مروری بر نقش دانشجویان در هدایت قیام ۲۹ بهمن تبریز/ قیامی که کمر رژیم پهلوی را شکست

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مردم ایران در مراحل مختلف انقلاب اسلامی و حوادث و رویداد‌های مرتبط با آن حرکت‌های ممتاز با ویژگی‌های خاص داشته‌اند که ضمن تاثیرگذاری در روند امور، منجر به فراگیر شدن اقدامات در سطح ملی شده است.

مردم آذربایجان کسانی هستند که از بیش از صد سال قبل در عمده‌ترین حوادث و تحولات مثبت این کشور در صف اول قرار داشتند و نقش‌آفرینی کردند.

بدون شک یکی از برجسته‌ترین و تاثیرگذارترین حرکت‌های مردمی در جریان مبارزات ملت ایران علیه طاغوت زمان، قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز در سال ۱۳۵۶ است که در تعمیق بخشی به حرکت توفنده مردم مسلمان ایران تاثیر بسیاری داشت.

قیام مردم تبریز در ۲۹ بهمن سال ۱۳۵۶ به‌مناسبت گرامیداشت چهلم شهدای قم با دعوت و رهبری روحانیت مبارز به‌ویژه شهید والامقام، حضرت آیت الله سیدعلی قاضی طباطبایی به‌وقوع پیوست و چنان تاثیر شگرفی در حوادث بعدی داشت که به جرات می‌توان گفت، هیچ رویدادی به اندازه این قیام در احیای خیزش انقلابی ۱۹ دی مردم قم و تثبیت هویت اسلامی آن تاثیرگذار نبود.

نقش دانشجویان در قیام ۲۹ تبریز به حدی چشمگیر بود که در گزارش هیأت ویژه رسیدگی به حادثه تبریز آمده است: «وضعیت کلی در آغاز روز ۲۹ بهمن، دانشگاه ‏آذرآبادگان اگر چه رسماً تعطیل نبوده، ولی حدود ۵۰ درصد دانشجویان از حضور در دانشگاه خودداری کرده بودند.

 

 

در ماه‌های قبل از ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ نیز درگیری‌های دانشجویان با عمال رژیم در دانشگاه جرقه‌های اولیه یک قیام سراسری در شهر را فراهم کرده بود. یکی از فعالان قیام ۲۹ بهمن تبریز می‌گوید: در قیام مردم تبریز، دانشجویان نقش بسیار مؤثرى داشتند. اصولاً در سال ۵۶ به خلاف سنوات قبل، شدت درگیرى زیاد بود و گاردی‌ها به اضافه نیروهاى پلیس شدیداً حتى گاه به صورت مسلحانه با تظاهرکنندگان درگیر مى‌شدند. حتى اتومبیل حامل افراد گارد (گارزوس) را در مقابل ساختمان مرکزى دانشگاه واژگون کردند.

حتى بین دانشجویان دانشکده فنى و قواى گاردى، زد و خورد سختى روى داد و نیروهاى آتش‌نشانى به ناچار وارد عمل شدند و در آن سرماى سخت، بر روى دانشجویان مبارز، آب سرد پاشیدند. در آن تاریخ، دانشگاه کلاً در محاصره پلیس بود.

وی افزود: گروهی از دانشجویان نیز در داخل دانشگاه ماندند تا تظاهراتی صورت دهند. همان روز صبح یک بمب صوتی در دانشگاه منفجر شد. الآن درست یادم نیست چه کسی این کار را کرده، ولی اثر خوبی داشت.

 

قیام ۲۹ بهمن تبریز آثار و تبعاتی را برای دانشجویان در پی داشت. دولت با اعزام هیأتى در صدد آن برآمد که علل و موجبات قیام را بررسى و ریشه‌یابى کند. نمایندگان مجلس که در واقع برگزیدگان رژیم بودند و نه مردم، مى‌خواستند در نشست‌هایشان قضیه را لوث کنند و از کنار آن به سادگى رد شوند. از این رو اعلام کردند که پاره‌اى مسائل صنفى، علت قیام بوده است.

 

در هجدهم اردیبهشت سال بعد (۱۳۵۷) برخوردى در دانشگاه تبریز صورت گرفت که به شهادت تنى چند از دانشجویان منجر شد و پس از آن، دانشگاه تبریز تا زمان پیروزى انقلاب اسلامى، به حالت تعطیل در آمد.

 

تبریز یکی از مهره‌های اصلی نظام پهلوی بود