میلیون نخیلات شادگان از بین رفته به دلیل اینکه سد مارون یک نتوانسته حق آبه پایین دست را تامین کند.

وی ادامه داد: سد مارون ۱ یک زمانی که ساخته شد زمین‌های دیم استان خوزستان را تبدیل به زمین‌های آبیاری کرد و همین ایجاد انتظار کرد و مسئولین به کسانی که در این ۳۰ سال از این شبکه آبیاری استفاده می‌کردند الان دیگر نمیتوانند بگویند که این زمین‌ها باید از آب محروم شوند.

وی با اشاره به کمبود آب خوزستان و عدم توانایی تامین آب پایین دست افزود: اگر منطقه خوزستان پر آب بود و آب پایین دست تامین می‌شد، اگر انقدر پر بارشی داشتیم که می‌شد همه استان‌ها را پوشش دهیم؛ میشد که سدی را احداث کرد؛ در حالی همین الان باید ۳۷ دبی متر مکعب از حق آبه سد مارون یک به تالاب شادگان وارد میشد که در حال حاضر به ۳ دبی متر مکعب هم نمیرسد وقتی که همین الان یک دهم یا یک پانزدهم حق آبه پایین دست را نمیتوانیم تامین کنیم، چه تضمینی وجود دارد که سد مارون ۲ بتواند پایین دست را تامین کند؟

در حال حاضر با توجه به مشکلات زیست محیطی و کمبود توان رودخانه‌های استان خوزستان، تاسیس سد‌های بیش از این می‌تواند ضرر جبران ناپذیری بر اقلیم منطقه خوزستان و پهنه جنوب غربی کشور بزند که نتیجه عدم کارشناسی صحیح در تاسیس سد‌ها و نگاه جزیره برخی مسئولین و در نظر گرفتن منافع شخصی یا گروهی خود است و مشکلات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی را رقم می‌زند که دود آن به چشم همگان خواهد رفت.