صبح اعدام؛ فیلمی شنیدنی تا تماشایی!!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو_ زهرا قربانی رضوان؛ در سومین روز از چهل و دومین جشنواره فیلم فجر «صبح اعدام» به کارگردانی بهروز افخمی اکران شد. فیلم صبح اعدام بخشی از لحظات پایانی زندگی طیب حاج رضایی و اسماعیل رضایی است که در پی قیام خونین ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ محکوم به اعدام شدند. داستان این فیلم در فاصله زمانی ۵ تا ۶:۳۰ صبح این روز روایت می‌شود. این‌بار بهروز افخمی به سراغ اثر اقتباسی از داستانی واقعی رفته و روایتی از واقعه‌نگاری خبرنگار روزنامه کیهان از مراسم تیرباران را به درام سینمایی تبدیل کرده است. 

شنیدنی تا تماشایی

فیلم با صدای راوی و نرشین آغاز می‌شود و چنان پیش می‌رود که مخاطب می‌تواند چشمان خود را ببندد و پادکست تاریخی سیاسی از برهه‌ی خاص زمانی را بشنود. صدای زنی که تک گویی می‌کند و تمام روایت را برای تماشاگر شرح می‌دهد. اینجاست که با یک پادکست سینمایی روبه رو می‌شویم که نه‌تنها طولانی است، بلکه ریتم اثر را هم کند می‌کند و پیش نمی‌رود. روایت مستندگونه است و این نرشین طولانی در راستای فضای مستند سینمایی صبح اعدام است.

بازیگریِ کلوزآپ

بیشتر نماهای «صبح اعدام» مملو از کلوزآپ‌های چهره بازیگران است اگر هم نما بسته نباشد تا انتهای سکانس دوربین زوم‌این می‌کند تا به نمای بسته چهره برسد. اینجاست که بازی بازیگران به بهترین صورت دیده می‌شود و به فراخور نما، بازی مورد توجه جدی قرار می‌گیرد. نقش‌آفرینی بازیگران باورپذیر است؛ با در نظر گرفتن این نکته که افخمی از چهره‌های مشهور سینمایی استفاده نکرده است اما توانسته کاراکتر و تیپ شخصیتی دو فرد اصلی فیلم را به خوبی به تصویر بکشد. مسعود شریف در نقش طیب حاج رضایی، ارسطو خوش رزم در نقش حاج اسماعیل رضایی، داود فتحعلی‌بیگی در نقش قاضی عسکر، پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب، محسن آوری در نقش سرهنگ دادستانی و کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان در تازه‌ترین ساخته بهروز افخمی نقش آفرینی می‌کنند.

قاب تصویر

«صبح اعدام» اثری سیاه و سفید است. قاب تصویر به جای قاب‌های مرسوم سینمایی، این‌بار مربع انتخاب شده تا بتواند فضای اثر را قابل لمس و تاریخی جلو دهد. ساختار دکوپاژ و نورپردازی مبتنی بر متن داستان و در راستای زیبایی‌شناسی تصویر به کار رفته است و از دکوپاژ‌های مرسوم به دور است.

سکانس پلان

سراسر فیلم مملو از سکانس پلان‌های طولانی است که می‌توان به جرات گفت چهل دقیقه از فیلم قابل حذف است تا جایی که هیچ لطمه‌ای به داستان وارد نمی‌کند.

سکانس پلان طولانی در دو بخش فیلم شامل حرکت از دفتر سرهنگ قانع داخل پادگان عشرت‌آباد تا رسیدن به محل تیرباران دیده می‌شود و مشخص نیست که چرا باید این سکانس پلان‌ها بدون آنکه دارای محتوای خاصی باشد کش‌دار شده است. صبح اعدام می‌توانست تبدیل به فیلم کوتاه با ریتم قابل قبول باشد اما اکنون به قدری طولانی است که گویی کارگردان برای تبدیل آن به اثری بلند، نماهایی بی‌محتوا قرار داده تا برچسب فیلم سینمایی را بر اثر خود بزند.

در آخر می‌توان گفت «صبح اعدام» اثری نیست که دو شخصیت تاریخی را در آن به خوبی بتوان  شناخت، بلکه با مراجعه به آرشیو روزنامه‌های کیهان می‌توان این برهه از تاریخ را مطالعه کرد بی آنکه خسته شد.