گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو: یک سال اخیر در خاورمیانه، پر از اتفاقاتی بود که شوک‌های سیاسی را در پی داشت؛ دامنه برخی از این اتفاقات به داخل کشور نیز کشیده شد، اما علاوه بر آن، رخداد‌هایی هم بود که صرفا به داخل کشور مربوط می‌شد و نتیجه آن مضاف بر تنش‌های سیاسی، نوسانات اقتصادی در بازار‌های مختلف بود. از آنجا که خاورمیانه تامین‌کننده یک سوم نفت جهان به شمار می‌رود، طبیعی است که با اتفاقات و درگیری‌های سیاسی در منطقه دچار نوسان شود. از طرف دیگر، بازار غیررسمی ارز و بازار طلا در کشور بخاطر هیجانی بودن، در اغلب مواقع سریع واکنش نشان می‌دهند و روند افزایشی را طی می‌کنند.
طی یک سال گذشته، یعنی از مهر ماه سال ۱۴۰۲ تا هشتم مهر ماه سال جاری، ۸ اتفاق مهم رخ داد که اکثر آن‌ها در داخل کشور رقم خورد. اما واکنش بازار‌های نفت، طلا و دلار غیررسمی به این اتفاقات چگونه بود؟
۱۵ مهر ۱۴۰۲؛ هفتم اکتبر و شروع عملیات طوفان‌الاقصی
واکنش بازار غیررسمی ارز پس از عملیات طوفان‌الاقصی خنثی بود و دلار در کانال ۵۰ هزار تومان به روند خود ادامه داد. قیمت‌ها در بازار طلا نیز به همین شکل بود و قبل و بعد شروع جنگ روی ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان ثابت ماند.
قیمت نفت اما جهش قابل توجهی را تجربه کرد. با توجه به اینکه این عملیات روز شنبه ۷ اکتبر انجام شد، قیمت نفت روز دوشنبه ۹ اکتبر حدود چهار دلار افزایش یافت. به طوری که از ۸۴.۵۸ دلار به ۸۸ دلار و ۱۵ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز ۸۲.۷۹ به ۸۶ دلار و ۳۸ سنت در هر بشکه افزایش یافت.
۱۳ دی ۱۴۰۲؛ حادثه بمب‌گذاری در کرمان
حادثه تروریستی که در روز سالگرد شهادت سردار سلیمانی رخ داد، بازار دلار و طلا را به هم ریخت. به طوری که بازار غیررسمی ارز در کمتر از یک ماه به ۵۸ تومان رسید. این بازار نوساناتی داشت، اما به قیمت قبلی خود که ۵۰ تومان بود، عقبگرد نکرد و نهایتا در کانال ۵۴ هزار تومان ایستاد. بازار طلا نیز روند مشابهی را طی کرد، یعنی طی چند روز به ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسید؛ البته باوجود اینکه پس از کاسته شدن از هیجانات بازار قیمت آن ۲۰۰ هزار تومان کاهش یافت، اما به قیمت اولیه خود باز نگشت.
قیمت نفت برنت پس این حادثه ۳.۱ درصد افزایش یافت و از ۷۵.۸۹ به ۷۸ دلار و ۲۸ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت که از دیگر شاخص‌های مهم نفتی به شمار می‌رود با افزایش ۳.۳ درصدی از ۷۰.۳۸ به ۷۲ دلار و ۷۰ سنت رسید.
۱۱ اسفند ۱۴۰۲؛ انتخابات مجلس شورای اسلامی
فاصله‌ای نشد که موعد انتخابات مجلس رسید؛ قیمت دلار هنوز به تعادل نرسیده بود که مجددا افزایش یافت و وارد کانال ۶۰ هزار تومان شد و پایان سال با همین قیمت به اتمام رسید. انتخابات مجلس در روند افزایشی قیمت طلا تاثیرگذار نبود، اما بخاطر تقاضای پایان سال، طلا تا ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان پیش رفت.
۱۳ فروردین ۱۴۰۳؛ حمله رژیم صهیونیستی به سفارت ایران
اولین اتفاق سیاسی در سال ۱۴۰۳، حمله رژیم غاصب صهیونیستی به سفارت ایران در سوریه بود. پس از این اتفاق، دلار به ۶۴ هزار تومان رسید. طلا نیز نوسان بالایی را تجربه کرد به طوری که با افزایش ۶۰۰ هزار تومانی، به ۳ میلیون و ۸۰۰ تومان رسید.
نوسانات بازار پس از این حمله به شکلی بود که قیمت‌ها تا پنج درصد نیز رشد داشتند که این رقم در بازار نفت عدد قابل توجهی است. نفت برنت وارد کانال ۹۰ دلار شد و شاخص وست تگزاس اینترمدیت نیز به بیش از ۸۶ دلار رسید.
۲۵ فروردین ۱۴۰۳؛ عملیات وعده صادق
بین حمله به سفارت ایران و پاسخ کشور به این حمله، یعنی عملیات وعده صادق، قیمت دلار نوسانات زیادی را تجربه کرد که حتی بعد از پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی نیز ادامه داشت، اما پس از گذشت چند روز، بازار ارز ثبات پیدا کرد. بازار طلا، اما روند کاهشی را در پیش گرفت و به ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید.
چند روز پس از پاسخ هوشمندانه ایران به رژیم صهیونیستی قیمت نفت خام با کاهش مواجه شد، به‌طوری که چهار اردیبهشت هر بشکه نفت برنت با کاهش ۱.۳ درصدی به ۸۹ دلار و ۳۰ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت نیز به همین میزان کاهش قیمت داشت و به ۸۴ دلار و ۵۵ سنت در هر بشکه رسید. با پاسخ قاطع ایران به رژیم صهیونیستی، نگرانی نسبت به تشدید درگیری‌ها بین دو طرف کاهش یافت و همین موضوع منجر به کاهش قیمت نفت شد.
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ شهادت رئیس جمهور
پس از شهادت سید ابراهیم رئیسی، قیمت نفت، دلار و طلا با آرامش به مسیر خود ادامه داد و همچنان قدم‌های باثباتی بر می‌داشت.
۸ تیر ۱۴۰۳؛ انتخابات ریاست جمهوری
با نزدیک شدن و حتی پس از گذر از دور اول انتخابات ریاست جمهوری، قیمت دلار روند کاهشی به خود گرفت و به کانال ۵۷ هزار تومان بازگشت. بازار طلا، اما همچنان تغییری نکرد و قیمت‌ها یکسان مانده بود.
۱۰ مرداد ۱۴۰۳؛ ترور شهید هنیه در پایتخت
ترور اسماعیل هنیه رئیس سیاسی دفتر حماس در تهران توسط رژیم صهیونیستی قیمت نفت را در شاخص‌های مختلف بیش از یک درصد افزایش داد. نفت برنت روز دهم مرداد و تنها چند ساعت پس از ترور اسماعیل هنیه ۱.۶۵ درصد افزایش یافت و از ۸۷.۶۳ به ۷۹ دلار و ۹۳ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت با ۱.۸۲ درصد به ۷۹.۰۹ دلار رسید.
دلار در بازار آزاد کاهشی یا افزایشی نبود، اما این اتفاق باعث افزایش قیمت طلا شد به طوری که تا ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بالا رفت؛ البته بعد از مدتی دوباره کاهشی شد و روی ۳ میلیون و ۴۰۰ تومان ثابت ماند. این ثابت ماندن قیمت طلا، طول عمر کوتاهی داشت و پس از آن مرتبا افزایش یافت به طوری که در حال حاضر قیمت طلا وارد کانال ۴ میلیون تومان شده است.
۷ مهر ۱۴۰۳؛ شهادت رهبر حزب‌الله لبنان، سید حسن نصرالله
حملات چند روز گذشته رژیم صهیونیستی به لبنان نیز قیمت‌ها را افزایش داده، اما بازار نفت تاکنون و با وجود شهادت سید حسن نصرالله دبیر حزب‌الله واکنش جدی نشان نداده است. قیمت نفت برنت دریای شمال روز هفتم مهر با ۳۸ سنت معادل ۰.۵۳ درصد افزایش به ۷۱ دلار و ۹۸ سنت در هر بشکه رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز با ۵۱ سنت یا ۰.۷۵ درصد افزایش به قیمت ۶۸ دلار و ۱۸ سنت به فروش می‌رسد.
تاکنون و با گذشت یک روز از این اتفاق، قیمت دلار نوسان جزئی داشته و وارد کانال ۶۱ هزار تومان شده است. قیمت دلار و طلا در بازه طولانی‌تری قابل بررسی است، اما به طور کلی باتوجه به تجارب قبلی و هیجانات بازار غیررسمی ارز، انتظار می‌رود قیمت آن با نوسان کمی رو به رو شود که در نهایت مجددا به میزان قبلی خود باز می‌گردد.
نکته قابل توجه درخصوص نوسانات قیمت طلا و این موضوع که قیمت طلا از قیمت دلار بیشتر رشد کرده، نوسانات موجود در بازار جهانی طلاست. به این صورت که طی یک سال اخیر، قیمت طلا ۶۶ درصد و قیمت ارز ۲۲ درصد افزایش یافته است. دلار آزاد توسط داخل کشور باید مدیریت شده و به تعادل برسد و بنظر می‌رسد واکنش این بازار در شرایط هیجانی و تنش‌های سیاسی طی یک سال مورد بررسی، مورد قبول بوده و مقداری از شوک‌های بلند مدتی که به دلار غیررسمی در گذشته وارد می‌شد و قابل جبران نبود نیز، کاسته شده است.